A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Oecumenische Concilies


 

 

Oecumenische concilies 

 

 

 Dit is het gebied van de grote oecumenische concilies.

Je kunt hier goed zien hoe de Bosporus het Aziatische deel van Istanboel scheidt van het Europese deel, maar ook dat het de Zwarte Zee met de Zee van Marmara verbindt. Chalcedon ligt in het Aziatische deel en Nicea ligt wat verder weg naar het oosten. Het heet nu Iznik.Over de Bosporus is er sinds enkele jaren een enorm grote brug die 65 meter boven het water ligt. Vroeger lag Nicea in Bythinie en behoorde tot de Romeinse provincie Asia

We kunnen de klassieke oecumenische  concilies benaderen vanuit de verschillende handboeken, maar we kunnen ons uitgangspunt ook nemen in  de verschillende plaatsen waar ze zijn gehouden.

 

Wij zijn katholiek

Ik denk daarbij vooral aan  de concilies van Nicea (325 en 797), Constantinopel (381) en Chalcedon (451). Op deze concilies heeft de katholieke kerk alle eeuwen  haar geloof  beleden.

Zo is de geloofsbelijdenis van Nicea ontstaan, die van Constantinopel en  die van Chalcedon.

Ik ga hier nu niet uitvoerig op in maar we kunnen heel in het kort wel zeggen, dat het in Nicea  (325 AD) vooral ging om heel duidelijk te belijden dat we in Jezus Christus met God Zelf te maken hebben, dat Hij  van Hoge Komaf is, in Constantinopel  (381 AD) werd die belijdenis herhaald en ook klip en klaar beleden dat hij echt, voor honderd procent mens is geweest, terwijl in Chalcedon de kerk heeft geprobeerd uit te leggen hoe we die relatie (echt God en echt mens) mogen verstaan.

 Ook wij komen daarover nooit uitgedacht. We kunnen het grote mysterie van het persoonsgeheimenis van Jezus Christus nooit rationeel doorgronden.

Voor honderd procent God en voor honderd procent mens, hoe kan dat zonder te kort te doen noch aan zijn godheid noch aan zijn mens-zijn?

Indertijd heb ik de plaatsen bezocht waar die concilies zijn gehouden.

Het waren inderdaad pelgrimstochten. Het is mij gebleken dat er nog ongelooflijk veel plaatsen en en plekken zijn  is die ons aan genoemde concilies herinneren.

 Daarvoor moeten we naar Turkije gaan.

We gaan eerst naar Nicea omdat in die plaats  in 325 AD het eerste oecumenische concilie is gehouden.

Vier concilies breng ik hier ter sprake.

============================================= 1 We

Nicea

 

We gaan via de noordelijke poort de stad binnen. We zien hoe zwaar de muren beschadigd zijn door  aardbevingen in de zesde eeuw.

De bewoners hebben niet alleen geleden onder de aardbevingen, maar vooral door de belegeringen van de Arabieren. Natuurlijk was dat enkele eeuwen later dan het jaar 325 toen de belijdenis van Nicea werd opgesteld.

 Hierboven zien we een afbeelding  in mozaïek  van enkele bisschoppen die deze kerkelijk vergadering bezocht hebben .Keizer Justinianus heeft de stad gedeeltelijk herbouwd na de aardbeving en de muren versterkt met 100 torens. 

Een zeer oude poort in Nicea!

Dit is ruine van de Hagia Sophia in Nicea waar in 797 AD een concilie werd gehouden onder andere over heiligen- en beeldenverering

Nicea heeft een grote rol gespeeld in de kerkelijke geschiedenis omdat daar niet alleen in 325, maar ook in 797 een oecumenisch concilie is gehouden.

 Daar komen we straks op terug omdat ik de chronologische  volgorde  aanhoud. Ik wil u nog even een foto laten zien van een zwaar beschadigde stadsmuur van Nicea, die indertijd voorlopig met succes werd verdedigd door de Byzantijnen.

 De Byzantijnen konden Nicea voorlopig  redden door hun uitvinding van het zogenoemde Griekse vuur. Wat was dit ?

Wel ze hadden een mengsel gebrouwen van zwavel, vlasvezels, harsachtig hout en ander licht ontvlambaar materiaal.

 Dat stopten ze in een soort vlammenwerper die de vorm had van een vuurspuwende draak! Toen ze vanaf de  torens van Nicea de aanvallende Arabieren daarmee bestookten, trokken de Arabieren in grote angst terug. 

 

 Kaartje Nicea  

 Dit is de zee van Marmara. De bisschoppen zullen deze zee overgestoken zijn op hun weg naar Nicea. Vanaf deze plek aan de oever van de zee van Marmara is het vandaag met de auto nog twee uur rijden naar het meer van Iznik 

  

De Blauwe Moskee met haar blauwe tegels van binnen is inderdaad zeer indrukwekkend.

Waarschijnlijk wilde sultan Ahmet Camii een nog grotere moskee neerzetten dan de Hagia Sophia geworden was.

Daarom liet hij er niet minder dan zeven minaretten om heen bouwen.  

De bisschoppen in Nicea droegen kostbare en fraaie kleding. Is er nog iets te zien van het oude Nicea?

Drie van de grote stadspoorten zijn nog bewaard gebleven.Vanuit Istanboel is de plaats gemakkelijk te bereiken. Na de Zee van Marmara overgestoken te zijn, is het vandaag vanaf Yalova nog twee uur rijden naar Iznik= Nicea.

 Uit Iznik  komen de schitterende tegels van de zogeheten Blauwe Moskee in Istanboel vandaan. Het eerste oecumenische concilie werd weliswaar in Nicea gehouden , maar niet in een kerk. De bisschoppen kwamen bij elkaar in het paleis van de keizer.

Hij was het ook die het concilie opende in 325. Hier in Nicea beleed de kerk dat Jezus in de volle zin van het woord de Zoon van God is.

In Constantinopel werd  in 381die belijdenis vastgelegd.

De officiële naam van de belijdenis van Nicea is daarom ook het Nicaeno-Constantinopolitanum.

Toen de kruisvaarders in de 13 e eeuw Constantinopel bezetten, werd Iznik de hoofdstad van het Byzantijnse rijk en werd Iznik zijn ballingsoord. 

 

Dit is de st Irenekerk  

Het tweede oecumenische concilie werd in 381 in Constantinopel gehouden.  De plaats heet nu Istanboel. Vóór de Byzantijnse keizertijd werd Constantinopel Byzantium genoemd.

 Keizer Constantijn I maakte haar tot hoofdstad van het Byzantijnse rijk en vereeuwigde zijn naam in de nieuwe naam door haar Constantinopel, stad van Constantijn te noemen. Hier werd in 381 in de Hagia Erene (Sint Irenekerk) het tweede oecumenische concilie gehouden.

Constantinopolis betekent  polis (stad) van keizer Constantijn. Welnu, het was deze keizer die het tweede oecumenische concilie opende in 381in bovengetoonde Hagia Irene kerk. Deze opening vond dus niet plaats  in  het keizerlijk paleis zoals het concilie van Nicea!De meeste toeristen die het wereldberoemde Topkapi-paleis bezoeken ,zullen meestal niet beseffen dat zij aan de linkerkant de conciliekerk passeren.

 Deze kerk ligt achter de Hagia Sophia waarmee zij – samen met een beroemd ziekenhuis voor armen – vroeger één gebouwencomplex vormde!

Ik vind het aangrijpend dat op een steenworp afstand van deze kerk vroeger de haremmeisjes van de sultan gehuisvest waren.

In 381 werd ook hier van de Heilige Geest beleden:”Ik geloof in de Heilige Geest, die Heer is en levend maakt, die van de Vader en uitgaat, die samen met de Vader en de Zoon aanbeden verheerlijkt wordt.  

 

Topkapipaleis

 

Hier zien we de ingang van het Topkapipaleis. Mehmet II bouwde dit paleis op de top van  de Byzantijnse acropolis.(AD 1500). Hij bouwde het als residentie voor de sultan, zijn haremmeisjes en al zijn bijvrouwen. Zij bleven daar tot 1909 toen de harem werd ontbonden. 

 

Hagia Sofia

 

 

 En hier zien we dan de Hagia Sophia die vlak achter de Hagia Irene ligt. Oorspronkelijk was het een basiliek uit de 4e eeuw. Nadat de kerk twee keer was afgebrand, bouwde keizer Justinianus de huidige fireproof structuur  rond 537. De Hagia Sophia heeft 900 jaar dienst gedaan als christelijke kerk tot 1453 toen de Turken haar in een moskee veranderden. Sinds 1935 is het een museum.   

 

 Van buiten maakt de Hagia Solphiakerk een plompe en massieve indruk.

Maar als je eenmaal binnen bent gekomen in de gigantisch  grote ruimte (de koepel is 56 meter hoog!!) wordt je overweldigd door de rijke schakering van kleuren en de grootte van het gebouw.

 De keizerin was gewoon met een tweespan naar de gaanderij te rijden.

Zo breed was de oprit naar deze gaanderij.

  Als ik hier rondloop moet ik denken aan de beroemde kanselredenaar Chrysostomus, die hier gepreekt heeft. Nooit nam hij een blad voor de mond. Op deze gaanderij zat keizerin Eudoxia, die hij durfde te vergelijken met Izebel en Herodias. De duizenden gelovigen die onder zijn gehoor zaten genoten van zijn donderpreken, waarin hij de mateloze welvaart aan het keizerlijke hof  heftig bekritiseerde en de hofgeestelijken vergeleek  met priesters van Baal. Geen wonder dat Eudoxia woedend was geworden op Chrystomus. Het gewone volk liep daarentegen  met hem weg, want hij was zeer bewogen met armen en verdrukten. Uiteindelijk is Chrysostomus vooral door toedoen van Eudoxia, die hij Adoxia (=slechte reputatie) noemde, uit Constantinopel verbannen. 

Goudkleurige mozaïeken, groene en donkerpaarse zuilen, rijk geaderde marmeren platen versieren het gebouw .De diffuse lichtval v versterkt het ‘zwevend'

 effect van de enorme koepel. 

In het voorportaal van de kerk bevindt zich een schitterend mozaiek waarop we zien hoe keizer Justinianus stad en kerk aan het kind Jezus  aanbiedt

 Door al die pracht en rijkdom  zouden we haast vergeten wie in alle concilies en kerken het stralende middelpunt is. Met de namen ‘ Hagia Sophia en Hagia Eirene  heeft de katholieke kerk de opgestane en  verheerlijkte Heer Jezus Christus bedoeld en beleden.

 Hij alleen bezat de ware wijsheid en Hij alleen gaf de ware vrede. Zo is Hij ook in de Hagia Sophia afgebeeld.

Zo diep menselijk vol ontferming  en toch ook allen en alles omvattend: de Pantocrator, De Schepper van al het bestaande.  

 De bekende cisternen,  een gigantisch groot waterreservoir onder de Hagia Sophia! 

Over de Hagia Sophia en de Bosporus heen zien we heel in de verte de plek waar Chalcedon indertijd lag.

Aan landzijde moest Constantinopel beschermd worden door gigantisch grote muren. Deze landmuur van Theodosius bestond uit een hoofdmuur van vijfmeter dik, en elf meter hoog en voorzien van 96 torens die twintig meter hoog waren. De voormuur lag ruim veertien meter voor de hoofdmuur en was achtmeter hoog. Ook deze voormuur had 96 torens die afwisselend geplaatst waren ten opzichte van de hoofdmuur. Het zijn deze muren die Eujropa eeuwen bescherming hebben geboden tegenover de Osmanen.

 

  In 451 AD werd in Chalcedon  nog een belangrijk  Oecumenische Concilie gehouden.

 De twee voorafgaande concilies in Efeze laat ik hier maar rusten.

 

Chalcedon

 

Chalcedon lag in het Aziatische gedeelte van Constantinopel aan de overkant van de Bosporus. Op de foto kijken we over de Hagia Sophia en de Bosporus heen naar de plek waar Chalcedon lag en waar  de martelares Epifemia  vroeger woonde.

 Haar graf heeft Aleutheria in de 4e eeuw bezocht. Zie over haar bij ‘ Pelgrimage in de 4e eeuw’.

Niet minder dan zeshonderd bisschoppen woonden dit concilie in Chalcedon bij. Wat hebben zij beleden ?

Daar hebben zij beleden dat  Jezus Christus echt God en echt mens is in één Persoon. Zijn goddelijkheid en zijn menselijkheid  gaan niet in elkaar op, maar zijn ook niet gescheiden.

Tastend en zoekend heeft de kerk zo het persoonsgeheimenis van de Verlosser ter sprake willen brengen.

=================================

Beeldenverering of  beeldenbestorming

Tenslotte moeten we nog een keer terug naar Nicea, want daar is  in 797 nog een keer een Oecumenisch Concilie gehouden. Deze keer  kwamen de bisschoppen niet  bij elkaar  in een paleis  maar in een kerk die ook “Hagia Sophia. heette, net dus als in Constantinopel

Je treft de ruïne van deze kerk vandaag in het stadscentrum aan.

 Nu ging het over een heikel onderwerp.

 Mocht je heiligen vereren  en beelden van heiligen bezitten en vereren?

Er was diepgaand verschil tussen de westerse kerk en de oosterse kerk zoals bijvoorbeeld de kerken van Egypte en Syrie. Keizer Constantijn VI was een voorstander van het vereren van heiligen en heiligenbeelden.

In Constantinopel daarentegen was daar tegen een fel verzet. Daar waren de zo genoemde iconoclasten ( beeldbestormers)in de meerderheid. Dat was de reden dat de keizer het concilie dat zich hierover moest uitspreken, naar Nicea verschoof en niet in Constantinopel wilde hebben.

Sommige onderzoekers zeggen dat in het  oosten de invloed van de moslims een grote rol heeft gespeeld, omdat de islam een  verbod kent voor het maken van beelden.  

Het is mogelijk Zeker is dat naast het “filioque” = de belijdenis dat de Heilige Geest niet alleen van de Vader uit gaat maar ook van Christus de Zoon naast het beeldverbod een zeer grote rol heeft gespeeld in de scheuring van de kerk in 1054 

Typerend is niet de figuur van een tulp of dat dit soort tegel in de Blauwe moskee is verwerkt, maar dat hier uitsluitend bloemmotieven  en geen afbeeldingen van mensen zijn te zien.