Eufraat/Irrigatie

Eufraat

Schitterende luchtfoto van de Eufraat. Hij begint inSyrie en stroomrt via Turkije naar Irak. Links ziet u nog de Dode Zee en daarboven het meer van Galilea.

De Eufraat is een zeer  brede rivier

 De Eufraat is een Bijbelse rivier.

Het is de belangrijkste rivier van  het Midden-Oosten met haar lengte van 2800 km.

 Bij deze rivier werd Abraham door God geroepen, kreeg Ezechiël zijn roepingsvisioen en woonden  vele Joden in ballingschap ten tijde van Nebukadnezar. De rivier begint in Noord-Oost Turkije en stroomt via Syrië naar Irak waar ze ten noorden van Basra samenkomt met de Tigris. Vervolgens mondt de verenigde rivier uit in de Perzische Golf.

Mesopotamie

Het hele gebied tussen de Eufraat en de Tigris wordt Mesopotamië genoemd: midden tussen de twee potamoi (rivieren). Het heet ook wel het Tweestromenland . Hier  bevindt zich de bakermat van zeer oude beschavingen:de Sumerische, de Babylonische en de Assyrische beschaving. De vlag van het moderne Irak wordt gevormd door twee blauwe lijnen die de Eufraat en de Tigris symboliseren. De hoofdstad van Irak, de miljoenenstad Bagdad, ligt  (net als vroeger Babylon) aan de Eufraat. Saddam Hoessein wilde tijdens zijn leven de oude glorie van Babylon doen herleven!

Eufraat en Tigris 

Het water van beide rivieren stroomt van noord naar zuid. We kunnen daarom wel begrijpen dat Egyptenaren die voor het eerst  Mesopotamië bezochten,stomverbaasd waren dat je naar het zuiden stroomafwaarts kon varen. In hun land is dat natuurlijk precies andersom!Heel anders dan in Egypte waren de vele overstromingen van de Eufraat en de Tigris rampspoedig. In Egypte waren de overstromingen van de Nijl voor de bewoners een beeld van voorspoed. Hoe meer overstromingen, hoe hoger de Nijlmeters het peil van de Nijl aangaven, des te meer belasting moesten de boeren betalen.Hoe totaal anders was de situatie in Mesopotamië.

Zondvloed

In Mesopotamië  werd de zondvloed als een historisch feit beschouwd.

Men maakte onderscheid tussen dynastieën voor en na de zondvloed. Heel bekend is het Sumerische Gilgamesjepos, dat nog eeuwen voor het Bijbelse zondvloed verhaal is geschreven. Onder Bijbelgeleerden is er nog steeds geen overeenstemming over de vraag of de zondvloed  de hele aarde(Gen. 6:17) of alleen Mesopotamië heeft getroffen. In ieder geval heeft een catastrofale overstroming het gebied van de Eufraat en Tigris  in een ver verleden geteisterd. Het woord zondvloed is afkomstig van het Middelnederlandse sintvloed dat een ‘aanhoudende of grote vloed’ betekent. Volksetymologische is het in verband gebracht met het woord ‘zonde’ en daardoor is het eerste lid van dit woord vervormd geraakt.

Irrigatie nodig

Omdat de beddingen van de Eufraat en de Tigris hoger liggen dan het omringende land, vonden overstromingen al gauw plaats als er geen irrigatiekanalen waren gegraven om het overtollige water af te voeren.

Ezechiel de profeet

De profeet Ezechiël werd door Nebukadnezar van Babel met de koning van Juda – Jojakin - weggevoerd in ballingschap.

 Hij kreeg daar een lemen huis toegewezen in een dorp aan het Kebarkanaal (Ez. 2:24).

Dit kanaal was onderdeel van een uitgebreid irrigatiesysteem.

Waterbouwkundige werken waren sopotamië noodzakelijk. In de maanden April en Juni steeg het peil van het rivierwater met ongeveer vijf meter. De bedding van de rivieren lag hoger dan het omliggende land. Daardoor kon de waterwolf met groot geweld onafzienbare velden onder water zetten.

 In droge perioden kon men het land gemakkelijk bevloeien. Er viel weinig regen. Daarom was een goed onderhouden irrigatiesysteem een vereiste om het land voor twee oogsten per jaar geschikt te maken. Men groef dan ook veel kanalen die het water van de hoger liggende rivieren kon transporteren naar het land. Een van die kanalen was het Kebarkanaal. Ook dat kanaal moest de enorme watermassa’s in het voorjaar temmen. Ontelbaar veel kanalen, vaarten, sloten en greppels doorsneden het polderlandschap, dat toch wel in zekere mate op de Noordoostpolder geleken zal hebben.

Beeldje van een Moedergodin opgegraven in Tell Halaf, symbool van de Tell Halafcultuur

Koningin Isjtar, vrouw van koning Hadad. Ik vraag me af of dit geen amulet geweest is om boze geesten te verdrijven. Ze kijkt zo boos, om bang van te worden..

Maar dan zonder bossen en bomen, want die wilden in het hete klimaal niet groeien. 

Veel slib: huizen, dijken en tabletten

Het landschap rond het Kebarkanaal was boomloos en dus kaal. Hoe zag dat Kebarkanaal er zelf uit? Aan de oevers van dat kanaal bevonden zich enorm hoge slibbergen. Die slibbergen waren ontstaan  omdat door het hoge slibgehalte van de Eufraat, het kanaal vaak moest worden uitgebaggerd.

De dijken langs de kanalen waren veel hoger dan onze rivierdijken. Alle steden en dorpen lagen aan kanalen of rivieren. Dat was nodig voor de watervoorziening.

Die kanalen deden tegelijk dienst als verkeerswegen. Veel ballingen uit Juda zullen dan ook gedeeltelijk perschip aangevoerd zijn. Van het slib op de reusachtige slibbergen, maakte men kleitegels en kleitabletten. Als men de kleitabletten op een speciale manier bakte, waren ze erg duurzaam.

Sumeriers

Als de Sumeriërs hun literaire voortbrengselen  hadden vastgelegd op papyrus of perkament, dan was alles wat zij geschreven hadden door het klimaat verloren gegaan. Ze hebben klei gebruikt dat overal voor het oprapen lag ook bij de slibbergen aan het Kebarkanaal. Kleitabletten kwamen dan ook uit Mesopotamië, maar de papyri uit Egypte. De welvaart was afhankelijk van een goed functionerend irrigatiesysteem. Daarvoor was een centraal gezag nodig. Een gezag over een zo groot mogelijk gebied. In oorlogstijd ontbrak dit gezag. Dan werd het afwateringssysteem verwaarloosd, kanalen dicht gegooid en dammen niet onderhouden. Wat gebeurde er dan? Dan verlegden de rivieren ongebreideld hun beddingen en droegen hun kostbaar slib naar de steeds aangroeiende delta bij de Perzische golf. Dat verschijnsel kun je ook op de kaart zien. Een stad als Ur  bijvoorbeeld lag vroeger aan de Perzische Golf, waarover de Sumeriërs hun uitvoer en hun invoer regelden. Nu ligt de ruïne van Ur diep het land in.

Uren, dagen maanden 

De hoge onberekenbare watervloeden die vaak een zeer groot gebied overspoelden, hadden ook tot gevolg dat men ging proberen de tijdstippen van de vloeden te berekenen. Men deelde de dagen in, en ook de maanden en de jaren. Zo legde men in Mesopotamië de basis voor het meten van de tijd, waarbij het getal 12 een hoofdrol speelde. Een etmaal heeft bij ons nog steeds  tweemaal 12 uren en een jaar telt nog steeds 12 maanden.

Tell Halafcultuur

Aan de Kebar lag indertijd ook Tell Halaf. Het aardewerk  dat men hier gevonden heeft was kenmerkend voor een beschaving die zich uitstrekte van Karkemisj tot aan Ugarit. Het is bijzonder bontgekleurd, met de hand gevormd en hard gebrand in ovens die blijkbaar op een zeer hoge temperatuur gebracht konden worden. Maar dat was ver voor de tijd van Nebukadnezar. De vindplaatsen van de Tell Halafcultuur leveren een groot aantal amuletten die de vorm hebben  van vuurstenen mesjes. Zij zullen gediend hebben als afweermiddelen tegen goden en demonen.