Vrouwen 8c Samaritaanse

Sichem, Samaria en Sichar

Samaritanen vieren het Pascha op de berg Gerizim. Bij de intocht in Kanaan sprak Jozus de stammen Israel toe: Kies dan nu wie jullie willen dienen. Eeuwen later  vond hier de scheuring van het rijk plaats, toen Rehebeam niet wilde luisteren naar zijn adviseurs.

De Jacobsbron

Hoe is de onderlinge relatie tussen deze plaatsen.Woonde de Samaritaanse vrouw in Samaria, in Sichem enin Sichar? Zo vroeg een bezoeker.

Die plaatsen lagen weliswaar  dicht bij elkaar maar hoe is nu hun onderlinge relatie?  Er liggen eeuwen tussen de stichting van deze steden. Ze lagen alle drie rond de bekende Jakobsbron waarover we lezen in Johannes 4. Sichem is nu Nablus. De Joden zeggen Shechem. Daar wonen nu  veel Arabieren. Met 440.000 inwoners is het de grootste stad van de Westelijke Jordaanoever. Nablus ligt even ten noorden van de berg Gerizim. De naam Nablus is afgeleid van de Romeinse naam Neapolis .Die naam betekent nieuwe stad, dus tegenover Shechem de oude stad.

Sichem

We moeten beginnen bij Sichem, een Kanaänitische stad tussen de bergen Ebal en Gerizim in het centrum van Israël. De stad lag als een “nek tussen de schouders” .In zeer oude Egyptische bronnen wordt de stad al genoemd. De stad nam een belangrijke plaats in in het leven van de aartsvaders. Na zijn komst in Kanaän bouwde Abraham hier een altaar voor Jahweh.(Gen. 12:6).Toen Jakob uit Paddan Aram terugkeerde sloeg hij zijn tenten op buiten de stad Sichem en kocht daar een stuk grond (Gen. 33:18).Op de plaats waar Sichem lag bouwde  hij niet alleen een altaar voor Jahweh, maar groef hij ook een diepe waterput, die bekend werd als de Jakobsbron. Onder de terebint van Sichem begroef Jakob ook de huisgoden van zijn vrouwen.

Jozua spreekt het volk toe

Jaren later riep Jozua, toen het volk in Kanaän was aangekomen, alle stammen bij elkaar in Sichem. Daar sprak Jozua het volk toe. Het was een aangrijpend  moment. U kunt dit lezen in Jozua 24. Jozus stelde het volk voor de keus. “Kies dan vandaag wie jullie willen dienen: de goden van jullie voorouders ten oosten van de Eufraat of de goden van de Amorieten van wie jullie nu het land bewonen. In ieder geval zullen ik en mijn familie de HEER dienen ‘(Joz. 24:15). Toen Jozua dit gezegd had, richtte hij een grote steen op onder de terebint bij het heiligdom van de HEER.”Deze steen” zei hij tegen het volk ”is getuige van de vernieuwing van het verbond dat onze God met jullie heeft gesloten. Deze steen heeft alles gehoord wat de HEER tegen ons heeft gezegd. Daarna liet Jozua het volk vertrekken en elke stam ging naar zijn eigen grondgebied (Joz.24:28)

Scheuring Salomo’s rijk

Niet alleen bij de intocht in Kanaän, maar ook bij de scheuring van Salomo’s rijk heeft  Sichem een beslissende rol gespeeld.

Die rol begon direct na het overlijden van koning Salomo. Toen had je de poppen aan het dansen. Salomo had namelijk twee zonen Rehabeam en Jerobeam. Jerobeam was naar koning Sisak in Egypte gevlucht  omdat zijn vader hem wilde doden (1 Kon. 11:40). Rehabeam ging naar Sichem, omdat heel Israël daar bijeen gekomen was om hem tot koning uit te roepen. Zijn adviseurs raadden hem aan het volk welwillend tegemoet te treden. Dan zou het volk naar hem luisteren. Maar daar trok Reheabeam zich niets van aan. (1 Kon. 12:18) Hij bezat geen enkele vorm van tact om met het volk om te gaan.”Mijn vader heeft u een zwaar juk opgelegd. Ik zal u nog een zwaarder juk opleggen”.Toen de Israëlieten dit hoorden, lieten zij Jerobeam komen en zalfden ze hem tot koning. En het was Sichem dat deze nieuwe koning van Israël zich als residentie koos. Het volk had nu twee koningen. Ze waren elkaars concurrenten. Omdat Jerobem vuurbang was dat het volk zou overlopen naar zijn concurrent Rehabean als zij in Jeruzalem offers zouden brengen, besloot hij twee gouden stierkalveren te laten maken, een in Betel en het andere in Dan.:U bent vaak genoeg ter bedevaart geweest in Jeruzalem. Hier is de  god die u uit Egypteland geleid heeft (1 Kon.12: 29).

Samaria

Chronologisch volgt de stichting van Samaria veel later. Omri de vader van Achab heeft Samaria laten bouwen. Nu moeten we wel onderscheiden tussen de regio Samaria en de stad Samaria. Als we in Joh. 4 lezen dat Jezus door Samaria trok, is daarmee vooral de regio Samaria mee bedoeld. De Assyrische koning Tiglat Pilezer had veel bewoners van Israël weggevoerd en buitenlanders hun plaats laten innemen. Zo was het volk der Samaritanen ontstaan. Het waren natuurlijk geen joden, maar ze hadden wel de vijfboeken van Mozes overgenomen en zij vierden het Pascha op de berg Gerizim. Sichem bleef nog eeuwen bestaan, maar aan het bestaan van Sichem  kwam een eind.

Sichar

In het jaar 128 voor de geboorte van Christus gebeurde er namelijk  iets vreselijks. Johannes Hyrcanus verwoestte Sichem en de bewoners werden gedwongen een andere woonplaats te kiezen. Zo ontstond Sichar waar de Samaritaanse vrouw uit Johannes 4 woonde. Waarom verliet zij Sichar en ging zij water putten bij de Jakobsbron? Om de confrontatie met haar stadgenoten te ontwijken? Uit schaamte? Ik geloof het niet. Ik denk dat  het uit  piëteit jegens de aartsvaders was dat zij daar water ging putten. We zien dus deze chronolofgische volgorde:Sichem, Samaria en tenslotte Sichar.