Cappadocie/ Religie

Dal van Goreme 

Het dal van Göreme was van de zesde tot de negende eeuw  één  van de grootste centra van de christenheid met meer dan driehonderd kerken en kerkjes. 

U moet zich van deze kerken  geen verkeerde voorstelling maken.  Meestal zijn ze heel klein. Soms liggen ze boven  elkaar en soms tegen elkaar aan. Ze zijn uitgehakt in zachte tufsteen.

Je klimt heel gemakkelijk van het ene kerkje naar het andere. Hier en daar ontdek je een vluchtgang naar hoger gelegen vertrekken.

Ondergrondse kerk

Trap van ondergrondse woning

Puntmurtsenlandschap

Goreme-vallei  Theologische onderricht

 Eeuwen lang werd hier theologisch onderricht gegeven. Dit onderwijs ging door tot 1924 toen het gebied in de versukkeling raakte ten gevolge van massale volksverhuizingen  van Grieken en Turken na de Eerste Wereldoorlog.

In het kielzog van de volksverhuizing  verviel ook de theologische functie. De gids Mehmet heeft Jan Willem Veenhof van het ND eens een keer meegenomen naar een van die kerkjes, die wij ook bezocht hebben, maar toen nog zonder gids.

Hij vertelt er over. Het is de Apple Church. Fraaie fresco’s met Bijbelse scènes sieren de tufstenen wanden en koepels: de opwekking van Lazarus, het verraad door Judas, het laatste Avondmaal en meer. De binnenkant van de koepel (als je recht omhoog kijkt met je hoofd in je nek) toont het gelaat van Christus, voor de bovenste helft beschadigd.

”Na 1924 bekommerde zich niemand meer om deze cultuurschatten” verklaart Mehmet. “Ik ken oude mannen hier in  het dorp die me vertelden dat ze als jongetjes ‘wedstrijdjes stenen gooien’ organiseerden in de kerkjes. Het doel was de ogen van Christus te raken. Het resultaat zie je nu boven.” Ik heb dit nooit geweten. Ik dacht altijd bij een bezoek aan dit dal dat haatdragende moslims er de oorzaak van waren. Zo heb ik nog geschreven bij de eerste opzet van onze site, zie hier onder

Kasteel- Klooster -Kerk

 Boven in de vallei ligt de Kale Manastiri Kilisesi, de Kasteel-Klooster-Kerk.

Dit klooster was hoog en zeer strategisch gelegen aan het begin van de vallei met overzicht en controle over de andere kerken in het dal vertelt Mehmet. Het was het hoofdklooster van de zevende tot de  elfde eeuw met drie kapellen en vele woonvertrekken. En nu? Nu is het verzamelplaats voor duivenmest.

De lokale bewoners hadden de gewoonte duivenmest te verzamelen als bemesting voor het land. Na 1964 werd die plaats bij hun oogstplaatsen  gevoegd.

 Ogen uitgestoken

Je treft er nu nog veel fraaie muurschilderingen aan. Het zijn waterverfschilderijen aangebracht op een kalklaag

 Het valt ons daarbij op dat op vele fresco's de ogen van Jezus, van de profeten en van de apostelen zijn uitgekrast.

Dat hebben natuurlijk andersgelovigen gedaan. De vroegste kerken hebben als versiering slechts het Byzantijnse kruis en verschillende geometrische figuren, maar de kerken die ná de negende eeuw zijn ingericht vertonen prachtige schilderingen van bijbelse taferelen. Dat was na de tijd van de beeldenstrijd. Na de achtste eeuw.

 In de 'kerk van de appel' zien we bijvoorbeeld fraaie fresco's van de doop van Jezus, van het laatste Avondmaal, de kruisiging en het verraad van Judas. In de koepel  bewonderen we een schitterend bewaard gebleven muurschildering van Jezus' verheerlijking op de berg. De ogen van Jezus zijn hier niet beschadigd.

Het dal van Göreme is het centrum geweest van een zeer bloeiend kerkelijk leven.

Drie kerkvaders

Op het bekende concilie van Nicea [1]in 325 waren al zeven bisschoppen uit Cappadocië aanwezig.  Drie grote kerkvaders kwamen uit Cappadocië:Basilius, Gregoriuis van  Nazianz en Gregorius van Nyssa.  Hier heeft ook het kloosterwezen een grote vlucht genomen.

Kluizenaars en kloosters

Duizenden kluizenaars  hadden zich in dit gebied dat veel weg heeft van een maanlandschap, teruggetrokken in de eenzaamheid van hun rotswoningen.

'De rotskerken en rotskloosters van Cappadocië hebben een belangrijke rol gespeeld in de Byzantijnse cultuurgeschiedenis. Er komen verschillende typen bouwwerken voor. Een bekende plaats is het dorp Zelve.

Allereerst treffen we hier overal de éénschepige  kluizenaarskapellen aan. De monniken die hier woonden kwamen alleen op feestdagen bij elkaar.

 In de tweede plaats waren er de kloosters met een eigen kerk en een refectorium (eetzaal) waar de tafel en de banken in steen zijn uitgehouwen.

Deze kloosters  werden Coenubiumkloosters  genoemd, gemeenschapskloosters. Het gehele jaar leefden en werkten de monniken hier gemeenschappelijk.

Tenslotte waren er de kerken met hun kruisvormige plattegrond.

Grieks-orthoxen

Tot 1924 woonden  in het dal van Göreme nog steeds Grieks-Orthodoxe  monniken. Welke ziekelijke vormen de vlucht uit het gewone leven kan aannemen zie je bijvoorbeeld in de zogenoemde kerk met de draak. Op een muur zijn afbeeldingen aangebracht van de heilige Basilius, de heilige Thomas en  van Onouphrios.  Onouphrios was een beeldschone vrouw, maar de grote aandacht die zij van de mannen kreeg, ervoer ze als een verzoeking. 

 Toen ze gedwongen werd te trouwen, smeekte ze God om hulp. Haar gebed werd verhoord. Ze kreeg een baard en werd heel lelijk.  Haar vader was woedend en liet haar dood knuppelen. Op het fresco [2]in het kerkje is zij afgebeeld als een vrouw met een baard.

Cappadocië heeft een grote rol gespeeld in de uitbreiding van het  christendom. Vanuit Caesarea [3]  vond de kerstening van Armenië plaats, dat ten noordoosten van Cappadocië lag. 

 Nu wonen in Cappadocië geen christenen meer. In 1923 hebben de laatste christenen, behorend tot de Grieks-orthodoxe kerk  hun bovengrondse holwoningen verlaten. Er vond in dat jaar een grote uitwisseling tussen Grieken en Turken plaats.

Het lijden  waarover Petrus in zijn eerste brief schreef is de Cappadocische christenen    niet voorbij gegaan. De troostvolle woorden van Petrus gericht tot de vroegste christenen in die streek,[4] golden ook voor de geslachten die na hen leefden en die óók zo zwaar op de proef gesteld zijn tijdens de Romeinse vervolgingen en de verdrukkingen door de Arabische moslimlegers. 

"Doch de God van alle genade, die u in Christus geroepen heeft tot zijn eeuwige heerlijkheid, Hij zal u na een korte tijd van lijden, volmaken, bevestigen sterken en grondvesten.

Maanlandschap van Cappadocië. Door erosie van de tufsteen ontstaan grillige vormen.Die tufsteen was heel gemakkelijk te bewerken. Daarom kon je er zo gemakkelijk kerkjes en kapellen in inhakken Er ontstonden in moeilijke tijden ondergrondse  steden die vaak tientallen meters diep waren.