Afek /Farao in Kanaan

Archeologische vondsten 

In Tel Afek is een gebouw blootgelegd, waarvan archeologen beweren dat het een paleis is geweest van een Egyptenaar die namens de farao de regio bestuurde. Dat is mogelijk omdat men talloos veel  voorwerpen heeft gevonden die een Egyptische invloed verraden:

Egyptische vazen, kruiken, borden en lampen! Andere archeologen maken ons erop attent dat het ook mogelijk is dat de elite in Kanaän een Egyptische levensstijl wilde nabootsen om modern te lijken.

In ieder geval is de invloed van Egypte aantoonbaar. Het gebouw aan de karavaanweg zal zeker ook dienst gedaan hebben als een soort tolhuis voor de farao.

Onopgelost blijft de vraag door wie Afek verwoest werd: door Jozua of misschien door golven van binnentrekkende Filistijnen? 

Vele eeuwen lang is Afek een strategisch punt geweest op de internationale kustweg van Egypte naar Mesopotamië. Afek lag in de vlakte van Saron op een afstand van enkele kilometers van Jaffa.

 De acropolis van Afek is blootgelegd en er is veel interessant archeologische materiaal  opgegraven.Israel trok tegen Afek ten strijde met de Ark van her Verbond

Op dit punt begon namelijk de trechtervormige wegbaan tussen de moerassen van de Yarkonrivier en de westelijke hellingen van de bergen van Samaria. Als een leger van het noorden naar het zuiden of  van het zuiden naar het noorden optrok, moest het altijd via deze weg marcheren. Afek was  achtereenvolgens  bezet geweest door Egypte, door de Filistijnen  en door Israël. En weet u wat zo interessant is ? Archeologen hebben van elk van die perioden vele artefacten  opgespoord via het dateren van koolstofresten  met behulp van de bekende C14-methode.

Op de ruïnes van het Bijbelse Afek stichtte Herodes de Grote een nieuwe stad die hij Antipatris noemde naar zijn vader. Het was ook de plaats waar Paulus op zijn tocht van Jeruzalem naar Caesarea overnachtte (Hand.23: 31).  

Gedurende  de verovering van Kanaän (1400 v.Chr.) doodden de Israëlieten de koning van Afek en namen Afek in (Joz.12:18).

Afek was toen een vazalstaatje van Egypte. Thutmoses III had grote delen van Palestina onderwerpen.

De farao werd daardoor de uiteindelijke baas in die streek van Kanaän. Drie eeuwen later verdreven de Filistijnen de Egyptenaren en gingen zij in die streek wonen. Toen beheersten  zij de  de internationale  kustweg van de grens van Egypte naar het noorden (1 Sam.4:1-2).

Geen wonder dat de Israëlieten  in oorlog  kwamen met de Filistijnen. Israël trok ten strijde tegen de Filistijnen. De Israëlieten sloegen hun kamp op bij Eben Haëzer en de Filistijnen bij Afek.

Omdat de Israëlieten de nederlaag leden tegen de Filistijnen lieten zij de Ark van het verbond halen uit Silo. Met de ark  zouden ze natuurlijk wel heel gemakkelijk kunnen winnen.

Opnieuw viel Israël Afek aan en opnieuw  versloegen de Filistijnen Israël. Deze keer doodden de Filistijnen de beide zonen van Eli. Ze namen de ark mee naar hun land (1 Sam.4:3-11). 

Op de heuvel van Afek staat nu een Turks fort

Ook de kruisvaarders bouwden op deze strategische  plek bij Afek hun vesting

Ark als talisman tegen Afek 

Israël nam een kist mee het slagveld op. Het was een kist bedekt met doeken en gedragen door priesters. Dan wist men dat God de HEER voor hen zou strijden.Was die verbondskist dan een soort talisman? 

De volkeren rond  Israel namen altijd hun goden mee naar het slagveld. Al vrij spoedig werd de terafim in je zadeltas of een amulet om je nek een middel waardoor je onaantastbaar was voor de pijlen van de vijand. Israel nam die kist ook mee  in de strijd tegen de Filistijnen.Het ging toen echter helemaal verkeerd.

Had die kist soms in de tabernakel in Silo moeten blijven? Nee, zeker niet. Zelfs David nam de ark mee naar het legerkamp. Een soort talisman dus?  Nee, want een kist ontleent haar waarde aan wat er in zit.En  wat zit er dan in die verbondskist? Er zat hier geen magisch voorwerp in, maar een contract onuitwisbaar in steen gebeiteld.”Ik ben jullie God en jullie zijn van Mij”. De tien geboden dus. “Doe dan niets buiten Mij om”. Wie de ark dus meenam in de strijd nam  dus niet God zelf mee, maar een contract!.Maar dan moet je het hele contract serieus nemen.

Het volk Israel dat de ark meenam in de strijd tegen de Filistijnen beschouwde de ark echter als een talisman, een magisch middel en  niet als een verbondsteken.

Een talisman werkt automatisch maar, een verbond nooit.  Een talisman dient om hogere machten te dwingen jou te beschermenWordt de verbondskist dan geen permanente aanklacht? Nee, want die verbondskist heeft een deksel vol bloedspatten. Die spetters spreken van onverdiende verzoening. Het deksel waar de cherubs hun vleugels bovenuit hebben gespreid heet het verzoendeksel. Daarom heeft dit deksel ook een warme kleur. Leven binnen dit  contract kent  daarom ook dankbaarheid. Waar de ark verschijnt, wordt nederigheid vereist en moet Israel van genade en afhankelijkheid leven. De ark was geen talisman.  Als de Israël ten strijde trok met de ark, moest het weten dat het van verzoening en genade leeft.  

Eben Haezer

Na de dubbele nederlaag van Israël is het toch weer goed gekomen. Toen de ark was teruggebracht en het volk de Baäls en de Astartes opruimde, kwam het weer tot een heftige confrontatie (1 Sam. 7: 7).

Maar nu won Israël.

De Filistijnen waagden het niet om nog eens op het grondgebied van Israël te komen.

 Daarom richtte Samuël bij Mispa een gedenksteen op en noemde die steen Eben-Haëzer, dat betekent: “Tot hiertoe heeft de HERE ons geholpen”.

 Die naam kun je vandaag nog op vele voorgevels van woningen van christenen aantreffen.In de laatste jaren van Sauls regering werd Afek weer het middelpunt van de strijd. De Filistijnse  koning Achis recruteerde David en zijn manschappen, voor een strijd tegen Saul de koning van Israël (en aartsvijand van David) maar dat wilden de Filistijnen beslist niet.

Ze wantrouwden David en Achis zond hem toen terug naar Ziklag (1 Sam.29). Het eerste boek Samuël eindigt tenslotte met de beschrijving van de vlucht van Israël in het Gilboagebergte en de dood van Saul en zijn drie zonen  (1 Sam.31).