Bijbelse geselplaats

Bijbelse geselplaats Daarop beval de tribuun Paulus de kazerne binnen te brengen. Hij gaf opdracht hem onder het toedienen van zweepslagen te verhoren, om te achterhalen waarom het volk zo tegen hem te keer ging (Hand. 22:24). 

Bijbelse geselplaatsen waren bijvoorbeeld de gevangenis onder het paleis van de Hogepriester op de Sionsberg, het marktplein in Filippi en de kazerne van de burcht Antonia in Jeruzalem.

Geselplaats onder de ruines van het hogepriesterlijk paleis. Boven deze ruines  is de zogenoemde 'Kerk van de kraaiende haan' gebouwd. Je kunt nog duidelijk in de rotspijlers de gaten zien waaraan de Heiland door middel van touwen aan polsen en voeten werd vastgebonden

Christus als de man van smarten. Hier is Hij na zijn geseling afgebeeld in 1673 door de beroemde Spaanse beeldhouwer Pedro de Mena. Uit een verzameling religieuze kunstvoorwerpen van de Spaanse gouden eeuw

Ecce homo

Dames en heren, kunt u het zo zien?

Pedro de Mena, Man van Smarten, zestiendrieenzeventig

Kom iets dichterbij. Bekijk de geselstriemen op zijn rug en zij.

Ziet u het levensechte bloed? Het zoekt

nog steeds zijn weg, doordrenkt zijn lendendoek

trekt strepen op zijn uitgeteerde lijf

waaruit het leven al geweken lijkt 

Gevangen zachte handen wachten af:

de nagels straks, de hamerslagen: straf

die hij niet had verdiend, maar die hij draagt

omdat hij doet wat vader van hem vraagt.

De gids is stil. Ze lopen samen verder.

Ze volgen hem: wat schapen en hun herder.

SERGEJ VISSER

Deze trappenstraat heeft Jezus- omringd door soldaten van de temlpelwacht- beklommen. Hij begint bij het badwater van Siloam en eindigt bij de poort van het hogepriesterlijk paleis.Enkele jaren geleden is deze trappenstraat blootgelegd. Het is zeker dat Jezus hier gelopen heeft om in de gevangenis van het paleis gegeseld te worden.

Ik vind de hier boven genoemde tekst  een zeer opmerkelijke tekst.

Allereerst blijkt hier dat de geseling (zoals gewoonlijk) nota bene al gebruikt wordt bij een verhoor in een rechtszaa. Men dacht dat een verdachte wel de waarheid zou spreken als je hem gaat geselen.

In de tweede plaats is die geseling vreselijk onrechtvaardig want je gaat iemand al straffen zonder enige vorm van proces.

In de derde plaats wordt hier de invloed van het plebs duidelijk. Als je maar hard en massaal gaat schreeuwen :”Weg met die man” (Hand 22: 22) kun je hem laten geselen.

In de vierde plaats heeft de tribuun van Jeruzalem verzuimd te onderzoeken of Paulus het Romeinse burgerrecht bezat. Romeinse burgers mogen namelijk niet gegeseld worden (Hand. 22:25).

Opgegraven forum in Filippi met de plek van de gevangenis waar Paulus en Silas opgesloten waren

Filippi was een grote stad en voor de Romeinse veteranen was een groot theater beschikbaar Archeologen denken dat ze op deze plek de gevangenis waar Paulus en Silas verbleven met de voeten in het blok kunnen aanwijzen.

Tribuun en centurio

Zo’n tribuun was een hoge officier en al was hij van Griekse afkomst, hij had de vraag toch moeten stellen. Er worden in de NBV terecht drie originele Romeinse woorden gebruikt:tribuun, cohort (Hand. 21: 31) en centurio (Hand.22:25,26).

Wat betekenen die woorden? De vertaling van het NBG heeft voor deze woorden respectievelijk de weinig zeggende woorden, overste, bezetting en hoofdman.

Een tribuun was in het Romeinse leger een officier die het bevel voerde over 1000 soldaten. Je zou de tribuun van de burcht Antonia het beste garnizoenscommandant kunnen noemen.

Die 1000 manschappen vormden samen een cohort. Een tribuun had dus de leiding over een cohort, zoals dat gelegerd was in Jeruzalem. Een tribuun had tien onderofficieren onder zich die centur

io genoemd werden. Een centurio was dus het hoofd over honderd man over. In de NBG vertaling wordt hij daarom ook hoofdman genoemd. Zo bijvoorbeeld de hoofdman te Kafarnaüm (Matt. 8: 5) en de hoofdman die de wacht had bij het kruis (Matt. 27: 54).

Meesters in geselen

In het geselen waren de Romeinen meesters.  Behalve met de roede deden ze het ook met riemen of met zwepen van leer.

 Soms maakten ze de riemen vochtig. Ze zwiepten dan beter. Zij die gegeseld werden, moesten  zo gaan staan, dat hun rug strak stond.

 Handen en voeten werden aan de geselpalen vastgebonden.

 Er is een oude muurschildering waarop je kunt zien hoe een schooljongen gegeseld werd. De arme jongen hangt op de rug van een klasgenoot. Deze houdt hem vast aan de armen van de knaap die over zijn schouders zijn getrokken.. Zo is de rug van de deugniet, die straf verdiend heeft, gespannen.

Met de roede krijgt hij een pak slaag en de schoolmeester staat er bij om de strafvoltrekking aan te zien. Een ander jongen komt met een verse roede aanlopen. 

Ge zult geen Romein geselen 

Een Romein mocht niet gegeseld worden. Paulus dus ook niet. Paulus had het Romeinse burgerrecht. Twee keer komt dit ter sprake in het boek Handelingen. De eerste keer gebeurde dit in Filippi (Hand. 16:37-40) en de tweede keer in Jeruzalem (Hand. 22 : 22-29). Die situatie in Filippi lijkt op die van Jeruzalem.

In beide gevallen worden Paulus  de kleren van het lijf gescheurd. In Filippi gaat de geseling door, in  Jeruzalem niet.Laten we eens even op het marktplein in Filippi gaan kijken waar in die tijd de geselpalen stonden.

Geseling in Fililppi 

 Paulus en Silas worden aan de geselpalen op het  marktplein vastgebonden, terwijl een grote menigte Filippenzen -  op sensatie en leedvermaak belust - staat toe te kijken.

De plaatselijke overheid, (de praetoren), was doodsbenauwd voor relletjes in de stad en daarom was er geen tijd voor een diepgaand onderzoek.

Direct moest er worden ingegrepen. De praetoren lieten Paulus en Silas geselen met de roede. De roede of gard was een bundel twijgen die net als de geselriem als strafwerktuig gebruikt werd.

De NBV heeft  vertaald met  “stokslagen” geven. Dit is minder juist.

Het hanteren van de roede is ook geselen. Na deze geseling werden Paulus en Silas van de geselpaal losgemaakt en in de gevangenis geworpen.

Deze plek wijzen de gidsen nu nog steeds aan in het centrum van de ruïnes van het antieke Filippi. Wellicht hebben zij gelijk.

Beide voeten van de apostelen werden in het blok gesloten. Wat hield dit precies in? In houten balken waren op flinke afstanden van elkaar gaten aangebracht. De benen, nogal gespreid, werden door deze opening gestoken.

De ongemakkelijke houding die hiervan het gevolg was,  veroorzaakte na korte tijd zware, soms ondragelijke spierpijn. Niet minder pijnlijk moet de door de roede open gekerfde rug van de apostelen geweest zijn.

 Dat is voor Paulus een vreselijke marteling geweest. Als hij daar nog aan terugdenkt, als hij de brief aan de Tessalonicensen schrijft, lopen de koude rillingen hem nog over het rug (1Tess. 2:2). Het is wel een heel groot wonder dat de apostelen, ondanks deze verschrikkingen, nog kunnen bidden en zingen (Hand.16:25). 

Geseling in Jeruzalem 

Muur van de burcht Antonia die de Romeinen hebben laten staan. Hier nam de tribuun Lysias Paulus een verhoor af. De officier begreep er niets van, want van de balustrade, die de voorhof der heiden gescheiden hield van de joden, zal hij nooit gehoord hebben.Hij had geen flauw benul waarom de joden zo heftig reageerden. Daarom wilde hij Paulus eerst maar eens geselen. Zo zou de waarheid wel aan het licht komen.

Dit is nog een grote originele  kalksteen  van genoemde balustrade. Het bevat een scherpe waarschuwing voor niet-joden om de voorhof der joden te betreden.

 De situatie in Jeruzalem is heel anders. Het volk had Paulus met Trofimus in de tempel gezien

. Geheel ten onrechte dachten de joden dat zij hem buiten de voorhof der heidenen hadden zien lopen. De joden werden hysterisch van woede.

 Het volk probeerde Paulus te vermoorden. Iedereen kwam in opstand.

Joodse tempelbezoekers sleurden hem te tempel uit. De tribuun die het bevel voerde over 1000 manschappen in de vestingburcht Antonia aan de noordzijde van het tempelniveau ging de Joodse omstanders ondervragen wie Paulus eigenlijk was. Hij werd er niet wijzer van.

De mensen werden nog feller.  Paulus zou zonder twijfel gelyncht zijn, als de garnizoenscommandant niet direct had ingegrepen.

 Hij bracht hem over naar de kazerne van de burcht Antonia. Ook daar dreigden de mensen Paulus onder de voet te lopen en om te brengen.

 De militairen  tilden hem op en droegen hem over de tierende menigte heen de trappen op  naar de burcht Antonia. Boven aan de trappen staande, kreeg Paulus verlof de opgewonden menigte toe te spreken (Hand.22). Hij sprak de mensen toe in het Hebreeuws en daar begreep de tribuun ook al niets van.

Daarom zou Lysias Paulus na een geseling zelf wel eens een interview afnemen. En op zijn bevel trokken de soldaten Paulus de kleren van het lijf om hem te geselen. En hoewel  Paulus nog heel duidelijk het angstaanjagende gekrijs van het volk kon horen, kon hij zich nu voor de garnizoenscommandant  verdedigen en hem de vraag stellen of hij wel bevoegd was een Romeins burger, en dat nog wel zonder verhoor, te geselen.

Legitimatiebewijs in zijn boekenmantel?

Paulus zal zeker een document bij zich gehad hebben om zich te legitimeren. Een valse verklaring kon de doodstraf  tot gevolg hebben. Naar zijn naam te oordelen (hij heette Lysias) was de garnizoenscommandant van geboorte een Griek.

Misschien had hij nooit  gehoord welke woorden er stonden op de balustrade die de voorhof der heidenen afschermde van de voorhof van de joden.

 En dat hij daarom er niets van begreep waarom de menigte zo vreselijk tekeerging. Ondertussen was de tribuun nog niets wijzer geworden en daarom  gaf hij opdracht het gehele

Sanhedrin bij elkaar te roepen en bracht hij Paulus van de kazerne over naar het tempelgebouw waar de leden van deze Joodse Hoge Raad bij elkaar zouden komen (Hand.22:30).Zie Sanhedrin