Urfa
Urfa (zie bij Onderwerpen ‘Thomasevangelie innerlijk’ en bij ’Thomasevangelie’ omdat de apostel Thomas in het vroegere Edessa (nu Urfa) het evangelie verkondigd zou hebben. Zie ook Bijbelse Plaatsen bij Aramees, Abraham uit Oer, Edessa, Abrahamitische oekumene.
Urfa is nu een echte moslimstad een bedevaartplaats voor moslims. In de eerste eeuw was het echter een christelijke stad met vele kerken. Joodse christenen die Jezus nog gekend hebben zouden hierheen gevlucht zijn omstreeks het jaar 70
Vijver met de heilige karpers in Urfa. De kolen die Abraham zouden moeten verbranden omdat hij godenbeelden had stukgeslagen, werden hier veranderd in karpers op het gebed van Abraham
===================================
Om de Bijbelse stad Haran te bezoeken, koos ik jaren geleden een geschikt hotelletje uit in het nabijgelegen Urfa in Zuid-Turkije.
Ik herinner me nog goed hoe ik boven op het platte dak ‘s avonds intens genoot van de buitengewoon heldere sterrenhemel.
Turkse moslims uit Urfa geloven dat Abraham niet uit het huidige Irak, maar uit Turkije afkomstig is geweest. De plaatselijke overheid probeert Urfa op de kaart te zetten als een ontmoetingsplaats voor joden, christenen en moslims.
Maar christenen vind je er nauwelijks meer.
Bijenkorfachtige huisjes uit Urfa. Plaats voor een oecumene van christendom, jodendom en islam?
Het zou volgens de plaatselijke overheid een ideale plek zijn voor een ‘Abrahamitische oecumene’. In 2009 organiseerde zij een ’Abrahammeeting’ die de aartsvader presenteerde als vader van drie religies. Maar de kleine christelijke groepering werd niet uitgenodigd! De stad wordt sinds 1984 Sanliurfa genoemd: het glorierijke Urfa. Ze wordt beschouwd als de meest religieuze stad van Turkije. Vroeger was Urfa een belangrijk bedevaartsoord voor christenen. Niet omdat zij geloofden dat Abraham hier geboren is, maar omdat hier na de verwoesting van Jeruzalem een belangrijk centrum van het Aramese christendom ontstond; christenen spraken daar dezelfde taal als Jezus, namelijk het Aramees. De stad heette toen Edessa. Nadat Abraham in Haran zijn goddelijke roeping had ontvangen, zou hij in Urfa zijn teruggekeerd. Daar wekte hij - zo gaat het verhaal - de woede op van koning Nimrod door afgodsbeelden stuk te slaan. Nimrod liet hem toen als straf de berg afrollen. Beneden wachtte Abraham een zinderend vuur dat door kolen gestookt werd. Als antwoord op zijn gebed veranderde God de vlammen in water en de kolen in karpers. Die karpers hebben zich in de loop der eeuwen voortgeplant en zwemmen er nog steeds. Want aan de voet van de citadel van Nimrod ligt nu een grote rechthoekige vijver, tjokvol met ‘heilige karpers.
Ooit was Urfa Edessa
Ooit was Sanliurfa, Edesssa geheten, een bloeiend cultureel centrum van de christenen. Toen de Turkse staat ontstond, negentig jaar geleden, zijn de meeste christenen naar Syrië gevlucht. De grens met Syrië is vlak bij. Nu is Sanliurfa een pelrimsoord voor moslims. Hoe Aramees? In de eerste eeuw organiseerden vele Joden een opstand tegen het gezag van Rome. De Joodse christenen wilden daar niet aan meedoen, omdat ze tegen geweld en revolutie waren. Ze verlieten Jeruzalem en weken uit naar Pella in het Overjordaanse. Pella lag in het gebied van de tien Griekse streden, Decapolis genaamd. Vanuit Pella trokken deze joodse christenen verder naar het oosten en kwamen in Edessa. Daar hebben zij vele kerken gebouwd, onder andere de Thomaskerk.
Stad van apostel Thomas?
Edessa wordt wel eens genoemd de stad van de apostel Thomas. Volgens de overlevering zou Thomas opdracht gegeven hebben om aan de Edessenen het evangelie te verkondigen. Thomas zou hier ook begraven zijn. De kerk werd een 'heilige plaats'. Omstreeks 400 trok een plechtige stoet kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders door de straten van de stad om het gebeente van Thomas in de grote kerk bij te zetten. Daarna zijn vele pelgrims naar Edessa gegaan om het graf te bezoeken. Wij kunnen niet nagaan of er ooit een apostel in Edessa geweest.