Jezus uiterlijk (2)

 

 

Jezus’ uiterlijk (vervolg) 

De eerste afbeelding van Jezus was die van de Goede Herder of Dappere Herder, die zijn leven geeft voor de schapen. Die afbeelding sluit aan bij het in de oudheid bekende beeld van de krioforos, de ramdrager. (Vaticaans museum te Rome). Alleen uit de context is op te maken met wie dit beeld is bedoeld. Jezus of een Griekse godheid? Zie voor foto;s van het herderschap;Bijbels Herderschap.

 Christus pantocrator 

Heel indrukwekkend vind ik het   gezicht van de Christusfiguur in de Hagia Sofia te Istanboel op de gaanderij.. Bij elk bezoek moet ik er telkens weer naar kijken. Wat kijkt Hij je doordringend aan!Enkele iconografische constanten, zoals bijvoorbeeld lang haar, geknipte baard en lang gezicht komen we in de Byzantijnse cultuur telkens weer tegen. In tijden van vervolging is Jezus vooral de Goede Herder, die het veloren schaap in zijn armen draagt. In de zesde eeuw is Hij vooral de  almachtige heerser,de ‘pantocrator’, die de keizer van het Byzantijnse rijk vertegenwoordigt. De tijd is bepalend voor de vraag hoe men Jezus ziet en heeft gezien. De vele afbeeldingen van Jezus in de loop der eeuwen zeggen welke verwachtingen de kunstenaars en de ‘kijkers’ hadden van Jezus. In de niet-Europese culturen wordt Jezus afgebeeld al s Aziaat, Indiaan en zwarte Afrikaan. Hoe Jezus er in werkelijkheid heeft uitgezien blijft voor ons verborgen. Genoeg voor ons is te weten dat God niet op een afstand ons toegeroepen heeft, maar in Jezus Christus hoogst persoonlijk  naar ons is toegekomen is.

 Niet lang  

Jezus zal geen lange gestalte gehad hebben. De gemiddelde lengte van een mediterrane figuur was in de tijd van Jezus  1.67 cm. In 1968 werden iets buiten de noordelijke muur van de oude stad Jeruzalem de resten van een gekruisigd persoon gevonden. De vele afbeeldingen van Jezus in de loop der eeuwen laten een mens zien van wie de kunstenaars verwachtten dat Jezus er zo uitgezien heeft

In de eerste eeuw zal de kleding van Jezus niet veel verschillen met die van de Gieks-Romeinmse bevolking.Hij was aan zijn kleding waarschijnlijk niet herkenbaar. Daarom vroegen enkele Grieken aan Filipppus, de Griekssprekende leerling van Jezus,we willen Jezus wel eens zien.’kom maar met me mee zei Filippus.De priesters, levieten, de Farzeeën enEssenen  hadden een duidelijke kledingcode. De joden niet.  Drie joodse kenmerken 

Drie kleine kenmerken maakten de kleding van de joden specifiek joods;het bijbelse verbod van het mengen van stoffen, verder in het dragen van tsietsiet(overkleedkwasten) en het dragen van de tefilien, gebedsriemen

 Baard? 

In 2002 maakte de BCC een reconsructie van een eerste-eeuwse joodse man. Die reconstructie gaat er van uit dat Jezus een baard had.Maar als je een bezoek brengt aan de catacomben in Rome dan zie je op alle afbeeldingen van Jezus een baardloze figuur. We stuiten hier op een Romeinse esthetiek: vrije Romeinen dragen geen baard. Alleen slaven droegen baarden.Een joods gezegde luidt: het sieraad vqan de man is de baard. Mijn conclusie is:Jezus zal vrij klein en bebaard  geweest zijn.

 Joodse baard 

Jezus zal een joodse baard gehad hebben. Maar hoe zag een joodse baard eruit? Joden droegen hun haren en hun baard gematigd lang. Naar rabbijns gebruik liet men haren en baard bijknippen ter gelegenheid van de sabbat en feestdagen. Lange haren zag men als teken van ijdelheid. Bijbelse verhalen over Absalom en Simson,  die hun einde vonden als gevolg van hun lange haar,zag men als waarschuwing.

In een korte .periode mochten de joden geen baard dragen:dat was in de tijd van keizer Hadrianus (117-138). In de iconografische traditie is de mode weer anders. Bij de Byzantijnen zien we slanke lichaamstrekken en fijn besnaarde gezichtstrekken en bijgeknipte baarden.