Obelisken enJozef

Onvoltooide obelisk in Assuan

Tempelruine van Amon in  Karnak bij avond

Zijn obelisken Bijbelse plaatsen en zo ja bij welke tempel stonden ze? Interessante vraag! Obelisken zijn weliswaar geen Bijbelse plaatsen, maar er is toch wel een relatie met de Bijbel. Obelisken stonden bij de Egyptische zonnetempel van Heilopolis dat in de Bijbel ook wel On genoemd wordt.

De obelisk werd door de Egyptenaren beschouwd als het symbool van de allerhoogste god: de zonnegod! Je kon bij hem echter niet schuilen  noch beschutting vinden in een beschernende  schaduw.Hij straalde een r verzengende hitte uit.Je kon wel schuilen in de woestijngrotten en daar vond je ook de schaduw die je beschermde tegen de gloeiend hete woestijnzon.Waarom zijn we veilig bij de Allerhoogste? Omdat de Allerhoogste de Allerlaagste is geworden.

 En dan denk ik aan Potifera, de schoon vader van Jozef, die in Egypte priester van de zonnegod was.In oudere vertalingen wordt die plaats ‘On’ genoemd.Kijk maar eens  onder ‘On stad van Jozef’.en onder de Griekse naaam van On Heliopolis (stad van de zon) of kijk onder Egyptische religie. Daar vind je ook veel foto’s.Heliopolis is nu een moderne wijk van Caïro.Niks te beleven. 

Zonnegod

In de tijd van Jozef kende men niet de traditionele Egyptische tempels en goden.In de tijd van Jozef vereerde men de zonnegod. Voor de plek waar de zonnegod vereerd werd, stonden twee obelisken. Een obelisk was de heiligste plek in Egypte. Wist u dat Jozef, de zoon van Jacob die obelisken goed gekend moet hebben?

Zie bij Heliopolis, Memfis enElAmarna.

Zonneschijf

In El Amarna heeft farao Echnaton de verering van de zonneschijf ingevoerd.Hij brak met de verering van Amon, wiens naam we nog tegen komen in de bekende farao Toet-anch-amo Die naam  betekent het levende  beeld van Amon. Vermoedelijk was het in de tijd van Echnaton, dat de vazalkoningen van Egypte en het volk Israël Kanaaan  binnenvielen. Echnaton kwam hun niet te hulp, want hij had het tdruk met de invoering van de nieuwe godsdienst van de zonneschijf. Hij wer de ketterkoning genoemd en onder zijn gewind vielen de Chebiroe Kanaan binnen Worden met de Chebiroe de Hebreeen bedoeld? Het is zeker mogelijk

Zonnetempel.

 Deze was – evenals de  zonnetempel van de ketterkoning te El Amarna -  totaal anders dan de gewone Egyptische tempels met hun driedeling van voorhof, heilige en heilige der heiligen.De eredienst van de zonnetempel vond plaats in de open lucht.Ten zuiden van de zonnetempel bevond zich de zonneboot. Dat was het schip waarmee de zonnegod Re dagelijks langs de hemel voer.Het eigenlijke  heiligdom was niet het allerheiligste maar de obelisk

Er stonden twee obelisken voor de zonnetempel.

De tempel was eigenlijk een heel groot plein dat van alle kanten door de zon werd beschenen.Tegen de westelijke muur bevond zich een massieve obelisk  met een altaar er voor.In dit heiligdom vond een natuurverering plaats.Het was een natuurgodsdienst. .Heel anders dan het heiligdom waar de grote Egyptische goden vereerd  werden zoals Amon, Ptah en Osiris. Geen zuilenzalen, geen gedenkkapellen, geen   pylonen. Alleen maar een grote ronde vlakte. Eindeloos wijd. De zonnecultus had haar centrum in On, het latere Heliopolis. De schoonvader van Jozef – Potifar-  was hier priester. On is het tegenwoordige Heliopolis, dat nu al weer een stadsdeel van Cairo is geworden.Veel later kwam er de gewone Egyptische tempel met drie delen.

De traditionele tempel

 Deze bestond altijd uit drie gedeelten, de voorhof, het heilige en het allerheiligste.Deze tempel  is de tempel geweest die Mozes heeft gekend. Laten we eens zo’n tempel binnengaan. Wat een licht en wat een ruimte! Dit is kennelijk de voorhof. Aan vier zijden omringd door rijen zuilen.We gaan verder en komen  nu  in het heilige, een ruimte die half licht, half donker is.Het is een open ruimte met een door zuilen gedragen dak. Enorm  groot en zwaar zijn de 134  zuilen in deze hypostyle zaal.Zo’n Egyptische zuilenzaal symboliseert  de heilige tuin  en de zuilen stellen reusachtige bomen voor. Het brede middenpad is bestemd voor processies.Hier bevinden wij ons op het terrein van de farao’s uit de bijbel. Het is allemaal zo echt, zo autentiek! Liggen hier de voetstappen van Mozes? Vast en zeker.Wat ging er in  Mozes om toen hij hier werd rondgeleid.? We moeten verder. We verlaten de hypostyle zuilenzaal. We betreden nu het allerheiligste. Wat is het hier donker!Nergens een straaltje licht. In deze ruimte mogen alleen de farao en de hogepriester komen.

 Twee pylonen

Hier staat een altaar.Voor de ingang van de tempel bevinden zich  twee pylonen. Weet je wat ons hier opvalt? Dat je hier dezelfde indeling aantreft als bij de tempel van Salomo!Voorhof, heilige en heilig der heiligen.

 In donker

In 1 Kon. 8:12 lezen we ook dat God in donkerheid wil wonen, teken van eerbied voor de Heilige, die ondoorgrondelijk is. En herinneren de twee zuilen  Jachin en Boas niet aan de twee pylonen van de Egyptische tempels? Ik weet niet zeker of hier sprake is van Egyptische invloed. De tempel van Salomo werd gebouwd door Fenisische architecten.En Fenicië zelf stond wel heel duidelijk onder Egyptische invloed.Er moet dus wel een verband zijn.

Tempel van de farao en die van Salomo

 De architectonische overeenkomsten tussen de tempel van de farao en die van Salomo vind ik opvallend. Toch geloof ik dat de wijze van inrichting van de Egyptische tempel ten grondslag gelegen kan hebben aan de bouw van Salomo’s tempel. - net zoals de schatten van Egypte na de uittocht van het volk Israël uit Egypte gebruikt werden voor de tabernakel en Babylonische verhaalstof in dienst genomen werd voor Gods openbaring.

 Geen tragiek maar schuld

 Het opvallende verschil is echter  dat er in de bijbel sprake is van schuld, die verzoend moet worden en niet van een tragisch levensbesef. Een markant verschil is ook dat de levende God niet alleen het offer vraagt, maar ook zelf het offer geeft. Dat heeft God immers gedaan in Jezus Christus.Verder is het grote verschil dat de oude Egyptenaren door allerlei rituelen en allerlei magische praktijken het eeuwige leven wilden bemachtigen.

 De mens werd god

Het Oude Egypte vertelt ons van de mens (de farao) die god werd, maar het evangelie boodschapt ons over een God die mens werd.Tegenover de duizenden afbeeldingen van allerlei godenfiguren begrijpen we pas goed het gebod;’Gij zult u geen gesneden beeld maken om dat beeld te aanbidden.De Egyptenaren deden dat namelijk onophoudelijk. Het allergrootste onderscheid is echter dat de Egyptische tempel een bewaarplaats van het godenbeeld was. In de tempel van Salomo stond geen beeld. Israël mocht geen afbeelding van de Levende maken en daarvoor knielen. Er is nog een belangrijk verschil.In Israël trokken de pelgrims naar de tempel om te bidden en te zingen. De Egyptische tempel  is echter nooit een gebedsplaats voor de gelovigen geweest. Er werd bovendien niets verkondigd en het volk kon er geen godsdienstoefening meemaken. Gewone mensen mochten de tempel niet betreden. De tempeldienst verliep volgens een vast ritueel.Eerst reinigden de priesters zich in het heilige meer.Dat bestaat nog steeds.Daarna werd de tempel plechtig geopend.Vervolgens werden  offergaven voor het beeld neergezet.Ten slotte werd het beeld gewassen en kreeg het schone kleren.