Kain en Abel

Misschien zegt u: wat hebben wij met Kaïn en Abel te maken?

Kaïn vermoordde zijn broer. En dat gebeurt nog dagelijks. De wereldgeschiedenis is de geschiedenis van de Kaïns en de Abels. Mensen die elkaar kapot maken of kapot laten gaan.

Slavendrijver 19e eeuw

Slavendrijver 20e eeuw

Abelmensen

Ik wil heersen en jij moet dienen. Ik wil groot zijn en jij moet buigen. Ik wil leven en jij moet sterven. Dat zeiden de Assyriërs tegen de tien stammen van Israël en ze sleepten hen weg in ballingschap. Dat zeiden de blanke slavenhandelaren tegen de zwarten en de Nazi’s  brachten dat in praktijk tegen de Joden. En zij bouwden moderne gasovens .

Modern beeldverhaal

Martin Buber zei ook van het verhaal van Kaïn en Abel: het is ’erzälte Lehre’, onderricht in verhaalvorm. Het is inderdaad een oergeschiedenis die zich eindeloos herhaalt.

De hele geschiedenis van de mensen komt hier voor het voetlicht. Het doek gaat op. Ik erop, jij eronder. De Kaïns en de Abels. Twee verloren zonen van God. De Kaïns gaan verloren aan zichzelf, aan hun eigen machtzucht en eerzucht. De Abels gaan verloren aan de macht van de ander.

 Waar is je broer?

Maar Gods liefde gaat naar beide zonen uit. God laat de Kaïns niet los. Hij roept ze tot verantwoording:Kaïn, waar is Abel,je broer?

Zo riep God ook zijn vader Adam nadat hij was weggelopen van God vandaan:Adam, waar ben je? Dat lezen we in Genesis 3.Na zijn verhouding met God moet nu zijn verhouding met zijn medemens aan de orde komen. Na Genesis 3 moet nu wel  Genesis 4 volgen. Na de gebroken relatie met God komt de gebroken relatie tussen de mensen ter sprake in de vorm van een leerverhaal.

Gaat het ook inderdaad over ons? Nou en of! Let maar op de namen. Namen zijn een levensprogramma. Kaïns naam heeft te maken met scheppen, verwerven, bezitten, heersen. Hij is ook de oudste, de eerstgeborene. Hij is ook degene die een akker bezit en bebouwt. Hij bezit het land en heerst over de aarde.

Kinderen van Abel

En Abel? Zijn naam betekent: damp, nevel, nietigheid. Hij is de minste van de broeders over wie Jezus het later zou hebben. Een schaduwfiguur. Hij heeft niets en hij is niets. Hij leeft bij de gratie van zijn grote broer. Hij is geen rijke landbouwer, maar een arme herder, die afhankelijk is van de gunst van zijn grote broer.

Kaïn is geen brute barbaar. Geen sprake van. Hij is erg religieus. Hij brengt net zo goed een offer als Abel. Wat is nu de boodschap van Genesis 4:4? God accepteert het offer van de Abelfiguren, mensen  die met lege handen tot God gaan. Voor de Kaïnfiguren heeft Hij geen oog. Mensen die prat gaan op zichzelf en zelfverzekerd zijn en niet van genade willen leven accepteert Hij niet als zijn kinderen. Maar God roept hen wel tot verantwoording:”Waar is Abel, je broer?

Bij dit bestand heb ik een dankbaar gebruik gemaakt van “De wereld wordt vaderland” van W.R. van der Zee.