Nicea geloofsbelijdenis
Omstreeks 320 ontstond er in de christenheid een grote opschudding. Wat was namelijk het geval? Toen kwam een zekere Arius, afkomstig uit Antiochië en priester te Alexandrië met zijn opvatting over Christus naar voren. Wat leerde hij?
Arius
Arius protesteerde tegen de bestaande theologie van zijn tijd. Hij gaf te kennen dat hij gelooft in één God die als enige onverwekt, eeuwig en zonder begin is. Hij betwist echter dat de Logos, die in Jezus Christus vlees was geworden, van eeuwigheid Gods Zoon was. Hij wijst daarvoor op Spreuken 8:22, waar staat dat de HEER in het begin zijn Wijsheid schiep. Zoals destijds gebruikelijk identificeert Arius de Wijsheid met Gods Logos. Als de Logos in het begin door God geschapen was, kon Hij niet van eeuwigheid door God verwekt zijn. Een leus van Arius was: er was een tijd waarin Hij, de Zoon er niet was. Hij beriep zich onder andere op Kolossenzen 1 : 15 waarin Christus 'de eerstgeborene van heel de schepping' genoemd wordt. Maar is het wel waar dat het in Speuken 8:22 gaat over de Logos, Gods pre-existente Zoon?
Wat is pre-existent?
Met 'pre-existent' wordt de opvatting bedoeld dat Christus al bestond, voordat de wereld, bestond, (geschapen werd).
De reactie kwam al snel van de kant van zijn bisschop, Alexander.
Deze bisschop veroordeelde omstreeks 321 op de synode van Alexandrië de opvattingen van Arius en zijn medestanders.
Daarmee was de kou niet uit de lucht. Velen begrepen niet hoe je dat kon verklaren: hoe moet je dat toch zien,de eeuwige verwekking van de Zoon.
Het was voor hen te filosofisch. Aanvankelijk waren er verschillende Germaanse stamnmen door Arianen gekerstend en ook zij tekenden protest aan.
De controverse over de opvattingen van Arius bracht in de kerk veel onrust teweeg.
Keizer Constantijn
Ook in het Romeinse rijk. Omdat keizer Constantijn het tot zijn taak rekende de eenheid in de kerk te bevorderen, bezwoer hij in een brief Arius en bisschop Alexander zich met elkaar te verzoenen.
Deze brief had niet het gewenste resultaat. Daarom riep hij in 325 in Nicea in Bithynie een brede, 'oecumenische synode' 'bijeen.
Zie ook Oecumenische Concilies Bijbelse Plaatsen
Daar werd beleden overXCJezus Christus dat Hij niet is geschapen (tegen Arius), maar is geboren uit het wezen van de Vader, als God uit God en Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God.Door de herhalingen krijgt deze belijdenis even een hymnisch karakter.Totdan toe is er ook voornamelijk Bijbeltaal gebruikt.
Dit taalveld wordt echter verlaten met de verklaring dat Jezus Christus als de Zoon van God uit het wezen (ousia) van de Vader en één van wezen (homo-ousios) met de Vader is.