Hattusas (Hettieten)

 Hoofdstad van de Hettieten

Poort van Hattussas

Rennende goden vieren met elkaar het godenfeest

Bij het heiligdom der Hettieten 

Amfora's die bij het heiligdom waren opgeslagen. Daarin  bewaarde men de wijn

Ik was indertijd erg benieuwd naar het volk der Hettieten. Ik wist dat de Hettieten grote invloed gehad hebben in het hele Nabije Oosten. 

De stijl van hun vazalverdragen is eeuwenlang bepalend geweest voor de stijl van zulke verdragen in de wereld van het Nabije Oosten.

Ook de structuur van de verbondsteksten in Exodus draagt de kenmerken van die stijl!

 Dat is toch heel opmerkelijk. Is het verbond dat de HERE God sloot met Israël dan niet heel uniek? 

 Jazeker, maar in zijn openbaring past de HERE God zich aan aan gangbare en verstaanbare gewoonten. 

Calvijn noemt dit akkomodatie. God openbaart zich aan Israël op een manier die voor het volk toen duidelijk was.  Calvijn vergelijkt dit met de brabbeltaal die een moeder tot een kleuter bezigt.

 Interessant verdrag

Heel interessant vind ik het verdrag dat Farao Ramses II van Egypte in 1269 voor Christus gesloten heeft met de koning der Hettieten, het zogeheten vredesverdrag van Kades. Het is het oudst bewaard gebleven voorbeeld van een internationaal vredesverdrag.

U kunt het originele verdrag dat in het Akkadisch is geschreven, bewonderen in het Museum van de oude Oriënt te Istanboel.

Het verdrag werd gesloten tegen de gemeenschappelijke vijand van de zeevolken, die in die tijd een groot gevaar betekenden   zowel voor Egypte als voor de Hettieten

Een eeuw geleden dacht men nog dat de Hettieten een volksstam in Kanaän waren, maar de opgravingen in het Turkse dorpje Bogazkoy  in 1906 hebben aangetoond dat  de Hettieten een volkerengemeenschap waren die kon ijveren met de macht der Farao's.

Tijdens de regering van farao Ramses kwam zelfs een Hettietenkoning naar Egypte om zijn dochter te laten huwen met de jonge farao. We hebben daar nog bruidsfoto's van. 

 Huwelijkstele

Nou ja, foto's.  Wel iets dat er op lijkt.  In het uiterste zuiden van Egypte bij de grens van de Soedan kun je in de beroemde rotstempel van  Aboe Simbel op de zogeheten 'huwelijks-stèle' tot in details zien hoe alles is toegegaan.  Ik vind dat wel heel bijzonder en indrukwekkend dit gezien te hebben

Maar nu weer terug naar de bakermat van de Hettieten.  In Turkije liggen de indrukwekkende ruïneheuvels van de hoofdstad van het eens zo machtige rijk van de Hettieten: Hattusa. 

 Yazilikaya

Ook die  wilden we beslist zien. In Ankara namen we daarom de intercitybus naar Sungurlu, 200  km ten oosten van Ankara en vandaar gingen we met een taxi naar de wereldberoemde rotswanden van Yazilikaya, op een steenworp afstand gelegen van het Turkse dorpje Bogazkoy

Vlak bij dit dorpje hebben archeologen het uitgestrekte ruïnegebied van de oude  hoofdstad Hattusa opgegraven.

Bij het rotsheiligdom zagen we de bekende reliëfs van de godenprocessie van de Hettieten.  De twaalf uitgehakte godenbeelden dragen tiara's op hun hoofden en kromstaven over hun rechterschouders.

Tiara's zijn een soort puntmutsen. Wat ons bijzonder trof was dat er nog zoveel is overgebleven van deze eeuwen en eeuwenoude stad.

 Cyclopische muren

Je kunt nog zo goed zien hoe die stad er vroeger uitgezien moet hebben. Enkele monumentale stadspoorten zijn aan de vergetelheid ontrukt.  Daaronder bijvoorbeeld de beroemde Leeuwenpoort en gedeelten van de Cyclopische muren.. 

Hier heeft dus koning Hattusilis gewoond, denk je dan ontroerd, wiens dochter met de zoon van farao Ramses II trouwde en van wiens huwelijk je op de zogenoemde huwelijksstèle bij Aboe Simbel in het uiterste zuiden van Egypte een weergave kunt zien in steen.

 Bijbel

In de bijbel worden de Hettieten enkele malen genoemd als inwoners van het land Kanaän. Abraham heeft van de Hettiet  Efron een grafspelonk gekocht.  De man van Bathseba was ook een Hettiet.

 Vele eeuwen heeft men gedacht dat de Hettieten een volksstam uit Kanaän waren Pas in 1888 is gebleken dat de Hettieten een veel grotere rol in de wereldpolitiek gespeeld hebben dan we eerst dachten. 

 In 1888 hebben namelijk archeologen in het Egyptische Tell el Amarna in het staatsarchief van de Egyptische ketterkoning Echnaton allerlei brieven gevonden. 

 Een van die brieven was geschreven in het Babylonische spijkerschrift en in die brief feliciteerde de Hettitische koning de farao van Egypte met zijn troonsbestijging.

Sinds die tijd kwam men te weten dat de Hettieten naast de Egyptenaren en de Assyriërs /Babyloniërs  het derde grote cultuurvolk van het Midden-Oosten waren.

Bij het heiligdom van de Hettieten Yazilikaya. Het was héél koud. De sneeuw ligt er nog. Zie je dat?  Een bijzonder vriendelijke Turk ( met een pensioen  van Nederland ) leidde ons rond. Hij liet ons ook zijn enorm grote woning  zien die hij voor zich zelf en zijn volwassen kinderen had laten bouwen. 'Voor de mensen hier ben ik een rijke vorst uit Nederland' zei hij.

Rennende goden

Hij nam ons ook mee naar het paneel met de twaalf 'rennende goden' op de westelijke rotswand van de kleine galerij.

De goden dragen tiara's op hun hoofden en kromstaven over hun rechterschouder.Deze reliëfs geven een bijeenkomst weer van een godenfeest dat elk jaar in de lente plaatsvond. We zijn dan in de dertiende eeuw vóór Christus!! Uit die tijd dateert ook het beroemde Verdrag van Kadesh dat de Hettieten met de Farao van Egypte sloten. Dat is het oudst bewaard gebleven voorbeeld van een internationaal vredesverdrag.