Slangsymboliek (1)

De cobra, de koningscobra, heeft ribben in haar nek. Je kunt zie hier zien.Ze vervelt aan het begin van het broedseizoen en is de langste slang in haar soort. Ze is erg giftig. De beelden van de farao's hebben allemaal een cobra kop op hun voorhoofd.

Op deze foto kun je het duidelijk zien.

.jpg'>

De koperen slang

Slangenzuil in het Aesculapeum te Pergamum. Ik maakte deze foto bij de ingang van dit medische centrum, waar boven stond "De toegang is verboden aan de dood". Er stierven natuurlijk wel mensen, maar hun lichaam werden stiekum afgevoerd

Heeft de slang in het paradijs werkelijk gesproken? Gelooft u nog in het fabeltje van de sprekende slang? U zegt natuurlijk: een slang kan niet praten.  Maar we moeten Genesis 3 lezen in de oosterse context. In Genesis 3 gaat het over de sprekende slang. In het antieke oosten was de slang een heilig dier.

Onderwereld 

De slang stond in verbinding met de onderwereld.

De Bijbelse slang is de tegenvoeter van de Tora. Hij was een bode die regelrecht tegen de boodschap van de Tora inging. Dat heeft men in de kerk wel eens vergeten. In 1926 brak er namelijk een groot conflict uit in een Protestantse kerk, toen de synode uitsprak dat de slang  in het paradijs zintuiglijk waarneembaar had gesproken.  Veel dominees geloofden toen al niet dat je dit zo moet opvatten. De synode wilde toen vasthouden aan het historisch karakter van de het boek Genesis. Dat is natuurlijk wel uitstekend, maar dat wil nog niet zeggen, dat je geen rekening moet houden met het literair genre van de tekst of de omstandigheden waaronder de tekst op papier werd gezet.

Orakeldier en levensdier

De slang was in de oosterse wereld orakeldier en levensdier. Orakeldier 

 Eerst even iets over de slang als orakeldier. De slang werd met de onderwereld in verband gebracht. In het Oude Egypte werd de farao altijd met de kop van een cobra afgebeeld. De slang was een heilig dier. In alle orakelplaatsen was in de oosterse wereld meestal een slang aanwezig.

In Kanaän was de cultus van de slang  trouwens zeer geliefd.

Een  priesteres zat in genoemde orakelplaatsen  boven een kloof waaruit giftige dampen opstegen. Daardoor werd zij bedwelmd. De priesteres ging vreemd spreken. Vervolgens  geloofde  men dat zij in verbinding stond met de geesten uit de  onderwereld. Daardoor kon zij ook de toekomst voorspellen en gaf zij een advies aan vorsten  en veldheren. Men noemde dit een orakel. En de slang was een orakeldier. Met behulp van dit beest kon men de toekomst voorspellen. Dat geloofden velen. Het Hebreeuwse  woord voor slang ‘ nachasj’  hangt ook samen met voorspellen. In Israël was  deze slangencultus verboden:”Gij zult u niet wenden tot de geesten van doden of tot waarzeggende geesten. Ge zult hen niet zoeken,om u met hen te verontreinigen (Lev. 19:31). God had Israël de Tora gegeven. Dat was het Woord van de sprekende God. Naar die stem  moest Israël luisteren en daaraan  moest Israël zich houden. Niet de stem van de onderwereld, maar de stem van de levende God. De stem van de slang spreekt leugen. De stem van God waarheid. 

Levensdier 

De slang was in de oosterse wereld niet alleen een orakeldier, maar ook een levensdier. Om de zoveel jaar  vervelde de huid van de slang. Hij legde zijn oude huid af en onder die oude huid was inmiddels  al een nieuwe huid zichtbaar. Het leek alsof hij vernieuwd weer voortleefde. Hij had een nieuw uiterlijk gekregen. De esculaap op de voorruit van de dokter herinnert ons nog aan die betekenis. Je kon het beeld van de slang positief en ook negatief uitleggen.  De slang was aan de ene kant de verleidelijke macht die dood en verderf bracht; aan de andere kant ook de bron van vernieuwd leven. Ik vermoed dat  voor Israël  dit de reden was dat het volk offers ging brengen aan de koperen slang die Mozes had gemaakt. Het bleef echter toch een afgodendienst. Daarom heeft koning Hizkia van Juda die slang ook later stuk geslagen (II Koningen 18:4). Het volk was in de tijd van Hizkia gewoon wierook te branden voor het beeld van de koperen slang. Hizkia laat het beeld kapot slaan, want hij vertrouwde op de God van Israël (2 Kon.18:5a). Hizkia moest niets van magie rond Nehustan hebben. Zijn hart was bij de HERE de God van Israël!

 XP-monogram 

Bij de Germanen was niet de slang maar het hertengewei een krachtig religieus symbool. Teken van leven, eeuwig leven. Dit gewei had mijns inziens dezelfde betekenis als de verering van de slang in de Bijbelse tijd. Elk jaar viel het  gewei af en groeide weer aan. Symbool van vitaliteit, potentie en wedergeboorte. Van het gewei werden hoornen kammen gemaakt die men vaak meegaf aan de overledene als grafgiften. Rond de OLV-basiliek te Maastricht is veel hertshoorn gevonden. Het was afval van de productie van kammetjes als grafgiften.In de omgeving van de huidige crypte van de Sint Servaaskerk te Maatricht vond men indertijd ook een Romeinse helm. Op deze helm had de onbekende Romeinse soldaat het XP-monogram aangebracht. De helm is van het jaar 409. Wat betekent dit monogram? XP  zijn twee Griekse letters , de chi en de ro. En deze twee letters zijn de eerste letters van de Griekse naam van Christus. Deze helm symboliseert dus de teloorgang van het Romeinse rijk en de aanwezigheid van het christelijke geloof in onze Lage Landen. Het chi-ro teken is symbool van wedergeboorte en opstanding. Bij het standbeeld van bisschop Hubertus in Maastricht ligt een hertenschedel met een kruis tussen het gewei. Die hertenschedel had  dezelfde betekenis als de kop van de slang op het hoofd van de farao. 

Draken 

De draak is een fabeldier, dat de kwade macht van Gods tegenstander voorstelt.

Op de Isjtarpoort van Babylon in het Pergamonmuseum is de draak afgebeeld met vier poten. De draak is een fabeldier, een groot mythologisch wezen met een slangachtig of reptielachtig lichaam. In de Bijbel (Openb. 12) wordt satan voorgesteld als de Draak die het kind dat de Vrouw (Maria) zal baren te verslinden. Satan is de grote tegenstander van God. Hij verschijnt al in het paradijs in de gedaante van de slang.

In de voortgang van de geschiedenis van Gods heilsopenbaring wordt de slang symbool van  de anti-goddelijke satanische machten. In het laatste Bijbelboek wordt hij zelfs uitvergroot tot een gevaarlijke draak. Hij zet alles op alles om de kerk te verslinden. In Openbaring 12 : 1 wordt de kerk symbolisch voorgesteld als een vrouw die in verwachting is. De draak staat voor die vrouw om het Kind dat geboren wordt uit deze vrouw te verslinden. Met dat Kind wordt de Messias bedoeld. In Openb. 12: 9 en 20:2 heet de duivel de oude slang, waarmee wordt terugverwezen naar Genesis 3 “En de grote draak werd op aarde geworpen, de oude slang, die genaamd wordt de duivel en de satan, die de gehele wereld verleidt” 

Profetische geschiedenis 

Genesis 2 – 4 schrijft geschiedenis. De mens is geen slachtoffer. Dat is wel het geval in het Babylonische scheppingsverhaal. Hij is zonde gevallen. Hij heeft zich laten verleiden door de slang en staat schuldig voor zijn Schepper Het is profetische geschiedschrijving. Geschreven in het symbolische taalkleed waarvan profeten zich bedienen om hun getuigenis te  geven. Trouwens ook wij kunnen vandaag  als schepselen alleen in schepselmatige taal over onze Schepper spreken en getuigen. De slang spreekt nog steeds. We hoeven alleen maar aan de propagandaminister van het Nazi-Duitsland te denken. Het was de stem uit de afgrond.