Betesda

In Jeruzalem is bij de Schaapspoort een bad met vijf zuilengangen, dat in het Hebreeuws Betesda heet (Joh.  5:1)

In Jeruzalem is bij de Schaapspoort een bad met vijf zuilengangen dat in het Hebreeuws Betzata heet. Zo heet de plaats in de NBV, maar in de vertaling van het Ned.Bijbel Genootschap heet de plaats Bethesda. Heel jammer is dat de NBV heel vers 4 heeft weggelaten."Want van tijd tot tijd daalde een engel des Heren neer in het  bad, dan bewoog het water wie er dan het eerst in kwam na de b eweging van het water werd gezond, welke ziekte hij ook had"

Wat jammer dat dit weggelaten is. Kunnen engelen daar helemaal geen rol gespeeld hebben? Zou de bron zelf geneeskrachtig zijn geweest ?Maar het kan toch ook heel goed zo zijn dat iedereen in die tijd dacht dat  het water niet uit zichzelf in beweging kwam, maar dat er een hemelbode in het spel was??? En dat  Johannes het algemeen gevoelen weergaf?

Zo is de naam in Nederland bekend geworden en er zijn nog steeds ziekenhuizen en verzorgingshuizen die deze naam dragen. Sommige handschriften lezen Betsaïda, maar ik houd het op de bekende naam Betesda.

Waar lag Betesda ? Betesda met de twee vijvers lag in Jeruzalem Noord, even ten noorden van de burcht Antonia., even boven de Israëlvijver.  Zie hier  beide plattegrondjes. Het badwater had de vorm van een rechthoek bestaande uit een dubbele vijver met zuilenrijen er omheen.

 Ook was er één rij tussen beide vijvers. Dat zijn dan de vijf zuilengangen die in het Johannes evangelie genoemd worden.(Joh. 5) Jaren geleden stond bij de ingang in 135 talen de woorden van Jezus "Wilt u gezond worden?" Dat waren ook de woorden die Jezus zei tot die verlamde man!

In beide kaartjes geef ik de locatie van Betesda weer.  Het grote gebouw  bovenaan rechts op het rechtse diagram is  nu een school.  Daar stond vroeger  de Antoniaburcht stond (zie het linkerkaartje). In die burcht is Jezus door  Pontius Pilatus veroordeeld.   In het verlengde van die burcht bevond zich de Israëlvijver (bij de minaret op het rechtse kaartje)) en onder die vijvers bij de letter B (= de kerk van St Anna) zie je heel duidelijk de twee vijvers van Betesda.  Van de vijf zuilengangen die Johannes beschrijft in Joh.  5 : 1 bevonden zich er vier aan de vierzijden en de vijfde liep  van de ene kant naar de andere zijde zoals je kunt zien op de tekening.

Betesda interieur

Betesda exterieur Hier zie je nog restanten van de vijfde zuilengang. 
Wat geweldig dat je dit nog kunt zien, hè!

Wil jij gezond worden ?

Betesda was een soort Kurhaus voor invaliden.

 Dat sanatorium heette Betesda, huis van barmhartigheid, maar in dat oord was heel weinig barmhartigheid.  Iedereen dacht aan zichzelf.  Ikke, ikke. Beide vijvers waren het grote trekpleister van het herstellingsoord.

Door geneeskrachtige bronnen die in de vijvers uitmondden, kwam het water regelmatig in beweging. De Joden zagen in het geneeskachtige water de hand van God.  Het is een engel die telkens het water beroert zeiden ze.  Terwijl iedereen op weg is om feest te vieren op het tempelplein, gaat Jezus met zijn leerlingen naar mensen die het feesten totaal verleerd hebben. 

 Zo is Jezus. Daar ziet Jezus dan die man liggen die al 38 jaar verlamd is. Jezus loopt direct naar de man toe en vraagt: Wil jij gezond worden ? Dan antwoordt de man: Heer, als het water in beweging komt is er niemand om mij erin te werpen.

Jezus zegt daarop Pak je mat op en loop.(Joh.5: 8) In de NBG vertaling stond: Neem uw matras op en wandel. Hier zie je hoe de NBV vertaling veel duidelijker is.

Betesda nu

De grote vijver van Israël is in de jaren zestig gedempt.  Er is nu een parkeerplaats. De vijvers zijn nog tamelijk goed bewaard gebleven, omdat ze in de rotsen waren uitgehouwen.

Uit de vele kleine offergaven die bij beide vijvers gevonden zijn, weten we dat de plaats vanaf 135 na Chr.  gebruikt werd als een genezingsheiligdom toen de officiële Romeinse cultus in de stad werd ingevoerd. De Joden werden zelfs in die tijd de toegang tot de stad ontzegd. Het is nu zeer waarschijnlijk (volgens  archeologen) dat men enkele eeuwen later juist dáárom  daar een kerk heeft gebouwd (bij de letter B in het diagram), om de heidense cultus te onderdrukken, net als de christenen 25 december als geboortefeest van Jezus gekozen hebben om de heidense viering van de Sol Invictus  de wind uit de zeilen te nemen

Waarom alleen Johannes deze gebeurtenis ?

Tenslotte nog één vraag die u misschien ook heeft bezig gehouden. Waarom hebben de andere evangelisten deze gebeurtenis niet vermeld? Dat hangt hiermee samen dat Johannes tientallen jaren later dan Marcus en Matteüs  zijn evangeliebeschrijving  op schrift heeft vastgelegd.  Johannes heeft zonder twijfel kennis genomen  van wat de andere evangelisten hebben opgetekend over de wonderen en tekenen van Jezus in Galilea. 

Hij miste wat in Jeruzalem was gebeurd. Hij miste daarbij o. a. de genezing van de blindgeborene (Joh.  9) de opwekking van Lazarus (Joh. 11) en de genezing van die eenzame man in Betesda (Joh. 5). Toen  heeft hij bij zichzelf gedacht, nu moet ik toch ook eens gaan vastleggen, wat zij niet hebben opgeschreven.

In de tijd van Petrus had iedereen de mond vol over die gebeurtenissen.

Maar ondertussen waren Lazarus, de blindgeborene en de verlamde man van Betesda overleden en wat nog veel erger was:De hele stad  was in het jaar 70 een puinhoop geworden.

Toen heeft de bejaarde Johannes zo nauwkeurig mogelijk uit zijn geheugen voor de oproeiende generatie nog eens vastgelegd  wat Jezus had gedaan in Jeruzalem en wat hij miste bij de andere evangelisten.

Kenmerkend voor Johannes is dat hij aan de ene kant zulke hoge gedachten heeft en aan de andere kant ook zo precies is in details.