Efeze D Paulus preek

 Verkondiging op de agora

Dit is nu de markt waar Paulus zo vaak het evangelie van Christus verkondigd heeft. Niet Artemis geeft uitkomst en toekomst. Alleen de levende Heer.

Het poortgebouw dat toegang gaf naar de agora, waars Paulus vaak heeft gepreekt

De trap die leidde naar de tempel van Domitianus die vanuit alle plaatsen vande stad te zien was.

Compleet heilsplan

Paulus heeft niet nagelaten al de raad Gods te verkondigen.(NBG)

Dat is het complete heilsplan van God. Vrijspraak voor allen die geloven en veroordeling voor hen die weigeren te geloven.

Overal in de stad heeft hij het als een heraut of stadsomroeper uitgebazuind dat er alleen in Jezus verlossing te vinden is.

 Ik vind dit een geweldige toespraak van Paulus. Zo intiem, zo menselijk, zo oprecht en ootmoedig.

 Ik ga eerst eens even na wat die toespraak niet is.

Geen magie

Dit  beeld van de Efezische Artemis kenden de oudsten maar al te goed. De veelborstige godin was symbool van vruchtbaarheid. Voor Paulus ging het niet om een materiële, maar geestelijke vruchtbaarheid.

Er is geen spoor van magie in de toespraak van de apostel te ontdekken. Dat was in de tijd dat de oudsten nog niet bekeerd waren heel anders. Vooral in Efeze werden veel magische spreuken gebruikt. Men sprak bij de tempel van Artemis formules uit om de wereld van geesten en demonen te beïnvloeden.

 Paulus is op zijn zendingsreizen telkens in contact gekomen met de magische praktijken van geestenbezweerders en exorcisten.

 Heel bekend is het optreden van de zeven zonen van Skevas, over wie we lezen in Hand. 19::13 ev. Zij maakten een magisch gebruik van Jezus’ naam:

Ik bezweer u bij de Jezus, die Paulus predikt. Er zijn tal van toverboeken overgebleven. Midden tussen de namen van heidense goden treffen we soms ook namen van Jezus en Jehova aan.

De heidenen stelden deze namen dus op één lijn met de namen van de heidense goden. De productie van magische geschriften was in Efeze enorm groot.

Uit deze plaats waren de beroemde Efezische tekens afkomstig: askion, kataskion, lix, tetrax damnameneus, aision.

De oudsten uit Efeze kenden deze woorden maar al te goed.

Maar van Paulus hadden ze geleerd dat magie en vertrouwen op God elkaar wederkerig uitsluiten. In persoonlijke gesprekken en met de oudsten had hij al die drie jaren gesproken over het verlossingsplan van God in kruis en opstanding van Jezus.

De christen leeft bij de verkondiging van het Woord. Als Lucas vermeldt in Hand. 19 hoe de tovenaars hun toverboeken op een brandstapel brachten, eindigt hij zijn verhaal met deze conclusie Zo zegevierde het woord van de Heer en vond het steeds meer gehoor!

Geen orakeltaal

Paulus’ toespraak is ook geen orakeltaal die mensen uiteindelijk onbewogen en onveranderd laat. Orakeltaal was ook altijd dubbelzinnig. Zoals bv in de Apollotempel te Didyma, die met een kilometers lange via sacra met Milete was verbonden. Zo’n orakel was een godsspraak die altijd raadselachtig en geheimzinnig was. Je kunt de toespraak van Paulus tot de oudsten van Efeze zeker ook als een godspraak beschouwen. Gods Woord komt tot ons door bemiddeling van mensen, van apostelen die Hij geroepen heeft.

Maar dat Woord is niet dubbelzinnig. Je kunt er niet alle kanten mee op. Paulus schrijft dat hij het hele raadsbesluit van God, (zijn heilsplan )ten volle heeft bekend gemaakt aan de Efeziërs.

Niets heeft hij achter gehouden, namelijk dat er alleen verlossing en behoud is door het geloof in de gekruisigde en opgestane Christus.

Geen gnostiek

Misschien moeten we de toespraak van Paulus lezen tegen de achtergrond van de opkomende gnostiek. De gnostiek versmalde het evangelie  tot een geheimleer voor enkele ingewijden. Maar Paulus zegt tot de oudsten; Ik heb jullie niets achter gehouden.

Ik verkondigde geen geheimleer, maar de oeverloze genade van God. Volgens de gnostiek moet de  mens de geheime, ware kennis verwerven die nodig is  voor zijn geestelijke verlossing.

Het gaat in de gnostiek niet om het ware geloof, maar om de ware kennis. Dat is een hogere trap van weten dan het simpele geloven.

.

Geen mysteriegodsdienst

Het is ook mogelijk dat we moeten denken aan de mysteriegodsdiensten

als Paulus zegt dat hij niets heeft achter gehouden.

De bezoekers van een samenkomst van dergelijke godsdiensten hielden achter wat ze tijdens de plechtigheid hadden ervaren.

 Daar mochten ze niets over vertellen. Paulus wil zeggen; ik heb u niets achter gehouden. Alles heb ik u doorgegeven wat God mij heeft geopenbaard.

In de mysteriegodsdiensten openbaarde de godheid zich aan de priesters. Deze gaven allerlei informatie over goddelijke zaken.

De priesters kwamen met de gelovigen in geheime samenkomsten bij elkaar.

Daar werd de mythe van de mysteriegod dramatisch voor ogen gesteld. De aanwezigen werden op geroepen zich te bekeren.

Allerlei rituele handelingen moesten de aanwezigen ondergaan.

Ze moesten zich met gewijd water wassen, zich met het bloed van een offerdier laten besprenkelen,

 Door meeslepende muziek en heerlijke wierookgeuren werd men in religieuze extase gebracht en met de godheid verenigd. Van dit alles was helemaal gesprake bij de ontmoeting van Paulus en de oudsten te Efeze!