Dodenboeken / Egypte

(zie ook Dodenrijk/ Egypte en Dodenrijk / Bijbel!)

Begin 2010 vermeldde onze krant dat men in Sakkara een nieuw graf had gevonden. Dat is in de naaste omgeving van de zogenoemde trappenpiramide van Djoser die u hier ziet afgebeeld. Het gaat om het oudste en grootste graf dat ooit gevonden is in Sakkara, 20 km ten zuiden van Cairo. Sakkara is een van de belangrijkste begraafplaatsen van oud-Egypte. De vondst van dit graf is voor mij de aanleiding even iets door te geven van de zogenoemde Dodenboeken. Vandaar dit bestand.

In de eindeloos lange graven van het klassieke Egypte tref ik telkens weer veel afbeeldingen uit de dodenboeken aan. Wat zijn die dodenboeken eigenlijk?Je zou kunnen zeggen dat het reisgidsen zijn naar het hiernamaals. Dat lag ten westen van de Nijl.

Opwekking van Osiris door Isis via de magische herlevingsrite. Bij elke dode vond hetzelfde ritueel plaats.Osiris was door zijn broer Set gedood en aan stukken gehakt. Met behulp van zijn vrouw Isis en en haar zoon Horus en niet te vergeten de goden Anubis en Thot tot nieuw leven gewekt Hij werd een mummie.

Daar in het westen aan de rand van de Libische woestijn zwierf de jakhals rond. De jakhalskoppige god Anubis wordt de god der doden. Hij is de wegbereider naar het dodenrijk. Op de afbeeldingen ziet men een dode met een staf inde hand de moeilijke en gevaarlijke reis naar het westelijke dodenrijk ondernemen. Hij houdt het dodenboek vast in zijn handen, want het bevat een menigte magische spreuken. Hij wordt bedreigd door allerlei monsters,gevaarlijke slangen en schorpioenen. Het westelijk dodenverblijf is een donker oord. Slechts even wordt dit rijk verlicht als de ondergaande zon passeert, die door de schimmige doden wordt begroet. Het is een angstige tocht vol onzekerheid en gevaren. De dode is immers op weg naar het oordeel van Osiris.

Op weg naar Osiris.

Op de (op papyrus geschreven) teksten van de zogenoemde dodenboeken is er ook telkens sprake van een oordeel der goden dat de dode moet ondergaan. Als de dode voor Osiris verschijnt moet eerst met de ‘veer der waarheid’ het hart gewogen worden. Anubis helpt bij het wegen van het hart.

Zelfs Nubische soldatenfiguren wordt de farao meegegeven. Door de magische spreuken worden ze veranderd in echte soldatenin het hiernamaals

Laatste oordeel. Het monster zit al gereed om toe te grijpen als het oordeel negatief uitvalt bij Osiris. U ziet hier een vrouw die door de valkgod Horus bij de hand genomen wordt naar de weegschaal. De jakhalsgod Anubis helpt bij het wegen van het hart, dat op de ene schaal ligt. Als het hart te licht wordt bevonden, schiet het monster,dat onder aan de weegschaal staat toe, en tenslote schrijft de Ibisgod Thot (die helemaal links staat) alles op in zijn boek

Bij de beoordeling van de overledene ging het erom dat de doden ontkenden bepaalde misdrijven te hebben begaan. Ze deden een negatieve bekentenis . Ik heb nooit iemand gedood. Ik heb nooit iemand honger laten leiden. Ik heb nooit iemand uitgescholden. Het oordeel was nooit gericht op de genade, maar op de prestatie!

Hiëroglyphenschrift

Omstreeks 3000 v. Chr. ontstond in Egypte dit bijzondere notatieschrift om taal vast te leggen. Oorspronkelijk waren het tekeningen die kopiën van de werkelijkheid waren. Deze pictogrammen waren dus direct herkenbare afbeeldingen.

Geen symbolen dus. Later werd dit anders. Een bies van papyrus werd symbool van Boven-Egypte.Champollion heeft met behulp van de beroemde steen van Rosette het schrift ontraadseld.

Op deze steen waren drie schriftsoorten naast elkaar aangebracht. Waarom was het zo moeilijk om dit schrift te ontcijferen?

Wel het hiëroglyphenschrift is een medeklinkerschrift, net als het Arabisch en het Hebreeuws. Het kent geen klinkers.

Een woord met twee medeklinkers kan verschillende betekenissen hebben zoals b.v.pt kan betekenen put, pot pet, pit, pate.

Je moet ook wel goed in de gaten hebben dat het Egyptische schrift nooit alleen maar bedoeld is voor informatie of communicatie;in religieuze en magische afbeeldingen heeft het zegende en vloekende kracht. Als op de wanden van de graven van de farao’s tekeningen van vissen of vogels worden aangebracht, dan laat men in het hiernamaals de vissen ook inderdaad zwemmen en de vogels ook vliegen.

Anders gezegd: de overleden farao kon naar hartenlust gaan vissen en vogels vangen.

Daarbij konden zij zich laten helpen door de getekende ‘sawabti’ figuren. Die door magische formules tot leven gewekt konden worden.

Niet door de macht van de magie, maar door de overmacht van het scheppende Woord van God is Christus opgewekt uit het dodenrijk.