Israel en de zee

Op deze cfraaie luchtfoto zie je links de Nijl em de Fyoem (de koren schuur van Egypte.)  De Rode zee heeft twee uitlopers. Tussen die uitlopers ligt de woestiijn van Sinai. Het volk Israel trok door die woestijn naar de tweede uitoper, de Schelfzee en aan de overkant van die uitloper lag Midian en de berg Horeb

Het beest uit de zee in beeldvorm (Openbaring) De eerste lezers begrepen onmiddelijk dat daarmee de macht van Rome werd bedoeld. Symbool van anti-goddelijke macht door de eeuwen heen. Had keizer Domitianus niet Johannes naar Patmos verbannen??

In de Bijbel komt de zee eindeloos veel ter sprake. :”De stem van de HEER is over de wateren’.In het natuur verschijnsel van de donder hoorde men de stem van God’ Stormen en n in navigatiebeleid, zeehavens en schipbreuk: we worden  er uitvoerig over ingelicht zoals bijvoorbeeld in Hand. 27 en28. In  Bijbelse beeldspraak heeft de zee een grote plaats:’Wie twijfelt  wordt door Jakobus vergeleken met een lange golf in open zee. Wie twijfelt gelijkt op een golf der zee, die door de wind gedreven een opgejaagd wordt (Jak. 1:6)

Afschrikkwekkend

De zee had in de Oudheid iets afschrikwekkends. Volgens de Bijbel is de zee symbool van anti-goddelijke machten. De gelovige Jood weet echter dat de machten der zee aan God  (Elohim) zijn onderwopen. Hij weet dat er een verbondsrelatie is tussen God (Jahwèh) en zijn volk.Jahwèh laat door Jesaja zeggen:Ik ben de eerste en de laatste en buiten Mij is er geen God (Jes,44:6).

Toch is veel van het Kanaänitische volksgeloof in oud-Israël – hoe kan het anders - blijven voortleven!  Hun buren overal om hen heen behoorden tot de heidense Kanaänieten. Veel deden ze samen De Bijbel keert zich tegen dit volksgeloof. Het zijn de afgoden van de volken rondom Israël, die de Israëlieten gingen dienen. Zij offerden aan boze geeesten die geen goden zijn en aan goden die zij niet gekend hebben (Deut. 32:17). Tot die afgoden  behoorden vooral de vele zeegoden en zeegodinnen. Het demonengeloof heeft duizenden jaren het oude Oosten beheerst. In Deut. 18:9 worden die afgoden ‘gruwelen’ genoemd  in de NBG- vertaling en in de NBV worden die gruwelijke zaken ‘verfoeilijke praktijken’ genoemd. Israël was door God afgezonderd om alleen voor Hem te leven als een heilig volk.

Een volk apart

Het was dit isolement, dat door God gewild was, waardoor Israël    voor zijn economie geen gebruik gemaakt heeft van de zeevaart. Door de zeevaart zou het in nauw contact komen met de volken  rondom. Ook met hun goden en hun cultuur. Uitwisseling van cultuur zou leiden tot uitwisseling van goden en godsdienst. Door hun geïsoleerde positie hadden ze  ook geen ervaring in de zeevaart.

Dat gebrek aan ervaring versterkte hun isolement. Toch namen ze verschillende gebruiken van de Kanaänieten over.

 Demonengeloof 

Alle volken rondom oud-Israël vereerden demonen en ‘boze geesten’. Weet u waarom het gevaar dat Israël die verering zou overnemen zo groot was? Heus niet alleen omdat ze daar midden tussen in woonden. Toen het volk Israël het beloofde land binnen trok als volk van schaapherders, waren ze gedwongen de kunst van de landbewerking over te nemen van de Kanaänieten. Ze zullen daarbij ook  een dialect van Kanaän hebben overgenomen, waaruit het Hebreeuws in de loop der eeuwen is ontstaan. Hoe verleidelijk was het dan voor Israël om ook de godsdienst van de Kanaänieten over te nemen. Tegen die achtergrond moeten we ook het eerste gebod zien:U zult geen andere goden voor mijn aangezicht hebben.

 Ugarit 

Er bleek een samenhang te bestaan tussen een aantal oudtestamentische teksten en stukken literatuur van het oude Oosten. Babylonische mythen die men al lang kende uit de literatuur  hadden reeds een vermoeden gewekt, maar opgravingen in Ras Sjamra hebben dit vemoeden bevestigd. Wat was namelijk het geval?  In Ras Sjamra heeft men de overblijfselen gevonden van de Phoenicische stad Ugarit. Stukken literatuur van de Phoeniciërs  komen terug in de Bijbel. Dat wil helemaal niet zeggen dat de inhoud van dit Bijbeltekst helemaal afhenkelijk is van dit volk, maar wel dat we bij de uitleg wel rekening moeten houden met het feit dat sommige Bijbelgedeelten beïnvloed zijn door de cultuur van Ugarit.