Vagevuur

 

Het vagevuur is geen Bijbelse plaats. Omdat het door velen toch als een Bijbelse plaats wordt beschouwd, wil ik er toch iets over zeggen. Volgens de vroegere officiele rooms-katholieke leer heeft het vagevuur iets dubbelzinnigs. Het is aan de ene kant verwant met de hel omdat door het brandend vuur de ziel schoon brandt maar daardoor is het tegelijk het voorportaal van de hemel, omdat  juist door dit vuur in het vagevuur de laatste resten van alle onreinheid weggebrand zijn.

 

 

We blijven met tal van vragen zitten. Gaan alle mensen naar het vagevuur? Moet iemand eerst zalig verklaard worden om zeker te zijn van zijn behoud?  De meeste mensen zullen niet meer zoals Origenes in zijn Purgatorium denken aan een zuivering door een zichtbare echte vuurbrand, maar de vragen blijven.

 

Middeleeuwse voorstelling van het vagevuur

 

 

De Paus over het vagevuur

 

Gelooft de paus zelf nog wel  dat er een vagevuur is? Zeker wel hoewel  paus Benedictus XVI de traditionele katholieke voorstelling van een vagevuur als volkomen achterhaald beschouwt. Bijvoorbeeld die met het Limbus infantium

Die voorstelling van het vagevuur stamt uit de Middeleeuwen.

Hij heeft dit verklaard in een schrijven met een pauselijk stempel. Hij verwerpt dat er een speciale afdeling van het vagevuur is voor ongedoopte kinderen.

 Het zogenoemde “Limbus infantium”. Wat is zijn motief?  Hij schrijft: het uitsluiten van onschuldige kinderen van het paradijs spreekt de bijzondere liefde van Christus voor jongeren tegen.

Ongedoopte kinderen mogen onmiddellijk naar de hemel gaan.

 

De liefde van Christus omringt hen. Het is zeker mogelijk dat de paus zich vooral heeft laten leiden door het wereldwijd hoge aantal abortussen.

In ieder geval vernemen we hier een meer Bijbelse visie. Protestanten spreken in dit verband over de troost van Gods verbondsbeloften. Christenouders zijn met hun kinderen opgenomen in het verbond van  onze grote Bondgenoot. Die verbondenheid is doorslaggevend.

 

 

Middeleeuwse fresco op de begraafplaats in Pisa. Jezus zegt tot de gelovigen; Komt gezgenden des Vaders , beerft het koninkrijk dat voor u is weggelegd. Zij die niet van deze Heer moesten hebben worden weggestuurd. Op deze fresco zien we dus de dubbele uitgang der geschiedenis.

 

 Zacharia 3: 2 Is deze niet een brandhout uit het vuur gerukt? 

Zelfs van de hogepriester Jozua wordt dit gezegd. Nota bene van de meest heilige persoon in het Oude Testament!  Het “vuur’ heeft hier niets te maken met het vagevuur, met reinigingsvuur  of zuiveringsvuur, maar betekent “ op het nippertje, ‘ternauwernood’ gered worden.

Als bewijsmateriaal  voor de leer van het vagevuur uit het Nieuwe Testament wordt vaak genoemd de tekst uit 1 Kor. 3:10-15 Indien iemands werk verbrandt, zal hij schade lijden, doch hij zelf zal gered worden als door vuur..

Ook deze tekst  heeft  niets te maken met het zogenoemde vagevuur. Het vagevuur is mijns inziens  pure fantasie. De leer van het vagevuur ondermijnt  het enige fundament van onze verlossing, namelijk het fundament dat  Jezus Christus  heeft gelegd ( 1 Kor.3:10).

 

Tussentoestand?

 

 

 

Zielen in het vagevuur volgens Middeleeuwse voorstelling

 

 

Een Rooms-katholieke bezoeker  van onze website wilde graag weten hoe ik over de leer van het vagevuur denk. Volgens hem heeft de kerk altijd geleerd dat er een tussenstation is tussen hemel en hel, een soort tussentoestand die noch hemel noch hel is. Dat is volgens hem een plaats van zuivering die de kerk het vagevuur heeft genoemd: Het is een plek in het hiernamaals waar de mens wordt gelouterd of gestraft voor nog niet uitgeboete zonden.”Het zuiveringsoffer moeten wij in gedachten houden, wanneer onze niet-katholieke vrienden ons vragen waarom wij votiefmissen voor de overledenen opdragen”. Het is een plek van zuivering, reiniging of loutering. Het verblijf in het vagevuur kan verkort worden door de gebeden en aflaten van familieleden en vrienden. Ook kunnen wij votiefmissen voor overledenen opdragen. Daardoor kunnen wij meewerken aan de verlossing van andere mensen ook al zijn ze overleden. Hij schrijft dat God wilde dat we niet alleen aan eigen verlossing zouden werken, maar ook zouden meehelpen aan die van anderen, ook al zijn ze gestorven.

 

Aflaat

 

In de Middeleeuwen kwam zo ook de gedachte op, dat je een aflaat (zie bij Aflaten) kon kopen om de ziel van een gestorvene  te  reinigen. Het gilde van de aflaatverkopers verscheen. Dit gilde verzon spreuken om zoveel mogelijk aflaten te verkopen: Hoe meer geld in het kistje klinkt, des te vlugger een ziel uit het vagevuur springt”

 

  

 

Een heel aparte voorstelling van Allerzielen in Mexico

  

Allerzielen

 

Langzamerhand werd na Allerheiligen  Allerzielen gevierd. Ze hangen inderdaad  met elkaar samen. Allerzielen is een hoogtijdag in de westerse Rooms-katholieke kerk. Op 2 november worden de overledenen herdacht. Hun begraafplaatsen worden bezocht. Er worden vaak bloemen op het graf gezet. Er wordt dikwijls ook   een requiemmis opgedragen.  Een requiemmis is de muzikale omlijsting van een mis voor een overledene. De katholieke leer stelt dat het opdragen van een requiemmis het verblijf van de zielen in het vagevuur zal bekorten. Dus ook hier komt de gedachte van het vagevuur weer ter sprake. Meestal worden gedachtenisprentjes uitgereikt. Ik neem aan dat ze niet alleen bedoeld zijn om aan de overledenen te denken, maar ook om voor hen te bidden. De Latijnse woorden zijn Requiem  aeternam  dona eis domine (Heer, geef hen eeuwige vrede)

 

Zielenzaligheid

 

In zijn laatste boek “Dood en eeuwig leven” schrijft Paus Benedictus  XVI ook over een tussentoestand, maar die betrekt hij terecht niet op hemel en hel, maar het omvat de periode tussen sterven en opstanding. Doordat hij blijft geloven in de “zielenzaligheid” heeft hij veel  verwijten te horen gekregen. Hij zou door de Griekse filosofie het lichamelijke verwaarlozen. Als de mens sterft, zou er niets meer overblijven, ook niet iets als de ziel. “Zielige mensen” zouden niet bestaan is de kritiek die hij te horen kreeg. De paus blijft terecht getuigen van de “zielenzaligheid” uitsluitend  op grond van het volbrachte werk van Jezus Christus in kruis en opstanding

 

Geen vagevuur

 

De zachtste en meest liefdevolle mens die ooit op aarde geleefd  heeft, heeft herhaalde malen  gezegd dat er een hemel en een hel bestaan. Maar nergens wordt in de Schrift ook maar de geringste suggestie gewekt, dat er zo iets zou zijn als een vagevuur. Beweren dat er een vagevuur is, is  pure fantasie. Deze fantasie heeft miljoenen Rooms-katholieke christenen van hun geloofszekerheid  beroofd .

 

Zielenzaligheid van een betovergrootmoeder

 

Vanmorgen las ik in de krant dat een 105-jarige moeder, grootmoeder, overgrootmoeder en betovergrootmoeder is overleden. Het is het langste rouwbericht dat ik ooit gelezen  heb. Voorafgaande aan haar begrafenis zal een dankdienst gehouden worden. In het rouwbericht staat dat zij is thuisgekomen bij haar Heer. Haar honderden nazaten hoeven niet voor haar te bidden, te offeren of votiefmissen op te dragen. De apostelen getuigen zo klip en klaar dat de mens uitsluitend door het geloof in Jezus Christus verlost wordt. Daarom kunnen protestanten  zo zeker zijn van hun toekomst aan de overzijde van het graf.

 

1 Kor.3

 

Bij de verdediging van de leer van het vagevuur  wordt telkens verwezen naar 1 Kor. 3: 10- 15. In dit Bijbelgedeelte gebruikt de apostel Paulus het beeld van de gemeente als een gebouw. Dit gebouw wordt opgetrokken in de tijd. Paulus ziet zichzelf als de bouwmeester die het fundament heeft gelegd. Jezus Christus is het enige fundament. Een ander fundament is er niet. Nu gaat het in dit beeld niet om het draagvermogen van dit fundament, maar om de verdere opbouw. Hoe gebeurt dit? Je kunt op dit fundament bouwen met goud, zilver,hout, hooi of stro. Maar Jezus Christus blijft het grondpatroon van een nieuwe wijze van mens zijn voor God en medemensen. Er komt een dag waarop het werk van de bouwers beoordeeld zal worden.   Zullen de bouwers beloond worden of zullen zij gediskwalificeerd worden? Met welk onderdeel men ook bezig is geweest, in welke specialisatie men ook was aangesteld, voor alle werkers geldt dat zij  zich eens voor God moeten verantwoorden..

Dat zal duidelijk worden op de dag van het laatste gericht. Die dag wordt in het Oude Testament genoemd de Dag des HEREN, De “Jom Jahweh”.

 

Vuur

 

Karakteristiek voor deze dag is dat hij met vuur verschijnt. Vuur is het kleed waarin God zich  verborgen houdt. Het is beeld van zijn heiligheid.

Het is dit vuur dat alles  verteert dat voor zijn heiligheid niet kan bestaan. In dit vuur zal op die Dag de houdbaarheid of onhoudbaarheid van de bouwers aan het licht komen. Hoedanig ieders werk is, dat zal dit vuur uitmaken. Op de laatste dag van het eindgericht is er de grote vuurproef. De cruciale vraag is:Zal ieders bezig -zijn met de bouw van het Godsrijk de proef doorstaan, dan zal de mens loon ontvangen, maar indien iemands werk verbrandt dan zal hij schade lijden, doch hijzelf zal gered worden, maar als door vuur heen (1 Kor. 3: 15).Wat hij gedaan heeft kan de toets van de Heilige niet doorstaan, maar hijzelf zal gered worden als door vuur heen. Dit vuur is geen tweede kans om gered te worden. Dit vuur is geen verblijfplaats en heeft ook niets te maken met het vuur van het laatste gericht.  Het slaat op het brandhout, dat op het nippertje gespaard wordt.

 

Conclusie

 

In de eerste plaats lezen we in de tekst niets over  de idee dat er “na de dood” nog mogelijkheid bestaat van een bekering of van een vagevuur of van een herkansing.

In de tweede plaats is het helemaal uit de lucht gegrepen dat de term “als door  vuur heen”  een element van loutering, of zuivering zou bevatten.

Het gaat om een redding  ‘ternauwernood’ dus op het nippertje, zoals  in Zacharia 3:2.

 

 

Gods Verbond met ouders

 

Het grootste bezwaar tegen een leer van een vagevuur is dat door deze idee van vagevuur, het enige fundament waarop gebouwd moet worden  wordt ondergraven. Zou de mens inderdaad Christus, zichzelf en anderen kunnen helpen om verlost te worden? Het wezen van elke vorm van heidendom is echter altijd zelfverlossing geweest. Alleen Christus verlost, alleen Christus spreekt zalig. Wij mensen kunnen dit alleen maar beamen of verwerpen.

Goede werken als vasten,bidden en offeren  dragen dus geen verdienstelijk karakter. Wij zijn wel Gods medewerkers, maar we dragen geen enkel steentje bij aan het fundament dat eeuwen geleden gelegd is.