Joppe Leerlooier

In Joppe ziet Petrus op een uit de hemel neergelaten kleed ‘alle lopende en kruipende dieren van de aarde en alle vogels van de hemel’. Slacht en eet, klinkt het bij herhaling. Maar in plaats van een rein lam of een reine vogel uit te zoeken, deinst Petrus voor de uitnodiging terug. Dat rein en onrein zich op het tafelkleed kriskras door elkaar bewogen, was blijkbaar voor Petrus genoeg om de hele menagerie als onrein te beschouwen.

Onrein?

Deze passage is gebruikt om te laten zien dat de spijswetten uit het Oude Testament vandaag niet meer gelden. Nu geloof ik ook dat die niet meer gelden, maar niet op grond van deze tekst. De symboliek van het visioen gaat over het contact van Joodse christenen met heidenen en niet over nieuwe voorschriften over voedsel.

Hoe dan ook, Simon Petrus blijkt na Pinksteren nog steeds een echte Jood. De oudtestamentische leefregels maakten deel uit van zijn DNA; het heeft hem tijd gekost daar vrijer in te komen staan.

Ondertussen kun je in boeken lezen en in preken horen dat hij daar in Joppe toch al mooi op weg was. Hij was bezig het te leren. Let op zijn logeeradres: hij logeerde bij Simon de leerlooier. Wel, zo verzekert men, geen Jood die de wet serieus nam zou het in zijn hoofd halen bij een leerlooier onderdak te zoeken. Want daar was alles door de voortdurende aanraking met dode dieren en hun resten onrein. Vrome Joden meden de huizen van leerlooiers. Simon de leerlooier zal dan ook wel geen erg wetsgetrouwe Jood zijn geweest, maar Simon Petrus blijkt inmiddels ruimdenkend en wil zijn gast zijn.

Aan Zee

Als ik zoiets lees, gaan er bij mij belletjes rinkelen. Hoe komt Petrus zo gespleten, vraag ik me af. Waarom zo moeilijk gedaan over dat eten en tegelijk probleemloos bij een leerlooier aan tafel geschoven? Ik kan best een verklaring in elkaar knutselen: Simon de leerlooier had zijn bedrijf niet aan huis en reinigde zich grondig vóór hij thuiskwam. Probleem opgelost. Onzin!

Zou men niet te veel willen persen uit zo’n tekst? Of heeft men mogelijk een klok horen luiden over leerlooiers en toen zelf maar besloten waar de klepel hangt?

Golden leerlooiers en hun huizen in Petrus’ dagen inderdaad als onrein? Ik heb mijn best gedaan, maar kan voor die stelling tot nu toe geen bewijs vinden. In later eeuwen stond het beroep wel in een kwade reuk. Een paar citaten uit de Babylonische Talmoed (ontstaan vanaf 200 ná Christus) illustreren dat: ‘Zelfs een leerlooier is in zijn eigen huis een vorst.’ En: ‘De wereld kan noch zonder reukwerkmakers, noch zonder leerlooiers bestaan; maar … wee degene wiens handwerk de leerlooierij is.’

 In een kwade reuk staan

Niet voor niets gebruikte ik de uitdrukking ‘in een kwade reuk staan’. Leerlooierijen stonken een uur in de wind. Men kende voorschriften die bepaalden dat leerlooierijen ten opzichte van de overige bebouwing van de heersende wind af moesten worden gesitueerd.

Het was dus best dapper van Petrus om bij Simon te logeren, maar waarschijnlijk niet omdat de man onrein was, maar omdat het in zijn huis aan zee niet naar viooltjes rook.

Uit het Nederlands Dagblad A. Verbree)