Storm op zee

De bekendste stormverhalen in de Bijbel zijn de storm op het meer van Galilea en de storm waardoor het schip dat Paulus naar Rome moest  brengen schipbreuk leed op Malta.

Reddingsboot

Alexandrijns korenschip Met zo'n schip voer Paulus naar Rome als gevangene

Zowel Marcus als Lukas gebruiken voor storm het Griekse woord lailaps. Wat is een lailaps? De lailaps is een koude  bergwind die van de  bergen naa

r beneden komt, daar een warme luchtstroom in de laagte op het meer ontmoet en vervolgens een zeer heftige wervelwinde veroorzaakt.

Het zijn dus de temperatuurverschillen die de oorzaak zijn van deze valwinden  Dat kan net zo goed overdag als ‘s nachts gebeuren. Meteorologen maken daarom verschil tussen de lailaps en de normale bergwind die alleen maar ‘s nachts voorkomt.

Deze lailaps heeft een onheilspellende naam en vissers zijn er doodsbenauwd voor. Matteüs gebruikt het woord  seismos (Matt.8:23) dat het NBG vertaalt met grote onstuimigheid en de NBV heeft “Plotseling begin het meer enorm te kolken”. Seismos betekent letterlijk beving of trilling. Dit woord wordt door ons gebruikt in ‘seismograaf’, een toestel voor het meten van trillingen in de aardkorst. Er ontstond door de golven als het ware een grote aardbeving. Geen wonder dat juist Matteüs dit woord gebruikt. Als oud-tolbeambte had hij wellicht nog nooit een storm meegemaakt.

We kunnen het ons wel voorstellen dat de mensen in de tijd van Jezus in die vreselijke stormwinden demonische machten aan het werk zagen.

 Het was een mythologisch bijgeloof. De discipelen zullen dit bijgeloof zeker ook gehad hebben. Ook zij zullen gedacht hebben dat die antigoddelijke machten tot de orde geroepen moesten worden.

Zij moesten ‘bestraft’ worden. Jezus past zich hierbij aan. Hij sprak de wind bestraffend toe en zei:”Zwijg, wees stil” (Marc4:39).

Was Jezus  soms bijgelovig? Nee natuurlijk niet. Wellicht zat er achter die stormwind inderdaad een demonische invloed die Hem wilde verhinderen naar Decapolis  te gaan aan de overkant van  het meer (Marc. 5) maar het is ook duidelijk, dat Jezus hier pastoraal optreedt. Ik vind dit geweldigéHij laat in zijn woorden én daden zi

en dat Hij de enige is die de demonische machten tot de orde kan roepen.

 Hij bestrafte de storm(Matt. 8:26). Jezus laat zien dat Hij de Heer is over het rijk der natuur (Marc.4) en  over het rijk der duisternis (Marc.5). 

Eurakylon 

De storm die oorzaak was van Paulus’ schipbreuk op Malta had een heel ander karakter.

Lucas beschrijft die scheepsramp zeer uitvoerig (Hand. 27).

Het schip waarmee Paulus als gevangene naar Rome moest gebracht worden, was aangekomen op Kreta in de haven van Goedereede.  

De kapitein en de bemanning stonden voor een moeilijke beslissing. Moesten ze afvaren, omdat de baai zich niet erg goed leende voor een winterverblijf, of zouden ze toch maar liever blijven en gehoor geven aan het advies van Paulus?

Aanvankelijk leek het een uitstekende gelegenheid om uit te varen

Een aflandige zuidenwind was wel erg aanlokkelijk om toch uit te varen. Maar het  scheepvaartseizoen was eigenlijk al gesloten. Het gesloten seizoen lag volgens gangbare opvatting tussen begin november en begin maart. De nachten werden dan langer en de kans op een storm  nam toe. De zeelui waren vooral bang voor de Eurakylon, een levensgevaarlijke wervelstorm. Het was inderdaad ook die storm die het schip bij Malta schipbreuk deed lijden. Het kompas was nog niet uitgevonden. Bij veranderlijke wind wist men dus niet welke richting men koerste als het donker was. Waren de sterren niet te zien, dan voer men eigenlijk op goed geluk. Daar komt nog bij dat zeekaarten toen nog niet bestonden. Vuurtorens en havenlichten brandden niet op vaste plaatsen en uren. Kennis van getijden, zandbanken en riffen werd vaak mondeling overgedragen. Wel beschikte men meestal over zeilaanwijzingen. Daarom werd de zeelui op het hart gebonden alleen in het open seizoen uit te varen.

Deze foto maakte ik van de plek waar Paulus schipbreuk leed

De kans op een schipbreuk door de beruchte Eurakylion was  in het gesloten seizoen erg groot.