Amorieten in ruimere zin

Op heel veel plaatsen in de Bijbel worden de Amorieten genoemd.

Zelfs in Psalm 135 komen zij ter sprake: Lof zij de HEER. Hij gaf het land in bezit van Israël. Hij doodde de machtige koningen van Sichon, koning der Amorieten en Og de koning van Basan.

In deze tekst is sprake van Amorieten in engere zin. Zij woonden in Kanaän en het Overjordaanse. Ik wil het nu hebben over Amorieten in ruimere zin.

De Amorieten woonden oorspronkelijk in de uitgestrekte dorre woestijnvlakten tussen Babylon en Jeruzalem.

Dat was nog eeuwen voor de verovering van Kanaän door de Israëlieten.

Mari was een strategische plaats in de woestijn. Het was met een kanaal verbonden met de Eufraat.

Zo kon men de handel en de scheepvaart over de Eufraat beheersen.

Beroemde koning Hammurabi, de koning van het oudste wetboek der mensheid

De belangrijkste stad in de tijd van de Amorieten was Oud-Babylon, de stad van de beroemde koning Hammurabi!

Het is mogelijk dat vele Judeërs via Mari naar Babylon gebracht zijn in ballingschap en vanaf die plaats per schip over de Eufraat zijn vervoerd.

Maar dat weet ik niet zeker.

Opgegraven stad Mari in de woestijn. Het is nu Tell Hairi. Er schijnt een verband te zijn tussen de Amorieten en de Hyksos, die enige eeuwen lang in Egypte de lakens uitdeelden.

De Amorieten worden in ieder geval zowel in de annalen van de Egyptenaren als in de annalen van de Syriërs genoemd.

De farao van de gastvrijheid die Jozef ontving, behoorde tot de Hyksos. Waarschijnlijk kon aartsvader Jakob de Hyksosfarao goed verstaan omdat hun taal verwant was.

In het beroemde paleis van koning Zimrilim waren fresco’ s aangebracht. Een paneel was ingelegd met ivoor en parelmoer en stelt voor gevangen soldaten (Louvre)

 Semieten

De Amorieten waren een Semitisch volk dat gedurende een half millennium het land ten westen van de Eufraat bewoonde. De naam Amorieten verwijst ook naar de belangrijkste god die het volk aanbad: Amurru.

Het volk duikt voor het eerst op in Sumerische teksten rond 2400 v.Chr. en lijkt op dat moment in Syrië en Kanaän te verblijven.

Het volk is echter oorspronkelijk afkomstig van het Arabisch schiereiland. Rond 2100 v.Chr. begon de migratie richting Mesopotamië.

De opkomst der Amorieten

Na de ondergang van de Sumeriërs rond 2000 v.Chr. (rond Ur) verkeerde Mesopotamië ongeveer een eeuw lang in chaos.

Toen kwamen de Amorieten opzetten en net als de Akkadiërs kozen zij het voormalige Akkad, nu Babylon genoemd, als hun hoofdstad.

 Oud Babyloniers

Deze periode, van 1900-1600 v.Chr. wordt wel de periode van de Oud-Babyloniërs genoemd.

De opkomst van de Amorieten in Mesopotamië had grote invloed op het gebied, zowel politiek, economisch als sociaal. De Sumerische stadsstaten verdwenen en ook de principes waar deze steden op gebaseerd waren. Hadden bij de Sumeriërs land, vee en mensen toebehoord aan de goden, de tempels of de koning, dit was bij de Amorieten niet het geval. Bij de Amorieten ontstonden grote boerderijen, vrije burgers en handelaren. Priesters waren verantwoordelijk voor het aanbidden van de goden en het welzijn van de mensen, maar op het economische vlak hadden priesters nauwelijks meer inbreng. De Amorieten centraliseerden hun rijk, waarbij de koning een goddelijke status had. De belangrijkste Amoritische dynastieën werden gesticht in Mari, Assur,en uiteraard Babylon.

Hammurabi

Hammarabu, koning van oud=Babylon was een Amoritische koning. De Amorieten spraken een taal die verwant was aan het Hebreeuws van de aartsvaders. Nieuwe wetten werden ingevoerd om misdaden tegen de staat te straffen. De straffen werden ook veel strenger. Een goed voorbeeld van deze wetten en misschien wel de bekendste wettekst in de geschiedenis is 'De code van Hammurabi' (rond 1750 v.Chr.), geschreven door de bekendste Oud-Babylonische vorst: Hammurabi. Uit deze tekst spreekt de geest van de Sumeriërs, maar de hardheid is kenmerkend voor de Amorieten.

Invloed van de Sumeriërs

De Amorieten namen wel andere zaken over van de Sumeriërs,maar religieuze, ethische en andere zaken veranderden niet. De Sumerische goden werden opgenomen in het Amoritische pantheon en ook de verhalen en mythen werden overgenomen, soms met kleine aanpassingen. Waarschijnlijk hebben de Amorieten al zo lang samengeleefd met de Sumeriërs dat ze, voordat ze de macht overnamen, al een groot deel van hun cultuur hadden overgenomen.

Enkele koninkrijkjes overgebleven bv in Kanaän en in het Overjordaanse.

Wat hebben Amorieten ons te zeggen?

In de heidense religie van de Amorieten was vruchtbaarheid een belangrijk thema. Net als bij de inwoners van Kanaän. Om die vruchtbaarheid te verkrijgen waren veel offers nodig. Offers aan de goden. Vruchtbaarheid brengt rijkdom en geluk. Als het graan niet groeien wil stijgt de broodprijs. Als de kudden niet dragen is er geen melk en geen vlees. Daarom waren talrijke magische vruchtbaarheidsrituelen in gebruik bij het heidendom.

Wij hebben vandaag onze logistieke berekeningen en houdbaarheidstechnieken.

Wij hebben onze kunstmest en waterdoseersystemen.

De religie van de Amorieten is ons niet vreemd.

Wij denken door het brengen van allerlei offers een goede en welvarende samenleving op te kunnen bouwen.

Wij denken een heilzame samenleving zelf te kunnen creëren.

De moderne mens wil niet van genade leven.

De Amoritische afgoden zijn niet verdwenen.

Ze hebben een andere naam gekregen.

Jozua stelde het volk Israël voor de keus;Wie wilt u dienen? De goden van uw voorouders ten oosten van de Eufraat of de goden van de Amorieten ten westen van de Eufraat (Joz.24:15)?