Bijbelse woningen

Hoe zagen de huizen in de Bijbelse tijd uit? Dat is moeilijk te zeggen. Het maakt een groot verschil aan welke tijd je denkt. Huizen uit de tijd van David zagen er anders uit dan uit de tijd van Jezus. Het grootste verschil in huizen is het verschil tussen armen en rijken. Er is ook een groot verschil tussen de stad en het platteland. De bodemgesteldheid doet er ook veel toe.

Dit is een opgegraven woning in het antieke Efeze.Het is een rijke woning, want er was stromend water en er waren toiletten.

Dit is een openbaar toilet in Efeze Er waren twee geulen met stromend water Een voor de behoeften en een voor het wassen van je handen

Wat een verschil met de armoedige "woningen" van de allerarmsten die langs de Nijl wonen. Deze lemen hutten waarin mensen en dieren tesamen wonen, fotografeerde ik vanuit een luxueuze boot waarop we op de Nijl voeren."Heerlijk koel" zei een Egyptenaar tegen mij. De potten laten frisse lucht binnen en houden de warmte buiten.

In de velden Efrata waren veel woningen gedeeltelijk ondergronds, omdat er veel grotten en holen waren. Hier zie je een van de vele grotten waar ook het vee in woonde

In de meeste huizen sliep het kleinvee bij de mensen!

De basalte bodem bij Kafarnaüm daarentegen was ongeschikt voor de landbouw, maar met de blokken basalt kon je een huis bouwen dat de eeuwen trotseerde, zoals de woning van Petrus (zie Bijbelse woning van Petrus).

Laten we bij Abraham beginnen. Hij was een half-nomade en eerst zal hij in tenten gewoond hebben.

Dit is de beroemde afbeelding op het fries in de graftombe van Beni Hasan in Egypte, nomaden uit Mesopotamie uit de tijd vanj Abraham, 18e eeuw voor de geboorte van Christus

Heel apart vind ik de bijenkorfachtige huizen in Haran en omgeving. Ik denk dat deze huizen een overgangsvorm waren van de tent naar een huis. Abraham zwierf met zijn kudden rond, maar hij had uiteindelijk toch een vaste woonplaats. In Haran is Abraham geroepen (Gen. 12 : 1).

Zou Abraham ook in dergelijke woningen van leem gewoond hebben? Nergens anders troffen we een dergelijke architectuur aan. Er bevinden zich twee openingen in deze lemen huizen zonder vensters.

De ene opening is de deur en de andere opening is voor het laten verdwijnen van de rook door de opening die boven in het koepelvormige dak is aangebracht.

Net als in Egypte moest al het hout ingevoerd worden, en daarom zijn en waren die lemen huizen wel praktisch.

De Israëlieten leerden al heel gauw hun waterreservoirs te voorzien van een waterdichte laag kalksteencement. Dat betekende een grote vooruitgang omdat de huizen niet meer bij een bron of riviertje hoefden gebouwd te worden. Het regenwater kon men nu opvangen.De armen in Israël woonden bijna altijd in een hut, die slechts één vertrek bevatte.

De Hebreeuwse universiteit heeft een huis als replica nagebouwd in Betlehem. Een dergelijke woning had nauwelijks openingen voor de vensters en het had een laag plafond. Huishoudelijk werk deed men meestal buiten

Veel huishoudelijk werk werd verricht op het kleine erf voor de deur. Hoe slordig de daken waren gebouwd blijkt wel uit het verhaal van de verlamde in Kafarnaüm die voor de voeten van Jezus werd neergelaten door het snel opengebroken dak (Marc. 2:4).Het dak was gemaakt van twijgen die met aarde en klei bedekt waren. Klei werd ook als vloermateriaal gebruikt, stevig aangestampt en soms vermengd met versplinterd zandsteen.

Door het Middellandse Zeeklimaat had de haard niet die prominente plaats als bij ons.

Het Hebreeuws maakt geen verschil tussen haard en ashoop. In de meeste Israëlitische huizen was de “open haard” alleen een gat in de grond waarin hout, doornstruiken en gedroogde mestkoeken werden verbrand. Die ‘haard’ smeulde altijd en werd gebruikt als een lucifer. Tafels en stoelen kon de gewone man niet betalen.

Men at gehurkt rondom een mat of dierenhuid. De zon werd als een nog ergere vijand dan de regen beschouwd en daarom werden de huizen gebouwd op het noorden. De huizen van de rijkere mensen waren aan drie kanten gebouwd om een hof.

De open zijde lag ook op het noorden. De enige vorm van verlichting was de olielamp die het vertrek schaars verlichtte.

Het platte dak heeft zonder twijfel in een behoefte voorzien. Je kon je daar terugtrekken voor een goed gesprek. Soms was er een trap van buiten af, soms een trap van binnen uit naar het platte dak. Jezus zal met Nicodemus wel gesproken hebben op het platte dak van de woning waar Hij verbleef.

Je kon daar heel goed de wind horen waaien rond de woning (Joh.3:7).

Pilaarhuizen

De huizen in dorpen uit de IJzertijd worden ook wel ‘pilaarhuizen’ genoemd. Ze hadden vier kamers. Sommigen spreken bij deze bouwstijl van ‘het Israëlitische huis’. In heel Israël heeft men namelijk deze bouwstijl , die zes eeuwen lang populair was, gevonden. Men neemt aan dat ze niet gebouwd werden in de Perzische periode.

Die bouwstijl had twee verdiepingen. De onderste werd gebruikt om voedsel te bewaren en te bereiden en om graan en olie op te slaan en als dierenstal. We weten niet of de herberg uit Lucas 2 ook twee verdiepingen had. Waarschijnlijk wel, maar de stal was in ieder geval in de grotruimte onder de herberg.

Paulus’ huurhuis

Paulus verbleef twee jaar in het huis dat hij gehuurd had en ontving daar iedereen die naar hem toekwam (Hand. 28:30)

Deze tekst lezen we zo gemakkelijk van uit de kennis van ons Nederlandse woningaanbod.

We denken dan aan een appartement of zelfs misschien aan een vrijstaande woning, zoals we die in Nederland kennen.

In de Romeinse steden zoals Rome en Efeze waren wel openbare toiledtten, maar je moest er wel voor betalen.De Romeinen vonden het gezellig om gezamenlijk van de toeletten gebruik te maken

In het Grieks staat er :”het door hem gehuurde”. We moet denken aan een huurkazerne, zoals die een tijdje geleden door de overheid in Rome als een replica is nagebouwd in Ostia.

Aan de buitenkant lijkt het veel op moderne woningbouw in onze grote steden. Binnen valt het vreselijk tegen. Laten we eens even gaan kijken.

In de eerste plaats zien we dat de vensterruiten ontbreken. In de vensteropeningen zit geen glas.

Als we wat dichterbij komen ontdekken we dat sommige bewoners de openingen gesloten hebben met linnen lappen en anderen met houten luiken of leren lappen om de kou buiten te sluiten.

Gelukkig staat er in het grote vertrek een vuurpan, waarbij we ons wat kunnen verwarmen.Schoorstenen ontbreken. De maaltijd wordt ook op vuurpannen gekookt

We hebben veel last van de rook die in het vertrek blijft hangen.

Wat we heel erg missen is stromend water, want er is geen waterleiding.

Natuurlijk is de watertoevoer via de verschillende aquaducten uitstekend, maar het water bereikt niet de huurkazernes. Je moet het water beneden op het plein gaan halen.

Het ergste is misschien nog wel dat het toilet ontbreekt. Nu is er wel beneden een publieke latrine waar je met maximaal 47 andere gebruikers (er waren 48 zitplaatsen) tegen betaling van een paar centen je kunt ontdoen van je behoeften, maar langdurig zieken moesten zich behelpen,waarbij het wel gemakkelijk was dat de vensteropeningen geen glas hadden. Alles werd op straat gegooid. Woningen waren in de eerste eeuw erg duur. Paulus moet zich in die twee jaar dan ook wel met het hoognodige tevreden hebben gesteld.

Huis van de Vader

Verreweg het mooiste Bijbelse huis is het huis waarover Jezus gesproken heeft vlak voor zijn sterven (Joh.14:2,3).”In het huis van mijn Vader zijn vele woningen”.

Hij kan het weten want Hij komt er vandaan. Jezus is op weg naar het huis van zijn Vader.

Hij bedoelt daar niet mee de tempel op aarde (Joh. 2:16), maar Gods hemelse paleis. De Zoon is bij de Vader Kind aan huis.

Daarom weet Hij dat Gods woning velen kan herbergen.’ Het is een huis met ‘vele verblijfplaatsen’ :appartementen of wooneenheden.

Het vaderlijk huis van Jezus heeft een royale accommodatie.

Het hemelse paleis telt zoveel vertrekken dat het ruimschoots groot genoeg is voor vele toekomstige bewoners.

Jezus gaat een voorbereidingsreis maken.

Hij zal in het huis van zijn Vader de nodige voorbereidingen treffen. Onze plaatsen zijn al gereserveerd, nietwaar?