Kanaan / Verovering

Kanaän / Verovering

Baalbeeldje dat de Israelieten in grote aantallen moeten hebben aangetroffen in Hazor Dit beeld is daar neergezet voor belangstellende toeristen boven op de tell van Hazor. Van Hazor liep de grote karavaanweg naar Kafarnaum. Vandaar dat er in die plaats douanebeambten waren.Evangelist Mattheus was zo'n man, die in de  Bijbel tollenaar genoemd wordt.

Baal betekent Heer.Allerlei plaatsen en dieren hadden hun eigen Baal. Zo had je ook Baal-Zebub =vliegengod. Zijn vrouw was Astarte. Zie Baaltempel en bij Astarte

 

 

Wanneer vond  de verovering van Kanaän door de Israëlieten plaats? In  de 15e eeuw v.Chr. of in de 13e eeuw of nog veel later bv in in 8e eeuw? Er zijn archeologen  die beweren dat we dat nooit te weten kunnen komen 

Luchtfoto van  Hazor.  Met de verovering van de Kananietische stad Hazor was de belofte van het beloofde land voltooid.Alle religieuze symolen en beelden waren vernietigd. Mogelijk door Israel. Uit Jozua 9 - 13 zou je de indruk kunnen krijgen dat Hazor al bij de intocht van Israel in Kanaan is veroverd. Dat was zeker niet zo. Pas in de tijd van David en Salomo, vier eeuwen later, werd Hazor ingenomen.

Solomo herbouwde de stad en net als in Megiddo dat David veroverde bevatte het poortgebouw zes vertrekken

Watersysteem van Hazor.

Wel waar, niet echt gebeurd?

Anderen beweren dat de  verovering nooit heeft plaats gevonden. Zij bestrijden het historisch karakter van de Bijbel. Zij beweren: het gaat in de Bijbel wel over mooie en interessante verhalen, maar het is allemaal niet echt gebeurd. Het is wel waar, maar het heeft niet in werkelijkheid plaats gevonden. De Bijbel moet daarom volgens hen  ‘onthistoriseerd’ worden. Dit is echter nooit vol te houden.

Als er één ding duidelijk is, is het toch wel dat de Bij bel een historisch karakter heeft.

Het christelijk geloof is niet gegrond op mooie verhaaltjes, fabels en mythen. Het is geworteld in de geschiedenis. Het heilshandelen van God heeft een historisch karakter .

Daarom worden er in de Bij bel zoveel plaatsen genoemd.We moeten wel goed weten dat alles wat een historische vorm heeft nog geen historie is. Denk bijvoorbeeld aan de gelijkenissen.

 De herberg van de barmhartige Samaritaan wijst de gids ons nog steeds ten onrechte aan.Bovendien is de manier van vertellen van  oudtestamentische auteur vaak hyperbolisch. Hij overdrijft graag als het gaat om het aantal soldaten van een leger of het aantal jaren dat iemand  vroeger telde.  Onze moderne exacte en wiskundige manier van berekenen kenden de mensen uit de oudheid niet. Nog belangrijker is het te letten op het literaire genre van de Bijbeltekst. Genesis 1 en Lucas is mogen we niet op dezelfde manier uitleggen. 

Verovering van het land 

De verovering van het land Kanaän wordt in het boek Jozua beschreven. Welke bedoeling had de schrijver nu met het op schrift stellen van de verovering van Kanaän? De auteur van dit Bijbelboek  wilde kennelijk aantonen dat koning David als de voltooier van de uittocht moet worden gezien.  Hij leefde in zijn tijd. David heeft er immers voor gezorgd dat de ark in Sion werd gebracht. Daar in Jeruzalem is er pas het einde van de uittocht. Israël is dan thuis.

 

Hier zien we een gedeelte van de opgegraven Jebusietenburcht. Toen David eindelijk de burcht veroverde, stichtte hij hier Jeruzalem en bracht er de ark. Dat beschouwde Jozua als het einde van de intocht, Oorsponkelijk was het de heuvel Ofel, maar het kreeg de naam Sion, woonplaats van de God van Israel

Landbelofte .

In de tweede plaats wilde de schrijver ook David aanwijzen als degene door wie de HEER  de landbelofte heeft vervuld. Zelfs de meest noordelijke stad van zijn rijk, (Hazor) behoort nu tot Israël.

Zo was de situatie in de tijd David, de tijd waarin de schrijver leefde.  Dat was echter nog niet het geval in de tijd van de verovering van Kanaän.

Maar toch is de schrijver al zo vrij geweest om de nog niet veroverde gebieden er in zijn beschrijving al bij te tellen. Hij somt ook de regio’s op die pas veel later door David veroverd zijn. Hij schrijft hyperbolisch, dat wil zeggen hij maakt geen exacte onderscheiding tussen ideaal en werkelijkheid. Anders geformuleerd:Jozua 9 – 13 heeft een dubbele bodem. Het intochtverhaal gaat ook over het koningshuis van David. 

 

Privilege van de zachtmoedigen!!!

De landbelofte is zeker nog van kracht.

 

Maar die moeten we zeker niet  beperken tot Israël.

Een zeer voorlopige landbelofte werd weliswaar gerealiseerd toen David de arkin Jeruzalem bracht. (zie Ark)

De uiteindelijke vervulling van de landbelofte zal gerealiseerd worden door Jezus Christus, de zoon van Israël, en Davids zoon.

Jezus heeft gezegd dat uitgerekend de zachtmoedigen de aarde zullen beërven (Matt. 5:5)

Wie zijn die zachtmoedigen? Daarmee bedoelt Jezus al die mensen mee die het Koninkrijk van God zullen beërven (Matt.5:10) omdat ze in Hem geloven.

 

 

Dr. Koert van Bekkum 

Dit voorjaar was ik aanwezig bij de promotie van Dr. Koert van Bekkum.

Hij heeft als theoloog en archeoloog een zeer uitvoerige studie gemaakt van de vestiging van het volk Israël in Kanaän. Hij heeft het aannemelijk gemaakt dat een verovering van Kanaän einde 13 de eeuw voor Christus zeer wel denkbaar is.

In die eeuw bestond Palestina uit een veelheid van elkaar beconcurrerende koninkrijkjes. Het beeld dat het boek Jozua tekent, stemt daarmee overeen.In de tweede plaats kun je denken aan de ingrijpende verwoesting van de stad Hazor in de loop van de 13e eeuw en de bewuste vernietiging van religieuze symbolen die toen heeft plaats gevonden, laten zich goed met de komst van Israël verbinden.

In de derde plaats geldt dit ook voor de recent aangetoonde explosieve toename van het aantal dorpjes in het centrale bergland, vanaf het einde van de 13e eeuw, waarbij vooral de afwezigheid van varkensbotten frappeert. We zullen volgens van Bekkum de historische claims van de Bijbel en ook de eigen aard van de Bijbelse geschiedschrijving serieus moeten nemen Na de verovering van Kanaän gingen de Israëlieten min of meer vreedzaam met elkaar samenleven. Van de Kanaänieten die niet verdreven werden, leerden de Israëlieten als schaapherders hoe zij het land moesten bebouwen. Zonder enige twijfel mogen we aannemen dat de Israëlieten toen door de toenmalige bewoners attent gemaakt  zullen zijn op de  Baälcultus  die volgens hen ten grondslag lag aan de vruchtbaarheid van hun landerijen (Zie ook bij Baältempel). 

Onder welke farao? 

Was het inderdaad farao Echnaton, die de vazalvorsten van Egypte in Kanaan niet te hulp schoot bij de inval van de Chabiroe? Waren de Chabiroe inderdaad de Hebreeen, zoals de stammen aan de overkant in het algemeen genoemd werden?

 Wie was de farao in Egypte toen Israël Kanaän binnentrok? Dit is geen gemakkelijke vraag.

 Waarschijnlijk is dit Amenophis IV geweest die later Echnaton genoemd werd, de zogenoemde ketterkoning, die brak met de traditionele godsdienst van Thebe. Hij verving de verering van Amon door die van Aton, de zonneschijf.Het was tijdens het bewind van deze farao, dat de vazalvorsten van Egypte die in Kanaän woonden, de farao om hulp smeekten omdat de Chabiroe (waarschijlijk de Hebreeën, zoals de nomaden van de overkant van de Eufraat genoemd werden), Kanaän waren binnen gevallen. Maar Echnaton had het te druk in zijn nieuwe residentie El-Amarna  om orde op zaken te stellen en de nieuwe religie van Aton in te voeren. Bovendien bleek dat hij zich helemaal niet interesseerde in zijn vazallen in Kanaan. Hij schoot de vazalvorsten van Kanaän niet te hulp. Het is mogelijk dat Israël mee daardoor Kanaän kon binnentrekken.

Horemheb

 Het was Horemheb, (onder wie mogelijk Mozes nog gediend heeft), die als militair in Tel-el-Amarna heeft ingegrepen.

Hij ergerde zich aan de slapheid van Echnaton. Dat blijkt ook wel hieruit dat hij alle sporen die herinnerden aan Echnaton heeft uitgewist, trouwens ook die van Toetanchamon (1334 -1325). Onlangs zijn in het graf van Horemheb wijnvaten gevonden.

De datering met behulp van de koolstof -14 methode, geeft aan dat ook de datering van Koert van Bekkum zeker niet uitgesloten is, ja zelfs voor de hand ligt.

Zie :Egypte/Farao /Echnaton, Egypte /Horemheb en Egypte Farao/Bijbel