Milete Didyma

Miléte

Apollotempel van Didyma bij Milete. Een heilige weg verbond deze tempel met Milete

HET THEATER 

Havenmonument

Een paar honderd meter  verder stond het indrukwekkende havenmonument. Het is mij gelukt de sokkel van dit  havenmonument bij de zogeheten Leeuwenhaven  te beklimmen.   Op die sokkel  zie je nog  de reliëfs van de Tritonen, de zonen van de zeegod  Poseidon. Ik denk: hier vlak bij moet het gebeurd zijn. Hier hebben de oudsten van Efeze afscheid genomen van Paulus en hebben  zij hun tranen de vrije loop gelaten

Waarom voer Paulus opzettelijk Efeze voorbij? Wel, aandoen van de haven van Efeze zou waarschijnlijk te veel tijd kosten. Ook in deze periode zou het bezoek aan Efeze vanwege doorlopende herstelwerkzaamheden veel vertragin opgelopen hebben. De verzanding van de haven ging vrij snel.

APOLLOTEMPEL

DE TEMPEL WAS ZO GROOT DAT EEN DAKCONSTRUCTIE NIEDT MOGELIJK WAS.

Miléte was vroeger een belangrijke Griekse stad.  Het was het centrum van handel, wetenschap en kunst voor Asia. Van hieruit werden tal van Griekse kolonies gesticht. Bij de totaal verzande haven kun je nu nog steeds de restanten zien van twee steenen leeuwen, die bij de ingang van de haven stonden.

Bij oorlogsdreiging werd daarover  een ijzeren ketting gespannen. om vijandige schepen te beletten Miléte binnen te varen.

De ruïnes van Miléte (en ook die van Efeze) liggen  nu midden in het land omdat door aanvoer van slib van  de rivieren de zee kilometers is teruggedrongen.

Toen de haven verzandde kwamen ook niet meer de duizenden pelgrims naar Miléte  om de tempel  van Apollo te bezoeken

DE STAD IS TEN ONDER GEGAAN DOOR AARDBEVINGEN EN VERZANDING VAN DE HAVEN

De tempel van Apollo te Didyma

Het was altijd weer een feestelijk gebeuren als de grote  pelgrimschepen de haven van Miléte binnenvoeren en de duizenden pelgrims langs de kilometers lange  via sacra (heilige weg) zich begaven naar de tempel van Apollo te Didyma.

 Een gigantisch brede trap van dertien treden leidt  de bezoeker nog steeds naar de enorm grote tempel die een oppervlakte heeft van 120 bij 60 meter.

Bij de bouw van deze tempel was men zo overmoedig geweest, dat men niet in staat bleek te zijn het gebouw van een dak te voorzien.

 Vele   zuilenstompen met prachtig  gebeeldhouwde voetstukken staan nog overeind. 

Twee Ionische zuilen schitteren nog steeds in volle glorie.

In die machtige tempel kon je het orakel raadplegen.[1] Ook de schatrijke Croesus kwam daar om advies te vragen. Hij overlaadde het orakel met geschenken.

 Een  priesteres zat boven  een aardspleet waaruit zwaveldampen opstegen.

 Ze raakte daardoor in trance en deed allerlei uitlatingen.

 Die werden door de priesters uitgelegd aan de rijke gasten. Deze zaten op het hoge podium aan het einde van de voorhal.

Het orakel

Zo'n orakeluitspraak was een godspraak die altijd raadselachtig en geheimzinnig was. Ja, het  was zelfs dubbelzinnig en hoe je het orakel ook uitlegde het had altijd gelijk

 Bekend is bijvoorbeeld het orakel dat Croesus  kreeg. Hij had gevraagd of hij moest optrekken tegen de koning van de Perzen.

Het orakel antwoordde: als ge zult optrekken tegen de koning der Perzen zal een groot leger verslagen  worden.

Hij dacht echter, dat daarmee natuurlijk het leger der Perzen bedoeld was. Het orakel bedoelde echter het leger van Croesus zelf. Croesus trok op maar hij leed de nederlaag.

Je kunt de toespraak van Paulus tot de oudsten van Efeze ook als een godsspraak beschouwen! Gods Woord komt ook tot ons via bemiddeling van mensen, maar dit Woord is niet dubbelzinnig!

Het is geen orakeltaal die uiteindelijk de mensen onveranderd en onbewogen laat.

Paulus toespraak

Lucas geeft een samenvatting van Paulus' toespraak tot de oudsten van Efeze.

 Het is de enige toespraak van Paulus die tot christenen is gericht.  De apostel der heidenen richtte zich altijd tot Joden en Grieken, maar hier spreekt hij de intieme kring van medegelovigen aan.[2]

 In diep bewogen woorden, die zeker niet voor tweeërlei uitleg vatbaar waren, heeft Paulus daar in Miléte gesproken over de liefde en genade van Jezus Christus.

Hij zegt tot de oudsten van Efeze: Jullie weten dat ik vanaf de eerste dag dat ik bij jullie in Efeze voet aan wal zette, niets heb nagelaten wat nuttig was om  in het openbaar[3] en binnenshuis Joden en Grieken te betuigen zich te bekeren tot God en te geloven in onze Here Jezus.

 In die toespraak herinnert Paulus hen ook aan een woord van Jezus dat niet in de bijbel staat, maar dat toen wel algemeen bekend zal zijn geweest 'Het is zaliger te geven dan te ontvangen' [4] 

De oudsten moeten zich de situatie van de zwakken aantrekken. Bekend zijn Paulus' woorden die in het formulier voor de bevestiging  van ambtsdragers voorkwamen[5]

Zie dan toe op u zelf en de gehele kudde waarover de Heilige Geest u tot opzieners gesteld hebt. De oudsten moeten ook oppassen voor de dwaalleraren die door Paulus grimmige wolven genoemd worden.

In Miléte heeft Paulus ook afscheid genomen van de oudsten van  Efeze.

Het hoofdstuk waarin Lucas ons dit meedeelt is een van de ontroerendste bladzijden uit zijn reisverslag. Als Paulus met zijn toespraak klaar is buigt hij zijn knieën en bidt hij met de oudsten. 

 En zij barstten allen in groot geween uit en vielen Paulus om de hals  en kusten hem herhaaldelijk.  Het meest bedroefd over het woord dat hij gesproken had dat zij zijn aangezicht niet meer ouden zien.

 Met tranen in de ogen blijven ze het schip nastaren totdat het aan de horizon is verdwenen.  Hoe moeilijk dat afscheid geweest is, blijkt hieruit dat Paulus en zijn vrienden zich van de oudsten te Efeze moesten "losscheuren"[6]

Dit is het Apollo-heiligdom van Didyma bij Milete. Deze Hellenistische tempel meet ruim 109 bij 51 meter en behoorde tot de grootste uit de Griekse wereld!!!Ondanks financiële hulp van Alexander de  Grote en verscheidene Romeinse keizers werd het heiligdom nooit voltooid. In Milete heeft Paulus   op een ontroerende wijze afscheid genomen van de oudsten van Efeze (Hand. 20: 36). Het was bij het havenmonument waarvan je het fundament hier ziet. Afbeelding van mythische zeewezen.

  Medusakop ligt nog steeds dichtbij de tempel in het gras.Een kwaadaardig uitziende vrouw met woest, dik haar. Ik weet niet of deze figuur ook een rol gespeeld heeft in deze orakelplaats. Waarschijnlijk was het een masker.Het bekendste orakel in de oudheid was het orakel van Delfi, zie daar.

[1] In Griekenland was er het orakel van Delphi, maar dit orakel werd overvleugeld door dat van Apollo.

[2] Hand. 20:13-38

[3] Twee jaar lang heeft  Paulus in Efeze  het Evangelie verkondigd in de gehoorzaal van Tyrannus.  Uit de hele regio kwamen zeer velen  naar hem luisteren. (Hand.19:10. Vanaf 11 uur tot 4 uur was hij daar in gesprek met Joden en Grieken. Die uren vonden de filosofen niet geschikt voor hun colleges, want het was dan te warm. Het was  altijd zeer warm in Efeze! Daarom mocht Paulus in die uren het Evangelie verkondigen.

[4] Hand.  20:35

[5] Hand.  20:28

[6] Hand 21:1