Kaalkop, ga op

 

De knapen of jongemannen die Elisa uitscholden voor Kaalkop waren opgegroeid met de afgoderij van de Baaldienst Ze waren zonder twijfel erg agressief  Zij keerden zich tegen Elisa en de God van Elisa Het was tot een uitbarsting   gekomen op de Karme

Karmel

Baal en Astarte

 

  

In 2 Koningen 2 gaat het over kinderen(?) die de profeet Elisa uitschelden:”Kaalkop, ga op”.Wat is nu de reactie van Elisa? De profeet roept twee berinnen te voorschijn uit het bos, die de kinderen verscheuren. Magie?

Is Elisa buiten zijn boekje gegaan? Of is God zo wreed dat hij onschuldige kinderen laat verscheuren?  Of is het een volksverhaal dat we niet zo serieus moeten nemen? We moeten letten op de achtergrond. Het verhaal maakt deel uit van een hoofdstuk dat breed vertelt hoe de profetenmantel over gaat van Elia naar Elisa. Het is een periode in Israëls geschiedenis waarin het godsdienstig leven zich in een neerwaartse spiraal bevindt. Het gaat over een heftig conflict tussen de Heer en Baäl, de profeet en de koning.

 

Afgoderij

 

Israël en de koning breken niet met de afgoderij. Het volk wordt daarbij geïnspireerd door Izebel (zie Izebel).Weet u  door wie moderne afgoderij geïnspireerd wordt? De boeken 1 en 2 koningen vertellen hoe het komt dat het volk in ballingschap is gegaan. Israël blijft offers brengen voor de Baäl In Betel gaat het helemaal fout. Betel wordt  het middelpunt van een afschuwelijke afgodendienst.

 

Waarom kaalkop?

 

Elisa valt op door zijn ruiterlijk. Hij is van zichzelf kaal. Zijn voorganger Elia had lang haar, net als de priesters en net als de nazireeërs vroeger. Hij ziet er dus anders uit en dat roept de spotlust van de kinderen op. Ze maken ienand die van God komt belachelijk.

 

Kinderen vertegenwordigen het volk

 

Die twee kinderen vertegenwoordigen het volk.  Zijn het wel kinderen?  Ik denk het niet. Het volk voelt er niets voor om de Baäldienst los te laten. Achab en Izebel hebben bovendien honderden Baälpriesters aangetrokken. Ze moeten helemaal niets van die Elisa hebben. In het agressieve optreden van de kinderen (jonmgemannen)zien we een weerklank van de mentaliteit van het volk. Naar Elia wilde het volk misschien nog wel luisteren, maar van die vreemde snoeshaan zonder baard moeten ze niets hebben. Weg met hem!

 

Oordeel van God?

 

Waren het wel kinderen? Het HJebreeuwse  woord voor ’kinderen’ wordt ook voor David gebruikt die gaat vechten tegen de reus Goliat  De jongeman David tegen de reus Goliat. Waarschijjnlijk  waren het twee jonge mannen. Waren die wel zo onschuldig? Zij tonen agressief gedrag. Zij maken het optreden van de Godsgezant belachelijk. Dat wekt de woede van God op. De moderne mens wil niet dat God boos wordt. Hij moet lief en aardig blijven. Maar  ik vind dat wie het oordeel  van God  wegpoetst in een wereld leeft die niet bestaat.

 

God laat niet met zich spotten

 

God laat niet met zich spotten. Er zijn grenzen die je niet mag overschrijden. Aanstootgevende passages in de Bijbel moet je altijd bekijken in de context.   Het verhaal van Elisa’s vervloeking van de kinderen mag je niet losmaken vande neerwaartse spiraal in 2 Koningen. En bovendien mogen wij ujit de verlichtingsfilosofie de gerenzen van Gopds ingrijpen niet vaststellen

 

Wat nog te zeggen ?

 

Wat moeten we hier verder nog van zeggen? God kan in zijn straffen huiveringwekkend dichtbij zijn. Het verhaal over die twee berinnen laat ons zien dat God niet met zich laat spotten. Maar mag je nu zeggen:”Het is wel waar, maar niet echt gebeurd?  De verteller  vertelt slechts om te waarschuwen?. Is het verhaal  een illustratie van een zogenoemd ongedifferentieerd wereldbeeld waarbij een wens die je uit, een woord dat je spreekt of of een beeld dat je ziet, de werkelijkheid zelf wordt? 

 

 Elia waarschuwden tegen de Baaldienst

 

 

 

Allereerst wordt duidelijk hoe enorm groot de invloed van de Egyptische religie aan het hof van Achab was. Er was daar puur heidendom. Heel het leven aan het hof was doordrenkt door het Egyptische magische denken. De archeologie onderschrijft wat we al uit de bijbel weten En in de tweede plaats is ons door het zegel van Izebel duidelijk geworden, dat Izebel zich veel hoger voelde dan een gewone prinses; ze beschouwde zichzelf als een godin, als Anat, de vrouw van Baal en ze bezat net zo goed als de Egyptische Isis een levenwekkende kracht.Geen wonder dat zij de woede van de profeet Elia en de toorn van God opwekte! Dr. Marjo Korpel  heeft aannemelijk gemaakt dat dit zegel inderdaad van Izebel is geweest,hoewel men niet weet waar het oorsponkelijk is gevonden en dat maakt archeologen meestal erg argwanend. Deze oudtestamentica is uitermate deskundig in Ugaritische, Egyptische en Israëlitische zegels en daarom heb ik een dankbaar gebruik gemaakt van haar zeer uitvoerige en  bijzonder boeiende recente artikel in het maartnummer(2008) van Biblical Archeology Society.U weet waarschijnlijk wel dat Izebel een van de beroemdste koninginnen van het oude Israel was Izebel (waar is Bel=Baal) was de dochter van de Foenisische koning Eth Baal van Sidon. Zij was de  vrouw van koning Achab (972-851 voor Chr.) Ze was het archetype van een slechte vrouw. Zullen we eens even met haar kennis maken?  We lezen in 1 Kon. 21:25 Inderdaad, niemand heeft zich er meer dan Achab op toegelegd te doen wat slecht is in de ogen van de HEER. En het was zijn vrouw Izebel die hem daartoe aanzette. Nooit heeft zij haar Foenisische godsdienst opgegeven. Zij bleef de Baal vereren, ook al was zij getrouwd met een koning van Israël. Izebel had een fatale invloed op Achab. Hij begon ook de Baäl te vereren. Hij liet in Samaria een tempel voor Baäl bouwen en richtte er een altaar voor hem op (1 Kon.16:31).Izebel ging nog verder.Zij liet alle profeten van de HEER uitroeien.(1 Kon. 18:17) Obadja had echter nog 100 profeten laten onderduiken. Op zekere dag komt  Achab de profeet Elia tegen” Bent u het, Elia, die Israel in het ongeluk hebt gestort? Elia antwoordde,”Ik heb Israël niet in het ongeluk gestort. Dat hebt u zelf gedaan en het koningshuis van uw vader,omdat u de geboden van de Heer naast u hebt neergelegd. Op de berg Karmel komt het dan tot een heftige confrontatie tussen Elia en de Baalpriesters. U kunt dit lezen in 1 Kon.18. Maar laten we het zegel eens wat nauwkeuriger bekijken.