Betlehem / Engelen (2)

 

 

Engelen komen niet alleen in de Kerstnacht voor.Het woord 'engel' betekent in het Hebreeuws (malak)= bode, afgezant, ambassadeur. Zo wordt dit woord ook gebruikt in Openb. 2 en 3  lezen we:Schrijf aan de engel, bode van die en die gemeente. Daar betekent engel dus voorganger!

 

Engelen vormen een groot leger in de militia Christi. In de Kerstnacht proclameren zij triomfantelijke het eerste bruggenhoofd.

(zie ook ‘Bijbel’ en ‘Hebreeuws / Bijbel’) Natuurlijk is de vraag wat de engelen in de Kerstnacht van Betlehem gezongen hebben veel belangrijker dan de vraag of zij gezongen of gescandeerd en geroepen hebben.Hebben ze gezongen: “Vrede op aarde  in de mensen van het welbehagen’ of  “Vrede op aarde in mensen een welbehagen” ? De laatste uitdrukking is natuurlijk veel wijder en breder. Dat betekent immers:Vrede op aarde want God heeft een welbehagen in alle mensen” De eerste uitdrukking is veel beperkter. De vrede op aarde is daar uitsluitend voor de mensen van Gods welbehagen .De Essenen van woestijnklooster  van Qumran noemden zich de mensen van Gods welbehagen omdat zij in de woestijn gingen wonen.Ik geloof echter dat God een welbehagen heeft in alle mensen. Dat is verbazingwekkend.

 Niet te geloven!

Hoe kan God nu een welbehagen en welgevallen hebben aan mensen? En dan nog wel aan alle mensen ? En ook aan ieder persoonlijk?Moet  Hij niet een ontzettende hekel krijgen aan mensen als Hij ziet hoe zelfzuchtig en liefdeloos de mensen zijn? En hoe kan Hij dan ook nog bemoeienis hebben met ieder mens van die miljoenen mensen afzonderlijk? God stelt zich op de Sinaïberg voor aan de mens in het enkelvoud. Hij zegt niet: Ik ben jullie God, maar Ik ben jouw God. En Hij voegt er aan toe: daarom moet jij geen andere goden voor mijn aangezicht hebben. 

Afschriften en handschriften

 

 

Vroeger gebruikte men boekrollen. De handvaten zorgden er voor dat je de rol gemakkelijk kon afrollen.Men las van rechts naar links in het Hebreeuws. Voor de Nieuwtestamentische tekst gebruikte men papyrusrollen. Vanaf de 3e eeuw beschikte men ook over codices. Een codex was de voorloper van het boek. Een bekende codex is de zogenoemde Codex Sinaiticus die gevonden is bij de berg Sinai in een klooster.

En hier zie je schriftgeleerden die ook wel rabbi's genoemd werden. Jezus noemt zichzelf vaak de Mensenzoon, de Zoon des mensen.Hij lokt de mensen als het ware uit om na te denken. Is Hij de menseenzoon van Dan. 7 ?

Om een en ander goed te kunnen begrijpen, moet ik u eerst wat  vertellen over tekstvarianten. U zult wel begrijpen dat van de oorspronkelijke tekst die door de bijbelschrijvers  is geschreven niets meer over is. Die tekst noemen we de autografa (het zelf geschrevene). We weten dus niet hoe het handschrift van de auteurs van de Bijbel er heeft uitgezien.

 

De schriftgeleerden werkten uiterst nauwkeurig. Zij waren kopiisten, overschrijvers. Er waren nog geen kopieermachines.

 

 We beschikken over  de Bijbeltekst uitsluitend via afschriften. Die afschriften worden handschriften genoemd. Nu zijn er uit de periode tot en met de negende eeuw ongeveer 140  handschriften bewaard gebleven waarin de engelenzang uit Lucas 2: 14 staat.

 

Een boekrol las men van rechts naar links.Dat gold dan de Hebreeuwse tekst. De Nieuwtestamentische tekst werd op papyrus geschreven Vanaf de 1e eeuw beschikte men ook over codices. Een codex is de voorloper van het boek In Egypte zijn veel papyri bewaard vanwege het droge klimaat. In Mesopotamie heeft men duizenden kleitabletten gevonden, (gebakken)maar in Israel heeft men heel weinig gevonden en zeker geen papyri

 

Er zijn in die handschriften soms wel kleine verschillen. Je kunt die handschriften gaan vergelijken om zo dicht mogelijk bij de originele tekst te komen.

Tekstkritisch onder zoek is geen tekstkritiek!!

Men noemt dit onderzoek een tekstkritisch onderzoek. Dat is totaal iets anders dan tekstkritiek. Tekstkritiek richt zich op de inhoud, de boodschap van de tekst. De tekstcriticus die beweert dat Jezus niet is opgestaan heeft kritiek op de inhoud van de tekst.  Heel iets anders is het als je probeert door het kritische schiften van handschriften zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst te komen. Je doet er verstandig aan  je voor de tekst van het Nieuwe Testament te baseren op wat in de meeste handschriften staat.Wat blijkt nu? Van de genoemde 140 handschriften waarin de tekst van de engelenzang vermeldt staat, komt  slechts in vijf van deze handschriften de variant ’mensen van het welbehagen of ‘mensen des welbehagen’ voor. Maar de tekst variant ’in de mensen een welbehagen’ (die de Statenvertaling heeft) komt  in 134 handschriften voor. Deze variant is bovendien op verschillende plaatsen gereproduceerd.

Waarom de NBG en de NBV ten onrechte toch gekozen hebben voor de variant ‘in mensen van het welbehagen’  is een ander verhaal , dat ik hier laat rusten. Dr. Frans  Wisselink heeft een promotieonderzoek verricht over de moeilijke materie van de verschillende handschriften. Hij stelt vast dat er geen goede gronden zijn om af te wijken van de grondtekst van de Statenvertaling in Lucas 2:14, die vertaalt met ‘in mensen een welbehagen’.Dit is ook in overeenstemming met andere teksten zoals Joh. 3: 16 Zo lief heeft god de wereld gehad. Daarom blijft Wisselink met de engelen zingen ”Vrede op aarde, in de mensen een welbehagen’. Tegenover ‘God  in de hoge’ bevinden zich de mensen op aarde. In hen heeft God een welbehagen. Gods liefde is niet selectief, maar wereldwijd.  

Eudokia of Eudokias

 Om u te laten zien hoe gemakkelijk er een foutje in de tekst kan sluipen laat ik hier zien in het Griekse woord voor welgevallen: eudokia. Eudokia is eerste naamval, maar om een tweede naamval te krijgen hoef je er alleen maar een ‘s’ aan het Griekse woord toe te voegen (eudokias) Mensen/welbehagen wordt dan mensen van het welbehagen.Het gaat in ieder geval om Gods welbehagen of welgevallen. Ik vind het daarom erg jammer dat de Vulgata vertaalt met  homines bonae voluntatis= mensen van goede wille. God is subject van de eudokia en de mens is object van die eudokia Als de tweede naamval gelezen moet worden, zou je moeten denken aan de herders of aan het volk Israel. Die herders en dat volk zouden dan de mensen van Gods welbehagen zijn. Ik denk toch wel dat Gods welgevallen rust op alle mensen. Hij is een menslievend God!