Utopie

Thomas More (1516) schetste een beeld van de ideale wereld in zijn boek Utopia. Ruim honderd jaar later  verscheen de novelle  New Atlantis van Francis Bacon (1561-1626). Bacon geloofde dat wetenschap en techniek het lijden van de mensheid zouden kunnen verlichten. In ‘New Atlantis’  schetst hij een beeld van de ideale samenleving. 

Duizendjarig rijk
Bacon was een aanhanger van de leer het 'duizendjarige rijk''. De mens zou het verloren paradijs weer kunnen terug winnen. Door de zondeval was weliswaar de mens zijn 'staat van onschuld' verloren. Maar door de christelijke religie zou die staat hersteld kunnen worden met behulp van de ontwikkeling van wetenschap en techniek. De komst van het duizendjarige rijk zou een ideale toestand inluiden. In geseculariseerde vorm komen we deze gedachte tegen bij Marx, Lenin, Stalin en Mao. Hitler sprak van zijn derde rijk als van een duizendjarig rijk. 

Christelijke heilsverwachting en seculiere utopie
Er is een radicaal verschil tussen de christelijke heilsverwachting en de seculiere utopie. In de seculiere utopie wordt de ideale samenleving door de mens zelf gerealiseerd. Het nieuw Jeruzalem komt van Boven, uit de hemel. Moderne utopieën parasiteren op de christelijke visie op de toekomst. De inval in Irak heeft alle elementen in zich van een fundamentalistische aanpak. De vijand is een ´Satan´.Die moet bestreden worden. Religieus fanatisme leidt echter tot moord en doodslag. De mens kan het verloren paradijs op aarde niet realiseren. Speculatieve exegeses kunnen gemakkelijk derailleren. Dat zien we bijvoorbeeld bij de Dopersen die vanuit Münster onder leiding van Jan Beukeslzoon van Leiden in de jaren 1533-‘35 het duizendjarig vrederijk wilden realiseren. De kruisvaarders waren ook van mening dat zij geroepen waren het koninkrijk van God te beschermen. De gedachte dat het Gods wil was het Heilige Land te bevrijden was een echte utopie. Het was on-Bijbels realisme.  Het utopisme speelt nog steeds een belangrijke rol in de Amerikaanse wereldpolitiek.

Chiliasme
Ook in de Bijbel is er sprake van een duizendjarig rijk (Openb.20:1-10). In het chiliasme wordt het verengd tot het geloof in een langdurig vrederijk op aarde, dat voorafgaat aan de wederkomst. Het baseert zich op genoemd Bijbelgedeelte en op het Oude Testament, want dat spreekt veel concreter dan het Nieuwe Testament over een aards rijk van vrede en recht. Men droomt dan van een opnieuw op te richten koningschap van David, van een wederkeer van Israël tot de God der vaderen, van een opnieuw oprichten van de tempel van Salomo. Ik ben van mening dat dit speculaties zijn, die geen rekening houden met de symbolisch-visionaire manier van spreken van Christus in dit Bijbelboek. Net als bij andere getallen in dit Bijbelboek moeten wij het getal duizend symbolisch verstaan. Het is onderdeel van de getallensymboliek, waarvan Christus zich in dit boek herhaaldelijk bedient. Duizend is tien mal tien maal tien . Een getal dat grote volkomenheid uitdrukt. Ik versta onder het duizendjarig vrederijk heel de periode van de Christusregering vanaf de Pinksterdag tot aan de wederkomst van Christus.