A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Opgravingen


  

  

  

Opgravingen

Archeologen zeggen "Opgraven is vernietigen". Van oudsher wordt in het oude Nabije Oosten gebouwd met kleitichels, dat zijn blokken klei die in de zon gedroogd zijn. Dus niet gebakken, want dat is een manier van conserveren. Kleitabletten die belangrijke informatie bevatten worden altijd gebakken. Wanneer een huis heeft uitgediend wordt op de geëgaliseerde resten een nieuw huis gebouwd. Daardoor wordt in de loop der eeuwen het dorp of de stad steeds hoger. Zo ontstaat een tell. Dat is het Arabische woord voor ruïneheuvel.  Bij het opgraven van zo'n tell blijft er van de blootgelegde architectuur niets over. Het vergaat na beeindigcing van de opgraving in weer en wind.

Dit is nu zo'n tell, waarvan je er in Israel en in het gehele Nabije Oosten honderden kunt vinden. Deze tell ligt 20 km ten oosten van Gaza. De tell is 15 meter hoog

Tell Nahal Besor uit de tijd van David

Dit is een heel bijzondere tell. Het is de tell  Betsaida uit de tijd van Jezus, maar het byzondere is nu dat veel dieper de resten gevonden zijn van de stad Geshur uit de tijd van David. De dochter van de koning van Geshur werd de vierde vrouw van David en zijn zoon Salomo is een tijdlang ondergedoken geweest bij zijn grootvader, de moeder van Maaka. Wonderlijk toch dat Filippus en Andreas gewoond hebben boven de plek waar eeuwen tevoren David nog een extra vrouw zocht voor zijn harem. Zie bij Betsaida.

 

Ik vind dit een zeldzaam fraaie foto  van de opgegraven bijbelse stad Gerasa in Jordanië (Marcus 5:1).

 Oudste kerkje?

Stond in Rihab het oudste kerkje van de wereld? Of bij Gerasa ? Dat beweren Jordaanse archeologen. Dezelfde claim leggen archeologen uit Israel op een plaatsje bij Megiddo. Ik ben van mening dat we inderdaad moeten denken aan de recente opgravingen bij Megiddo. Daar is  waarschijnlijk zelfs sprake van een avondmaalstafel in plaats van een altaar. Zie hieronder!

Elk jaar publiceren archeologen nieuwe wetenswaardigheden over bijbelse plaatsen.Heel veel informatie over die plaatsen is door de talrijke aardbevingen verloren gegaan (Zie ook bij Aardbevingen).

Toch vind ik het altijd weer verbazingwekkend  te ontdekken hoe veel interessante gegevens uit de bijbelse tijd zijn blootgelegd.

Zeer veel is bijvoorbeeld bekend geworden over de bijbelse plaatsen Hazor, Gezer en Beer Sheba. In juli 2005 zijn deze plaatsen op de werelderfgoedlijst van de Unesco geplaatst.

De Hebreeuwse Universiteit te Jeruzalem heeft mij verschillende prachtige foto’s toegezonden over deze en andere plaatsen in het huidige Israël.

Juist  vanuit een bijbelse gezichtshoek zijn de opgravingen onder andere van Betsaïda, Efeze, Gezer, Kafarnaüm, Lachis en Tiberias  bijzonder boeiend. Op grond van de resultaten van de opgravingen in Kafarnüm vermoed ik bijvoorbeeld dat Jezus gelogeerd heeft in het huis van Simon Petrus.

Er blijft altijd een verschil tussen feiten en interpretatie van feiten.

Bij dit laatste gebruiken we woorden als ‘vermoedelijk’, ‘waarschijnlijk’, ‘misschien’ en ‘mogelijk’. Ook in Griekenland is veel nieuw feitenmateriaal aan het licht gekomen. Ik denk bijvoorbeeld aan de plaatsen Korinte en Filippi. In Jordanië boeien mij altijd weer de opgravingen van Gerasa en Petra.

Turkije heeft zijn meeste bodemschatten nog niet prijsgegeven. Jaren geleden hebben mijn vrouw en ik eens al de ruïnesteden van Lydië bezocht.

Je komt er geen enkele  toerist tegen. Je verwondert je daar wel over de hartelijkheid van de bevolking en het mysterie van de vele verborgen steden.

Het beroemdste voorbeeld in Turkije is natuurlijk Troje.

Het grootste project in dit land is toch wel de plaats Sagalossos in het bijbelse Pisidië.Het wordt  wel genoemd het bijbelse Pompeï. Hoe meer men doorgraaft tot de tijd van het Nieuwe Testament, des te groter is de verrassing. Hieronder enige  impressies van  recente opgravingen.

Rihab, oudste kerk? 

Archeologen zeggen (2009) dat zij onder de St-Gregorius kerk in de Noord-Jordaanse plaats  Rihab een grot hebben ontdekt die  hoogstwaarschijnlijk de oudste  kerk ter wereld is. (juni 2008) Rihab ligt 40 km ten noorden van Amman, de hoofdstad van Jordanië. De ruimte is  tussen 33 en 70 na Christus gebouwd zegt  archeoloog Abdul Quader Hussan. Dus tussen Christus' dood en de verwoesting van Jeruzalem in het jaar 70 door de Romeinen. Volgens een inscriptie in  de vloer zouden zeventig leerlingen van Jezus er hun toevlucht hebben gezocht, nadat zij voor de vervolging van de christenen uit Jeruzalem waren gevlucht. Enkele treden in de ruïnekerk van St George naar beneden brengen ons naar de ondergrondse kapel, die 12 meter lang en zeven meter breed is. Rond de cirkelvormige ruimte zien we stenen zetels. die gebruikt zullen zijn voor het bijwonen van een dienst. Er is nog een plek waar een dergelijke ruimte (apsis) uit die tijd is gevonden. Achter de stenen banken bevinden zich woonruimten, waar de 70 christenen een schuilplaats hebben kunnen vinden. In de kapel komt ook een tunnel uit die naar een cisterne voert. Hier hebben de bewoners hun drinkwater vandaan gehaald. Er is ook een kerkhof gevonden, potscherven en lampen. Deze kunnen ook van later datum zijn. Andere conclusiesDe conclusie van de Jordaanse archeologen wordt wel betwijfeld. Volgens dr.D. Bauer van de Zwitserse Bijbelorganisatie kan op zijn vroegst vanaf de derde tot de vierde eeuw van kerken worden gesproken. Van een 'oerchristendom' is volgens hem pas sprake vanaf de missie van de reizen van Paulus in de jaren vijftig. In die tijd kwamen de christenen bij elkaar in woonhuizen. De vondst kan ook een synagoge zijn geweest. Archeologen maken melding van een apsis, maar een apsis als vormgeving van het Heilige is afkomstig uit basilica's en die fase hadden de christenen nog niet gehad.Mijns inziens synagoge voor christenenMaar zelf geloof ik dat deze plek heel goed een plaats geweest kan zijn waar christenen samenkwamen om hun erediensten te houden. Het waren immers Joodse christenen die na 70 (de verwoesting van Jeruzalem) naar het Overjordaanse gevlucht waren, omdat zij beslist niet wilden deelnemen aan het verzet tegen de Romeinen. Natuurlijk konden ze nog geen kerken bouwen, maar het is toch zeer aannemelijk dat de Joodse christenen voor de bouw van hun eerste vergaderruimten de synagoge als voorbeeld gebruikt hebben. Het is dus helemaal niet noodzakelijk om aan te nemen, dat zij door de missiereizen van Paulus tot geloof zijn gekomen. Het is  zelfs mogelijk dat hier christenen samenkwamen die Jezus zelf nog gekend hebben. 

 

Oudste kerkje onder gevangenis  bij Megiddo?

Israëlische archeologen vermoeden echter dat het oudste christelijke bedehuis bij Megiddo lag.

Op het terrein van een gevangenis in Israël  bij Megiddo zijn op 31 oktober 2005 de resten ontdekt van een zeer oud christelijk gebedshuis.

Bij de opgraving vonden archeologen een mozaïeken vloer  van 6 bij 9 meter  met afbeeldingen en met drie oud-Griekse inscripties. De eerste inscriptie meldt dat een officier met de naam Gaianos, de aanleg van de vloer betaalde.

De tweede noemt vier vrouwen Primilia, Kiriaka, Dorothea en Karasta. De derde gaat over een zekere Akeptos, die deze tafel heeft geschonken ter gedachtenis aan God (de Heer) Jezus Christus. Je kunt de tafel hierboven duidelijk zien. Jezus wordt hier "theos" (God) genoemd. Het is de oudste belijdenis in steen dat we in Jezus met God zelf te maken hebben.
De woorden en de letterstijl duiden erop dat het gebouw dateert uit de derde of vierde eeuw.

Als het de derde eeuw is, is het een schuilkerk ( of een particuliere woning) omdat pas in de vierde eeuw vrijheid van godsdienst kwam. Er zijn uit die tijd wel veel christelijke geschriften bewaard gebleven, maar religieuze bouwwerken uit die tijd komen hoogst zelden voor en zeker niet met de naam van Jezus Christus in mozaïek.

Daarom is deze vondst zo uniek en ontroerend.

Zeer interessant is de tekst aan de westzijde van het mozaïek. In de vertaling van professor Lea Di Segni van de Hebreeuwse universiteit luidt deze: Akeptos heeft deze tafel geschonken ter gedachtenis aan God de Heer Jezus Christus. Het woord 'tafel' is opmerkelijk, zo vertelde zij, omdat in inscripties van later datum steeds sprake is van een 'altaar'.

Ze acht het mogelijk dat de vroegste christenen het laatste avondmaal herdachten in de vorm van een gezamenlijke maaltijd en niet geconcentreerd rond  een altaar.

Bij een altaar wordt altijd aan een offer gedacht en bij een tafel niet. De Rooms-katholieken hebben in hun eredienst vooral de  liturgie van de tempel overgenomen (offers en schitterende gewaden) en de protestanten hebben de wortels van hun eredienst in de synagoge gevonden waar niet het offer, maar de lezing uit de Schriften centraal stond

Het woord 'trapeza" (tafel) is op de afbeelding is onderstreept. Zie op deze site ook bij ‘altaar’.

  

In het centrum van deze zeldzame mozaïekvloer zien we een korf met twee vissen.

De letters van het Griekse woord voor vis "íchthus" vormen de beginletters van de Griekse woorden Jezus Christus, Gods Zoon, Zaligmaker.

Een ander bekend symbool uit deze periode is het christogram.

Daarin zijn de initialen van Christus de X(chi) en de P (rho) in elkaar gevlochten. Een ander bekend symbool vormen de Griekse letters alfa en omega (het begin en het einde)

Het symbool van het kruis duikt pas op in de vijfde eeuw toen de kruisiging als straf voor halsmisdrijven al was afgeschaft. De vloer is een indrukwekkende herinnering aan het vroege christendom.

Aantekening

Bij de opgraving door Israelische archeologen bij  Megiddo( waarbij zestig gedetineerden meehielpen!), zijn ook huizen uit de Byzantijnse tijd (324-638 na Chr.) ontdekt.

Onder de laag uit de Byzantijnse tijd troffen  archeologen overblijfselen aan uit de Romeinse periode (37 voor Chr., tot 324 na Chr.) met een groot joods ritueel bad.

Het bleek dat het bad daarna door mensen in de Byzantijnse periode was afgesloten, waarna ze er bovenop gingen bouwen.

Volgens historische bronnen was er bij Megiddo in de Romeinse periode een Joods dorp genaamd Othnai, dat in het Byzantijnse tijd veranderde in een christelijke woonplaats, met de naam Maximianopolis. De vraag is nu; behoort de vloer die gevonden is tot dit dorp? De grootste opgraving in Turkije is Salagassos.

Salagassos in Pisidë

 Marktplein Sagalassos                           Beeldhouwwerk

Pisidië wordt genoemd in Hand. 13:14 en 14:24. Daar lag de stad Antiochië waar Paulus een lange preek heeft gehouden (Hand. 13:14).

Zie aldaar. Maar ook lag daar de stad Salagassos  die de laatste jaren stilaan gaat lijken op een Turks Pompeï. 

De recente opgravingen geven ons een indruk van de hoge cultuur van die regio. In de tijd van Paulus behoorde Pisidië tot de Romeinse provincie Galatië.

Aan de bewoners van Galatië schreef Paulus de bekende brief aan de Galaten. Salagassos is nu het grootste opgravingstraject van Turkije.

Het is een archeologisch lusthof. Hier werken 124 onderzoekers  van verschillende wetenschappelijke disciplines.

Door de metersdikke laag sediment en  de geisoleerde ligging van de streek zijn plunderingen voorkomen.

De Pisidiërs waren een bergvolk met een eigen taal en eigen cultuur.

De stad werd met veel moeite door Alexander de Grote veroverd en daardoor was er ook in de tijd van Paulus een grote invloed van het Hellenisme. Op een hoog punt in de stad is het beeld van een heroon (een held die vereerd werd) gevonden. De doelgroep van Paulus was allereerst de Joodse gemeenschap wat ook blijkt uit zijn brief aan de Galaten.