Zee
En de zee was niet meer (Openb. 21:5)
De zee als symbool
En de zee is er niet meer (Openb. 21:1)
Op de voorgevel van de Prot. Kerk van Emmeloord staan deze woorden nog steeds. Vroeger was hier de Zuiderzee. Maar na de afsluiting van deze zee kun je zeggen: "En de zee was niet meer (Vertaling NBG)".
In Openbaring hebben die woorden een symbolische betekenis. De zee was voor de oosterse mens een mythisch beladen woord. De zee was de woonplaats van duistere en demonische machten, ook de macht van de dood. In Openbaring 13 is de zee symbool-woord van de goddeloze volkerenwereld. Juist uit de zee ziet Johannes het beest opkomen met 10 horens en 7 koppen. De zee is in de bijbel ook het symbool van alles wat het leven bedreigt en beangstigt. Ook wij hebben het trouwens ook nog over een zee van zorgen en een zee van ellende! De zee is in onze tekst een samenvatting van alle zorgen, pijnen en moeiten van ons leven.
En nu kunnen wij ons van die toekomst die God voor ons achter de hand houdt geen voorstelling maken. Het zal oneindig veel heerlijker zijn, dan wij vandaag vermoeden. Het is zo duizelingwekkend rijk en mooi, dat je beter kunnen vertellen wat er niet zal zijn dan wat wel zal zijn. Er zijn geen verdriet meer zijn, en geen rouw en geen dood, en geen tranen. En zo moeten wij dit ene zinnetje lezen. Er de zee was niet meer. Deze aarde wordt niet vernietigd, maar vernieuwd. God geeft zijn schepping niet prijs, maar vernieuwt ze. Een heel duur schilderij wordt soms vreselijk toegetakeld. Dan komt de restaurateur er aan te pas, maar hij gaat geen ander schilderij maken. Hij zorgt ervoor dat hetzelfde schilderij er komt, maar dan vernieuwd, de scheuren zijn weg. Die zee is niet meer. God gaat ook geen andere mensen maken, maar Hij maakt de mensen anders.
In de bijbel is er sprake van drie zeeën: de Middellandse zee, de zee van Tiberias (meer van Genesaret) en de Dode Zee. Alleen de eerst genoemde was een bedreiging. De Joden oriënteerden zich op het oosten. Achter hun rug was dan de grote dreigende zee. Het Hebreeuwse woord Jamin betekent daarom zowel de rechterhand als het zuiden. Het zuiden lag aan je rechterhand. Voor de oosterse mens was de zee een oervloed van donkere en demonische machten.
Zee symbool duistere machten
De wateren van de zee vertegenwoordigen in de bijbel dan ook de chaos, de machten die de schepping bedreigen. In het boek Openbaring heeft de zee een ongunstige en negatieve betekenis. Johannes ziet uit de zee het beest opkomen met 10 horens en 7 koppen. [1]. De zee is in de bijbel ook de angst voor alles wat het leven kapot maakt, bedreigt en verschrikt. Onder de vele beloften die ons gegeven worden over de stad van de toekomst, springt deze er dan ook onmiddellijk uit: "En de zee was niet meer". In het Nieuw Jeruzalem zal alles wat het leven bedreigt en beangst verwijderd worden. De zee zal niet meer zijn. Er zal eeuwige vrede en harmonie zijn.
Paulus op zee
Paulus heeft veel gereisd over zee. Iemand heeft eens uitgerekend dat de apostel in totaal 9000 km over zee heeft afgelegd. Paulus heeft tijdens zijn zendingsreizen meestal gebruik gemaakt van een kustvaarder. Zo'n schip voer van het ene eiland naar het andere en van de ene havenstad naar de andere. Men voer dus langs de kust. Dat was wel nodig, omdat men nog niet beschikte over een kompas of een zeekaart. Men oriënteerde zich op de kust.
Kustvaartuigen van de Oudheid werden vooral gebruikt voor het vervoer van vrachtgoederen. Wijn was een heel belangrijk exportproduct. Wijn werd vervoerd in grote kruiken, zogeheten amfora's. De tonnage van de schepen werd berekend naar die stenen kruiken. Zo spraken de Romeinen van zoveel honderd amfora's. Genoemde kustvaartuigen waren zeilschepen. Bij het varen langs de kust maakten zij voortdurend gebruik van de wisseling van land-en zeewind. 's Avond woei de wind meestal van land af naar zee en 's morgens stond er meestal een zeewind. Daarvan maken nog steeds de vissers in Turkije gebruik. Daarom voer men ook vroeger gewoonlijk 's avond uit. Als Paulus afscheid genomen heeft van de oudsten van Efeze in de havenstad Milete, zal hij 's avonds, met de landwind in het zeil, zijn uitgevaren.
Volle zee
Varen in volle zee was nog heel iets anders dan de kustvaart. Tussen november en maart liep je als stuurman het risico overvallen te worden door de beruchte noordwesterstorm, de Eurakylon. In Hand. 27:9 wordt vrij nauwkeurig aangegeven in welke periode van het jaar het schip dat Paulus naar Rome moest brengen in moeilijkheden kwam: de periode van de Vasten was reeds voorbij. Hiermee heeft Lucas op het oog het vasten op de Grote Verzoendag op de tiende Tisri, dat is in de maand oktober. In november was het eigenlijk niet meer verantwoord uit te varen. De nachten werden langer en stormen kwamen vaker voor. Daarom reisde men op zee slechts van maart tot november. Dat was het 'open' seizoen. Het 'gesloten' seizoen begon dus al in november. Als de graanschepen voor de Romeinse legioenen koren vervoerden uit Egypte deden ze dit ook altijd in de periode tussen maart en oktober. Ze voeren dan altijd langs de zuidkust van Anatolië, de zuidkust van het tegenwoordige Turkije. Van Rome naar Alexandrië transporteerden ze meestal wijn en van Alexandrië naar Rome koren.
Graanschuren heb ik ontdekt in Myra en in Patara, plaatsen waar de apostel Paulus ook geweest is. In elke schuur kon ongeveer 6000 kubieke meter graan worden.opgeslagen. Daar in Patara en Myra werd het graan voor Rome in de winter opgeslagen, omdat het te riskant was in open zee naar het noordwesten te varen. De noordwesterstorm(Euraklion) kon heel gevaarlijk zijn! Als de graanoogst mislukt was, dreigde er hongersnood. Daarom zorgde men voor voldoende reserve in de granaria (graanschuren).
[1] Openb.13 Zie ook bij Onderwerpen Beest uit de zee