Abraham / Oecumene

Abrahamitische oeccumene

Wat is dat eigenlijk: een Abrahamitische oecumene? Men verstaat daar onder het zoeken en beleven van een diepere eenheid van drie wereldgodsdiensten: het christendom, de islam en het jodendom.

De vraag is voor velen of dat nog niet te mager is.

De Faculteit der Godgeleerdheid aan de V.U huisvest nu opleidingen voor de islamstudie de Pinksterbeweging,de oosters-othodoxen, de Doopsgezinden, de Hersteld Hervormden, de Baptisten, en binnenkort ook Hindoes en Boedhisten.

Davidster en de Menora (kandelaar) zijn symbolen van het jodendom De zespuntige ster is eigenlijk het davidschild.De gouden kandelaar had, de schacht meegerekend, zeven armen. Boven op de armen plaatste men lampen, die bestonden uit schalen waarin met een pit en olie deed.

Het kruis is het symbool van het christendom

De halve maan is symbool van de islam. De halve maan herinnert ons aan de Mesopotamische maangod Sin, die Abraham voor zijn roeping ook vereerde.Het maanlicht was nodig in de woestijn om niet te verdwalen. In Egypte werd de zon als godheid vereerd, in Mesopotamie de maan

Maangodin Sin. Mij is de overeenkomst tussen afbeeldingen van de maangodin en het symbool van de islam telkens weer opgevallen.

Interreligieuze oecumene?

Alle godsdiensten berusten op openbaring ( oud-zendingshoogleraar prof. dr.J.H. Bavinck).

Ook de islam is een echo en een reactie op Gods openbaring.

Je mag dus niet zeggen dat de islam zonder meer een politieke ideologie is. Door te zeggen dat ook de islam op openbaring berust erken je dat God ook met de moslims bezig is.

Dat lezen we ook in Hand. 17.: 22.Dat betekent allereerst dat wij de godsdiensten moeten respecteren. Je mag nooit zeggen dat het domme mensen zijn of door de duivel bezeten

. God is immers met de godsdienstige mens allang in gesprek en daarom ga je met respect met hem om. Betekent dit echter dat de echo zuiver

is?

Geen religieus pluralisme

Betekent dat een religieus pluralisme? Nee, zeker niet. Als je gelooft dat God zichzelf in Christus ten volle heeft geopenbaard en dat de Schriften daar van getuigen, dan heb je daar de kritische toets.

God is niet ver van een ieder van ons en Hij roept ons op ons tot Hem te bekeren (Hand.17).

Je knoopt in het gesprek wel aan bij de religieuze boodschap zoals Paulus deed op de Areopagus., maar je past je er niet bij aan.

God heeft ons in het vooruitzicht gesteld dat Hij de wereld rechtvaardig zal oordelen.

Daarvoor heeft Hij Jezus aangewezen en Hem uit de doden opgewekt.

Wat valt daar voor te zeggen? Velen beweren het volgende.

1) Alle drie zijn monotheïstisch godsdiensten. Joden, christenen en moslims hebben dit toch gemeenschappelijk: ze geloven allen in één God, niet in twee goden of drie goden, maar in één God.

In de tweede plaats geloven zij dat die God zich bekendgemaakt heeft als een Persoon,en niet als een idee of een begrip of een gebeuren. Een Persoon die gesproken heeft en aanspreekbaar is. Alle drie godsdiensten zijn theistisch. God is een persoonachtig wezen dat boven de werkelijkheid van de schepping staat. Hij is Transcendent en ook Immanent. In vele spiriuele bewegingen en in het Boeddhisme is dit niet het geval

In de derde plaats hebben deze drie religies gemeenschappelijk dat zij er vanuit gaan dat deze hogere Macht zich bekendgemaakt heeft in een Boek. Het zijn boekreligies. Ze zijn kenbaar in de Tenach, de Bijbel en de Koran.

In de vierde plaats geloven Joden, christenen en moslims in een God, die heilig en verheven is en die van de mensen onvoorwaardelijke overgave vraagt.

In de vijfde plaats beweren vandaag velen dat jodendom, christendom en islam een gemeenschappelijke stamvader hebben in Abraham. Hij is de ‘vader van alle gelovigen’. En daarom staat de ‘Abrahamitische oecumene’ vandaag weer volop in de belangstelling.

Hoe over Jezus te denken?

Maar we zullen ons toch moeten afvragen: Is aartsvader Abraham wel een samenbindende figuur tussen de drie wereldreligies?

We moeten steeds maar weer leren elkaar te respecteren.

Maar het breekpunt blijkt altijd weer de vraag hoe men Christus beschouwt.

Aan de binnenkant van de Rotskoepel in Jeruzalem staan de woorden Lof zij Allah, die geen zoon heeft en de meeste Joden accepteren Jezus niet als de Messias,dat is als de Christus. Joden en moslims hebben respect voor Jezus. Ze zeggen; hij was net als wij een gewoon mens. Dat is nog geen evangelie, want er zijn miljarden "mensen zoals wij".

Ruine van synagoge te Sardes

Christenen komen niet samen in een synagoge of moskee, maar in een kerk

De Kaaba te Mekka, waar honderdduizenden moslims samen komen.

De Kaaba is het belangrijkste heiligdom van de moslims Ruim 2 miljoen pelgrims bezoeken dit gebouw te Mekka. In de 'kubus' bevindt zich de beroemde Zwarte steen, de Haje Aswat

Vadergedachte ontbreekt

Ik herinner me nog goed dat de zendingshoogleraar prof.dr. J.H.Bavinck op college eens zei:De moslims vereren Allah met zeer veel namen.

Weet u wel dat één naam ontbreekt? Juist die ene naam die Jezus zo vaak genoemd heeft en die wij ook zo vaak gebruiken? De Vadernaam ont breekt.De moslims zien Allah niet als vader en zichzelf niet als kinderen van die Vader.

Jezus heeft gezegd: als jullie bidden noem God dan jullie Vader. Begin je gebed met de bede: ‘Onze Vader die in de hemel zijt’. Maar dat kan en zal een moslim nooit zeggen. Een moslim kan nooit dezelfde relatie tot Allah hebben als christenen, die God als Vader aanbidden. In de Koran wordt Abraham Ibrahim genoemd, maar Ibrahim speelt bij de islamieten geen werkelijke rol van betekenis. In de koran komt Abraham hooguit voor in enkele losse, onderling weinig samenhangende verhalen. De persoon van Ismaël is veel belangrijker dan die van Abraham. De belofte die God aan Abraham gaf en het Verbond dat hij met Abraham sloot heeft in de islam geen enkele betekenis. Voor de Arabieren is de persoon van Ismaël veel belangrijker dan die van Abraham. Een moslim zal nooit zeggen dat hij met gelovige christenen behoort tot de kinderen van Abraham.

En dat mogen wij toch wèl zeggen. Wij zijn weliswaar niet de natuurlijke nakomelingen van Abraham. Wij zijn geen Joden. De Farizeeën zeiden het echter zonder één moment te aarzelen: Wij hebben Abraham als vader en alle andere mensen niet. Jezus protesteert daar heftig tegen:”Zeg niet meteen bij jezelf:Wij hebben Abraham als vader. Want ik zeg jullie God kan uit deze stenen kinderen van Abraham verwekken” (Luc.3:8).

Kinderen van Abraham zijn alle mensen, die uit de belofte aan Abraham en uit het geloof van Abraham leven. Abraham is de vader van alle Christusgelovigen. Waarom ? Omdat we net als Abraham Gods stem in Christus gehoord hebben en op weg gaan zoals Abraham, blindelings vertrouwen op wat God beloofd heeft.

Dezelfde God?

Een ander uitgangspunt in de Abrahamitische oecumene is de mening dat wij met joden en moslims in dezelfde God geloven. Is dat wel waar?. Het woord ‘allah’ is een soortnaam. Het is geen eigennaam. Taalkundig is het woordje ‘allah’ gelijk aan het hebreeuwse woordje el, god of godheid .

En dat woordje komt heel vaak voor in de Bijbel. Het maakt helemaal niets uit of je nu ’el’ zegt of ‘allah’. Het betekent allebei god, godheid. Er zijn vele allah’s. Ook de Koptische christenen bidden tot hun allah. Maar hun Allah is JHWH , hemelse Vader.(Jahweh).Voor de meeste moslims zal Allah geen soortnaam zijn maar eigennaam. Het is niet waar dat de moslims met Allah dezelfde God bedoelen als de christenen. We geloven weliswaar in één God, maar deze God heeft zich uitsluitend kenbaar gemaakt in Jezus Christus. Hij vormt een diepe eenheid met God zijn Vader. Volgens de moslims heeft God geen Zoon. In de Koepel op de tempelberg lezen we de woorden “Lof zij Allah, die geen zoon heeft” Daarom is een zogenoemde Abrahamitische oecumene niet mogelijk. Het zou niet eerlijk en oprecht zijn als wij zouden zeggen dat wij zelfde God vereren als de moslims.

Twee soorten kinderen

Er zijn twee soorten van Abrahamskinderen. Natuurlijke en geadopteerde. De natuurlijke kinderen van Abraham zijn de Joden. De geadopteerde kinderen zijn al die mensen die door Gods Geest zo zijn aangeraakt, dat zij in Jezus Christus zijn gaan geloven. Dat zijn die mensen van wie Jezus gezegd heeft dat God bij machte is om uit de stenen van de tempel kinderen van Abraham te verwekken (Luc. 3 :8)

Tussenmuur verdwenen

In het archeologisch Museum in Istanboel bevindt zich nog een groot blok zandsteen dat in de tijd van Jezus een onderdeel was van de balustrade die de voorhof der heidenen scheidde van de binnenste voorhof."

Geen vreemdeling mag indringen tot binnen deze omheining. Zij die verder gaan, zullen aan zichzelf te danken hebben de dood die er opvolgt," stonder in drietalen.Jezus heeft deze woorden zonder twijfel zelf ook gelezen. Jezus heeft zichzelf verkondigd als de nieuwe tempel, waarbij alle derfgelijke tussenmurenzijn verdwenen ('Breek deze tempel af...) Bij ons tweede bezoek aan deze plek, bleek dit stuk steen verhuisd.

Nu was er in de tijd van Jezus in de tempel een laag muurtje dat de voorhof der heiden afschermde van het andere gedeelte van de tempel waar alleen de Joden mochten komen. Heidenen en vreemdelingen mochten aan de ene kant van die balustrade komen, Joden aan de andere kant. Dat tussenmuurtje was dus een scheidingsmuurtje. Paulus schrijft aan de gemeente te Efeze: Lieve gemeente, die tussenmuur heeft Christus weggebroken. Iedereen is nu van harte welkom tot het Godsrijk dat door Hem is gekomen. Abrahams nakomelingen zijn er nu ook onder de Arabieren en vele andere niet-Joden.

Abraham Pad

De Harvard Universiteit heeft het initiatief genomen voor een totaal nieuwe pelgrimsroute.

De route loopt langs de denkbeeldige weg die Abraham indertijd heeft afgelegd van Haran in het noorden tot Berseba in het zuiden.

De ruïnes van Haran liggen in het uiterste zuiden van Turkije, vlak bij de Syrische grens.

Vanaf die plaats zou de nu nog denkbeeldige route moeten gaan via Syrië, Jordanië, Israël en de Palestijnse gebieden. Deze route zou een samenbindend element kunnen vormen tussen alle religies en spirituele stromingen. Het zou een soort Pieterpad kunnen worden in het Midden-Oosten. Gelet op wat ik hierboven heb geschreven over de Abrahamitische oeccumene is dit ideële plan een fata morgana; boeiend schoon, maar van werkelijkheid ontbloot.

Het is een illusie, want wie zijn de ware nakomelingen van Abraham?

Het nageslacht van Israël of Ismaël? In de Bijbel lezen we dat de ware nakomelingen zij zijn, die Christus toebehoren: “En omdat u Christus toebehoort, bent u nakomelingen van Abraham, erfgenamen volgens de belofte (Rom. 3:29)