Analogiedenken

 

Historisch onderzoek 

Historisch-kritisch onderzoek is nodig, maar de vraag is: welke uitgangspunten heeft men gekozen?

Gaat men uit van een creatieve gemeente die alles heeft verzonnen en Jezus heeft opgehemeld.

Gaat men uit van het analoge denken?

Historisch kritisch onderzoek is fout als zij historisch noemt wat elders, bij andere mensen en in andere tijden ook kan gebeuren.

Analogiedenken

Dan wordt bijvoorbeeld het unieke van Jezus uitgesloten. Deze methode is de methode van de analogie (1) Het analogie denken wordt vandaag telkens weer toegepast in de moderne vrijzinnige theologie, ten aanzien van de wonderen van Jezus, de verzoening door Jezus en zijn opsrtanding. Jezus kan volgens het analogiedenken alleen maar doen wat ieder mens in principe kan doen. In principe is Jezus dan niet meer uniek.

Ook de theorie van de creatieve gemeente, die Jezus heeft opgehemeld,  is helemaal onjuist (2). Gemeente is meer  conservatief. Vooronderstellingen  hebben daarom een zeer grote invloed op methode van uitleg!

Reeds binnen de tijd van 20 jaar na Pasen is het geloof in de verzoening door Jezus' sterven gemeengoed geworden in de vroegchristelijke gemeente.

In de oudste lagen van het NT is er een brede fundamentele overeenstemming.

Er is zonder twijfel een veelvuldig gemeenschappelijk getuigenis.

Er is trouwens veel meer continuïteit dan we vermoeden. Zeer  ten onrechte wordt door moderne theologen een scherp onderscheid gemaakt tussen de periode voor Pasen en na Pasen

 Het Jezus beeld vóór Pasen zou dan totaal anders zijn dat het Jezusbeeld ná Pasen, Dan zou de Christus op het toneel verschijnen die door de gemeente vergoddelijkt en opgehemeld zou zijn.Pure fantasie

Wie uitgaat van het analogiedenken berooft Jezus van zijn uniciteit.

Als we op zoek gaan naar historische Jezus, is het van belang welke criteria we gebruiken.

Als we bij voorbaat al ons oordeel over Jezus hebben gevormd, komen we nooit tot de ontdekking wie Hij is.

Onze opdracht is  niet hoe we achter de getuigen om op zoek moeten gaan naar historische Jezus, maar via hen tot de aardse Jezus.

Het is onjuist te zeggen dat na Pasen de verkondiger verkondigde werd.

Er is een continuïteit tussen wat Jezus sprak en deed tijdens zijn aardse leven en de christologie na zijn dood. Alle ingrediënten waren aanwezig.

Onder de indruk:Wie is toch deze ?  Maar waarom kwam het niet tot een algemene erkenning dat Hij de Messias was?

Wel, dat kwam omdat zij niet een Messias verwachtten, die zich leven zou geven als losprijs voor velen.  Met Pasen viel de blokkade weg. Op Pasen werden hun ogen geopend voor wat Jezus tijdens zijn leven al zo vaak gezegd had.!!

De enige Jezus die wij kennen is de Jezus zoals zijn leerlingen zich Hem herinnerden.

Laat ik eerst me distantiëren van enkele karikaturen, die ik hieronder noem en daarna u zo helder mogelijk vertellen wat voor mij verzoening ten diepste is.

Identificatie

 Ik meen dat ik het niet duidelijker kan formuleren dan door het woord identificatie of vereenzelviging in te voeren. Maar nu eerst enkele karikaturen, die velen kopschuw gemaakt hebben voor elke gedachte aan verzoening.

God zou een wrede en bloeddorstige godheid zijn, die pas tevreden gesteld was als hij bloed zou zien. In de verzoening zou het gaan om een soort betalingsregeling tussen Christus en God. 

 Door het lijden en sterven van Christus zou God tot andere gedachten gekomen zijn (Umstimmung) 

In de leer van de verzoening zou er sprake zijn van een juridische transactie, waarbij  God gunstig werd gestemd. Al deze gedachten zijn afkomstig van een heidense verzoeningsleer. We zullen die  dus radicaal van de hand moeten wijzen.

Op grond van de Schrift kan ik het niet anders zien, dat in heel het werk der verzoening het initiatief uit gaat van God. Hij is de Initiatiefnemer van de verzoening vanuit zijn oeverloze barmhartigheid.

We kunnen m.i. niet anders over Jezus Christus spreken dan in termen van Gods handelen.

Als Jezus geboren wordt, verschijnt God Zelf onder ons.

God Zelf

Als Jezus lijdt en sterft aan het kruis, is het God die zich met de gekruisigde Christus identificeert en langs deze weg zijn oordeel over onze zonden aan Hém voltrekt, en zo onze schuld verzoent.

Als Jezus gestorven is, is het God Zelf die aan de dode Jezus handelt: Hij wekt Hem op, ons tot heil.

Als de Bijbel over Gods Zoon spreekt, gaat het over niemand anders dan over God Zelf. God presenteert zich in de Zoon die in Jezus de gestalte van een mens heeft aangenomen.

God heeft zich met Jezus vereenzelvigd en via zijn gericht over Hem onze schuld, ons kwaad en onze dood in de meest letterlijke zin  zich aangetrokken. Zo 'aantrekkelijk' is God.

Zoals de offeraar in het Eerste Testament zich vereenzelvigde met het offerdier door het ritueel van de handoplegging, zo heeft God zich vereenzelvigd met Jezus als het Lam Gods. 

Als God de kwade determinanten van ons bestaan (schuld. lijden en dood) zich niet had aangetrokken, waren ze eeuwigdurend geweest.

 Maar nu is alles anders geworden. Nu heeft God een basis gelegd voor een nieuwe wereld zonder schuld, zonder kwaad en zonder dood. Wij kunnen zo'n wereld niet scheppen.

Het is juist zijn liefde dat Hij het uiteindelijke oordeel over de mensheid niet laat voltrekken aan de gehele wereld, maar aan Jezus Christus, dat is niet aan een ander, maar aan Zijn Zoon, dat is aan Zichzelf. Dit mysterie kunnen wij niet begrijpen.

Dit gaat ons begrip te boven.

Ik vind Rom 8: 32 altijd heel treffend:

God heeft Zichzelf niet gespaard. God heeft zich geïdentificeerd met een geëxecuteerde. zich vereenzelvigd met het offerdier door het ritueel van de handoplegging, zo heeft God zich vereenzelvigd met Jezus .

Inhoudskopierechten worden uitgegeven door Ds. van den Berg of Stichting Reformatica