Lucas de evangelist
Lucas heeft de apostel Paulus op zijn reizen vergezeld. Hij was arts. Wellicht scheepsarts.
Wetenschschappelijke opleiding
Hij was de enige evangelist met een wetenschappelijke opleiding.
Dat wordt ook duidelijk in zijn aanpak (Lucas 1: 3: In geregelde orde te boek te stellen)
Er was een hechte relatie tussen Paulus en Lucas.
Uit 2 Tim. 4,11 blijkt dat alleen Lucas nog maar bij Paulus was in de periode van diens laatste gevangenschap.
Lucas was de enige niet-jood van de vier evangelisten.
Hij was een christen uit de heidenen, de niet-joden. Vandaar zijn enorme interesse in de niet-joodse volken.
Zijn evangelieverhaal is opgedragen aan een zekere Theofilus, een hoge ambtenaar van het Romeinse rijk.
Net als trouwens het boek Handelingen der apostelen.
Zijn eerste boek heeft Lucas geschreven over wat Jezus begonnen is te doen en te leren.
Zijn tweede boek over wat Jezus als de Verrezene voortgezet heeft te doen en te leren (via de apostelen).
Handelingen
Dat is het boek Handelingen der apostelen
Iemand aan wie een boek was opgedragen had ook te zorgen voor de verspreiding van dat boek.
Waarschijnlijk had Lucas dan ook een bredere lezerskring op het oog dan Theofilus alleen.
Er circuleerde in de tijd van Lucas al een zeer groot aantal evangelieverhalen.
Het optreden van Jezus had kennelijk een overweldigende indruk gemaakt op velen.
Er waren vóór hem al "velen" die een evangelieverhaal geschreven hadden (Luc. 1: 1).
Uit die stroom van evangelieverhalen zijn er dus vier overgebleven. Van de andere weten we niets meer.
Waarschijnlijk was Lucas van mening dat er meer research verricht moest worden.
Lucas schreef na het jaar 70 waarin de verwoesting van Jeruzalem plaats vond.
Dus later dan Mattheus en Marcus Hij leefde in de tijd van de tweede generatie.
Het was de tijd waarin het steeds meer nodig was de traditie schriftelijk vast te leggen.
Heiland der wereld
Lucas tekent Jezus vooral als de Heiland der wereld.
Daarbij heeft hij grote belangstelling voor het historisch gebeuren.
In Lucas 2 wordt Jezus' geboorte gesitueerd in de context van de wereldgeschiedenis van die dagen.
Lucas laat zien dat het in de boodschap van het Evangelie niet gaat om een tijdloze ideologie.
Lucas laat zien dat het in die boodschap gaat om één bepaald persoon: Jezus Christus.
In kruis en opstanding, dáár en toen is het gebeurd.
Alle evangelisten vertellen dat Zijn lijden en sterven in Gods raadsplan was opgenomen.
Moest de Christus niet lijden en sterven?
Lucas vertelt dat ook de Christusverkondiging aan alle volken in Gods raadsplan was opgenomen.
Moest in zijn naam niet alle volken het evangelie gepredikt worden?
Zo wordt door Lucas de wereldtijd beschouwd als zendingstijd.
Lucas laat ook zien, dat Jezus tijdens zijn aardse leven niet alleen de Geest ontving.
In Luc. 4:1 lezen we Jezus nu, vol van de Heilige Geest keerde terug.
Hij kon direct na zijn opstanding de gave van de Heilige Geest ook toezeggen.
Kenmerkend voor Lucas is zijn aandacht voor de verachten en de armen.
Het trof hem diep hoe juist aan herders als eersten het bericht van Jezus' geboorte vermeld wordt.
En herders stonden in Israël slecht bekend. Ze waren schorremorrie.
Tijdens zijn tweejarig gedwongen verblijf in Caesarea Palestinae stelde hij een uitvoerig onderzoek in.
Wat had Jezus allemaal gezegd? Hij interviewde ook Maria!
Alle gelijkenissen van het "verlorene' vinden we terug bij Lucas.
Die gelijkenissen van Jezus hadden hem geráákt.
Alleen Lucas heeft de gelijkenis van Jezus over de rijke man en de arme Lazarus opgetekend.
Alleen Lucas heeft Want de Zoon des mensen is gekomen om het verlorene te zoeken en te redden.
Alleen Lucas vermeldt dat Jezus zich omkeerde en Petrus aanzag (Luc. 22, 61).
Alleen Lucas heeft het kruiswoord Vader, vergeef het hun want ze weten niet wat ze doen.
Alleen Lucas vertelt uitvoerig over de vergeving die ene gekruisigde moordenaar mocht ontvangen.
Mattheus en Marcus vertellen ons alleen dat de mannen die met Jezus gekruisigd waren Hem beschimpten.
Alleen Lucas heeft de gelijkenis van de farizeeër en de tollenaar in de tempel opgenomen.
Daarover zal Lucas vaak met Paulus gesproken hebben op hun vele zendingsreizen.
De rechtvaardiging van de zondaar was ook bij Paulus het hart van het Evangelie.
Het is ook frappant dat het motief van de blijdschap zo'n grote rol speelt bij Lucas.
Aan het begin van zijn evangelie en aan het einde is het uitgerekend Lucas die het heeft over "grote blijdschap".
Lucas vertelt ook hoe Jezus vanaf het begin door alle groepen van de samenleving wordt afgewezen.
Er was voor Hem geen plaats in de herberg.
De bewoners van Nazaret waren woedend dat Jezus in hun dorp geen wonderen verrichtte.
Ook de Samaritanen moesten niets van Jezus hebben, schrijft weer die zelfde Lucas (Luc.9: 51).
Lucas is de enige die ons erop attent maakt, hoe barmhartig Jezus was tegenover de Samaritanen.
Het is Lucas ook opgevallen dat Jezus de Samaritanen zelfs aan de joden ten voorbeeld stelt.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan vinden we namelijk alléén bij Lucas
Tenslotte moet Lucas zeer verrast geweest zijn door het feit dat zoveel vrouwen Jezus volgden.
Dat was ongehoord in die dagen.
Dat zegt allereerst iets over de vrouwen, maar over de houding van Jezus tegenover haar!!