Eenzame plaats 1 / Waar

De eenzame plaats die Jezus in deze tekst noemt, is ook een Bijbelse plaats. Een afgelegen of verlaten  plaats is mijns inziens beter, want plaatsen zijn niet eenzaam, mensen wel. Het is een plaats  ‘bij de berg’ (Matt 15:29).

Nu moeten wij die berg ons niet voorstellen als een berg in Zwitserland. Ik denk dat we moeten denken aan een berg als de Olijfberg die Jezus vaak besteeg om naar Betanie te gaan. Een tamelijk hoge heuvel, die gemakkelijk te beklimmen was.

Plaats van gebed. ‘En toen Hij de scharen weggezonden had, ging Hij de berg op om in de eenzaamheid te bidden (Matt. 14 :23). Het is een plaats waar Jezus zich  dus bij voorkeur terugtrok om te bidden.  Plaats van Openbaring net als de Sinai.De plaats lag in het verlaten gebied ten zuidoosten van Betsaïda. (Luc. 9:10).Zie ook Betsaïda en Betsaïda /Gesur.

De eenzame plaats lag ten oosten van de Jordaan in de omgeving van Betsaida.Je kunt van de ene plaats naar de andere met het schip en te voet.

Er zijn problemen met de identificatie van de plaats Betsaida. De archeologen hebben er al veel opgravingen gedaan en veel over geschreven. Twee sites worden genoemd: de noordelijke en meest uitgebreide site ligt op et-Tel.Drie km ten noorden van het huidige meer. Maar die plek zou niet hebben kunnen functioneren als vissersdorp. Dat was namelijk meer een stad.Zie foto hieronder. Hier is wel visgereedschap gevonden

Et Tel zou het Betsaida van Jezus kunnen zijn.Onder deze tel heeft men onlangs de stad Gesur opgegraven. David heeft er een van zijn vrouwen vandaan gehaald. Duizend jaar voordat Jezus optrad in de synagoge!!!Zoals je kunt zien ligt dit Betsaida niet meer aan het meer.Zie opgravingen bij Betsadia-Gesur

 Het andere voorstel is El-Araj dat zich bevindt in een overstromingsgebied en niet zo geschikt zou zijn als stad. Mogelijk is een combinatie misschien?

Ondergaande zon op het meer van Galilea "Bij het vallen van de avond daalden zijn leerlingen af naar het meer; ze stapten in een boot en zetten koers naar de overkant, naar Kafarnaum. Het was al donker geworden en Jezus was nog niet naar hen toe gekomen Joh. 6:16,17 " In Kafarnaum zou Jezus gelegenheid krijgen zichzelf te presenteren als het hemelse brood

Jezus was 'op de berg' op die 'eenzame plaats' in gesprek met zijn Vader

Met dergelijke scheepjes voeren de leerlingen van Jezus

Deze foto is uit 1894

Plaats van openbaring en gebed 

Die eenzame plaats is ook plaats van Gods openbaring. Zoals de berg in de geschiedenis van Mozes een bepaalde rol speelt, zo speelt ook deze berg in de geschiedenis van Jezus een rol als plaats waar God zich openbaart. Het is ook de plaats waar vele gehandicapten en zieken heen gegaan of gebracht waren in de verwachting door Jezus genezen te worden. In ieder geval was het een plek die iedereen wel wist te vinden (Marc 6:33).

In de tijd van Jezus lag Betsaida aan het water net zoals dat hoge huis in Urk aan de haven ligt (Beth-Saida). De ruineheuvel Betsaida ligt nu 3 km van de zee vandaag zoals u kunt zien op een van de kaartjes. Ik vermoed dat dat ook de reden geweest is dat de schipper Simon Petrus verhuisd is naar Kapernaum, nu Kafarnaum genoemd.

Drie keer wordt die eenzame plaats  in Marc. 6 genoemd. In Marcus 6:32  vertelt Marcus dat de twaalven met Jezus per schip naar die eenzame plaats voeren. Als de leerlingen daar zijn aangekomen, concluderen ze nogmaals dat die plaats eenzaam is ( vers 35). In dit laatste vers betekent die eenzaamheid dat je  daar nergens brood kunt kopen. Echt eenzaam was die plek zeker niet, want duizenden mensen waren Jezus weer gevolgd langs de oever.

Dus die eenzame plaats moeten we tussen aanhalingstekens zetten. De verlaten omgeving waarheen men gaat ligt in de omgeving van het meer van Galilea en wel binnen het gebied van de stad Betsaïda. Deze plaats die ook wel Julias genoemd wordt, lag  bij de noordpunt van het meer, juist ten oosten van de Jordaan, die daar het meer binnenstroomt. Vandaag ligt de oever 3 km zuidelijker.

Het verlaten gebied lag aan de noordoostelijke zijde van het meer. Op die ‘eenzame plaats’ vindt dan het wonder van de  broodvermenigvuldiging plaats waarover we lezen in Marc.6: 40. Foto uit 1894!!

 Naar de overkant 

Nu lezen we in Marcus 6 : 45 dat Jezus  na deze spectaculaire broodvermenigvuldiging zijn leerlingen dwingt in het schip te gaan en Hem vooruit te varen naar de overkant, naar Betsaïda. Maar Jezus was toch al in het gebied van Betsaïda? zult u zeggen. Hij bevond zich toch niet in Kafarnaüm? 

De overkant kan dezelfde oever zijn, maar aan de overkant van de baai

Inderdaad, maar bij de uitdrukking “overzijde” moeten we niet denken aan een overtocht dwars over het meer, maar aan een oversteek van het ene oeverdeel naar een ander oeverdeel.

Hoogstens twee baaien verder. Als je op het meer van Galilea vaart heb je nu nog soms de indruk dat de overzijde de andere kant van het meer is, terwijl het slechts gaat om een of twee baaien verder. Gezichtsbedrog dus.

Als je het zo ziet, wordt het ook duidelijk dat de duizenden die Jezus te voet achterna gaan, ongeveer gelijktijdig op die eenzame plaats aankwamen.

 Graag even alleen 

 Jezus koos het schip niet omdat de andere kust ver weg was, maar omdat Hij alleen wilde reizen. Hij wilde met zijn leerlingen naar een eenzame en afgelegen  plaats. Hij wilde zijn leerlingen toerusten. Hij maakte zich daarom los van de scharen en voer naar het verderop gelegen woeste land van Betsaïda. Het was waarschijnlijk geen woestijn, want er was groen gras (Marc. 6: 39).Die streek was de lievelingsregio van de Heiland. Daar lag ‘de berg’ (Joh. 6:3, Matt. 14: 23 en Marc. 6:46). Het is de omgeving van de Bergrede (Matt. 5-7).De duizenden volgden Jezus te voet. Ze konden wel raden dat Hij nu naar zijn bekende plaats van retraite zou gaan. Ze waren er – lopend langs de oever – nog eerder dan Jezus die zich had ingescheept .

 Zo geen koning 

Er is nog een andere reden waarom Jezus zich terugtrekt. In Joh. 6: 14 en 15 beschrijft Johannes de reactie van de mensen op het teken dat Jezus gedaan had. De duizenden zijn razend enthousiast over wat Jezus gedaan heeft bij de broodvermenigvuldiging. Hij is ongetwijfeld de profeet die komen zou.

Hun mondelinge reactie dreigt uit te monden in een daadwerkelijke actie. Zal deze Godsman net als Mozes het volk voorgaan op weg van de bevrijding?

Denk er ook aan dat men het gratis laten uitdelen van brood in de oudheid algemeen als een vorstelijk gebaar van een koning zag!! Daarom trekt Jezus zich terug op de berg in de eenzaamheid. De ware aard van zijn koningschap is totaal anders. Hij hoeft ook niet tot koning gemaakt e worden. Hij is tot Konings gezalfd. Hij is immers Gods Gezalfde.=de Christus.( het Griekse woord voor gezalfde)

   Veel  gehandicapten 

Als Jezus op die plek aankomt varen, ziet het er zwart van mensen. Ouders dragen hun verlamde zoon. Vrouwen  ondersteunen gehandicapte  gezinsleden, bejaarden strompelen voort op zelfgemaakte krukken. Iedereen wil Jezus zien. Het zelfde tafereel zien we in Genésaret (6:53).Het gemoed van Jezus schiet vol. Hij gaat hem door merg en  been. (Marc. 6:34).Hij  wordt met ontferming bewogen, omdat al die mensen als schapen zonder herder zijn. Ondertussen hebben de leerlingen nog steeds niet gegeten.  Zo druk was het. En een ogenblik van rust kennen ze helemaal niet. Moet je eens kijken wat een mensen! En in dit verlaten oord kun je ook helemaal niets kopen. Maar dan komt Jezus met een oplossing, die niet alleen voor de leerlingen bestemd is, maar voor die duizenden die van alle kanten zijn samengestroomd. Hij verricht het wonder van de broodvermenigvuldiging.

 Tweede broodvermenigvuldiging 

Nu wordt in Marc.8: 1-10 ons door Marcus nog een tweede verhaal van broodvermenigvuldiging verteld.

Het gaat om dezelfde streek als die waarin het eerste verhaal zich afspeelt.

Voor de tweede keer is Jezus met zijn leerlingen aangekomen  “bij de berg”.

De streek herinnert ons aan de feestelijke maaltijd voor 5.000 man enige tijd geleden.

Sommigen denken daarom dat we in de twee verhalen met één broodvermenigvuldiging te maken hebben met doubletten.

De ene gebeurtenis zou twee keer zijn verteld. Ik geloof dit niet. Waarom niet? In de eerste plaats herinnert Jezus later aan beide wonderen (Marc. 8:19,20).

In de tweede plaats worden deze wonderen met hun verschillen nauwkeurig in de evangeliën beschreven!

Verder noteert Marcus dat Jezus direct na de maaltijd per schip vertrok naar Dalmanuta, waarschijnlijk een  regio aan de westelijke oever van het meer. Vandaar gaan ze nog Kafarnaüm Dat zijn allerlei verschillen bij beide broodvermenigvuldigingen .

Toch blijft het  die ene eenzame plek, waar Jezus bidt, waar Jezus preekt, waar Jezus geneest en waar God zich openbaart. Helaas kennen wij vandaag weinig eenzame plaatsen meer.