Doophuis / Baptisterium

Doophuis

Een van de oudste doophuizen trof ik aan in Efeze. Het is het doophuis van de beroemde Mariakerk. Helaas is dit doophuis nu niet meer toegankelijk. Het lagt vlak bij de haven

Het doophuis in Florence is wel totaal anders. Wat eenschitterend gebouw Het doophuis wordt baptisterium genoemd. Het is meestal rijk versierd. Dat laat zien hoe de christenen grote waarde hechtten aan het doopritueel. Het Baptisterium was symbool van de intrede in de nieuwe geloofsgemeenschap.

 Doopvont van de Johannesbasiliek in Efeze. Je ziet hier nog de openingen waardoor het "levend' warter stroomde

 In de vroege jaren van het christendom was er nog geen baptisterium. De doophuizen kwamen er pas toen drie keer per jaar grote groepen kinderen gedoopt werden. In de tijd van Jezus werd de doop toegepast door onderdompeling

Achthoek

De oudchristelijke doophuizen werden meestal gebouwd in de vorm van een achthoek. Daarom  werd zo’n doophuis octogoon genoemd. Waarom achthoekig ? Wel, de kerk koos de dag van Jezus’ opstanding, de eerste dag van de Joodse week, (dus de achtste dag),  Zondag is dus de achtste dag. De Joodse besnijdenis vond  ook plaats op de achtste dag.

Doopvont bij kansel

 In de rooms-katholieke traditie was het doophuis de toegang tot de kerkelijke gemeenschap. In de protestantse traditie werd het doophuis vervangen door de doopvont. Die stond vlak bij de kansel. De doop is voor ons  een bevestiging van het beloftewoord van God.

Doopbelofte

 De mooiste erfenis van de bisschopsstad Utrecht is de vermelding van de doopbelofte uit  eind achtste eeuw.Hierin klinjkt het alleroudste Nederlands:

Gelobistu in god allamechtigan fadaer?

ec gelobo in got alamechtigan fadaer

Gelobo in Crist gotes suno?

 ec gelobo in Crist gotes suno.

Gelobistu in halogan gast?

 ec gelobo in halogan gast 

Op het Domplein, in een hoek van het plein ligt, onder een café -  een kelderHet is de kelder van stadscafé Walden. Er staan twee stokoude pilaren van het keizerlijke Lofenpaleis. Daar vind je de woorden van genoemde doopbelofte.

Baptisterium van Ravenna

Doopbevel

De doop lijft in in de nieuwe gemeenschap, het volk van de Messias. Het doopbevel in Matt. 28 veronderstelt ook zonder enige twijfel het geloof. Zowel in Matteüs 28 als in Marcus 16 gaat de prediking van het evangelie vooraf. Jezus gebruikt de trinitarische doopformule: doopt hen in de naam van de Vadem, van de Zoon en van de Heilige Geest. De doop is het merkteken van het nieuwe volk van God. Gedoopt worden in de naam van de drie-enige God, Vader, zoon en Heilige Geest, betekent dat je toebehoort aan deze God, het eigendom bent van Hem. Van een Drie-eenheid in de latere dogmatische betekenis van het woord is in het Nieuwe Testament nog geen sprake. Maar toch spreekt  het Nieuwe Testament van een onverbrekelijke eenheid tussen Vader en Zoon (Matt.11: 27 bijvoorbeeld).

Kerkvader Augustinus wordt gedoopt door Ambrosius. Augustinus werd geboren in 354 en was bisschop van Hippo in Afrika bij Cartago. Hier zien we een detail van de fresco van Benozzo Gozzoli in de kerk van San Gamignano

 In de eerste eeuwen van het christendom vond de doop plaats door onderdompeling, later door begieting en nu is besprenkeling het gebruikelijke ritueel. Bij begieting in de vroege kerk werd meestal stromend, - dat is levend water - gebruikt .Het doopvont telde enkele treden. Aan de westelijke zijde daalde de dopeling af, aan de oostelijke zijde klom hij weer naar boven. Daar, in het oosten, ging de zon op.

Doopbetekenis

De diepste betekenis van de doop verstaan wij niet meer bij het ritueel van de besprenkeling.

Als iemand vroeger  kopje onderging en daarna weer tevoorschijn kwam, was dit een symbool.

De dopeling onderging als het ware met Christus zijn dood, begrafenis en opstanding.

Toen koningin Juliana werd gedoopt zei de hofpredikant: we gaan nu prinses  Juliana begraven.

 Paulus zegt dan ook: wij zijn met Christus begraven door de doop in de dood en met Hem opgestaan in een nieuw leven.(Rom. 6:4)

In de Nieuwe Vertaling : Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? We zijn door de doop in zijn dood met hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuwe leven te leiden.

Dooptuin in de Hervormde kerk in Eenum. Het was een omheining die van de kerkruimte gescheiden was. Hier stond het doopvont.

Dooptuin

Vroeger bezaten vele kerken een dooptuin. Wat is dit toch ? Het is geen echte tuin in de buitenlucht, maar een omheining op de plek van het doopvont. Bij de ingang van de dooptuin bevond zich vaak een doopboog. Binnen de omheining van de dooptuin bevonden zich de banken van  kerkenraad.