Egypte/Farao/Echnaton

 

 

 

Echnaton, de 'ketterkoning'. Zijn oorspronkelijke naam was Amenofis IV. Ik neem aan dat tijdens zijn zwak bewind de Isralieten Kanaan veroverden, omdat de vazal vorsten van Kanaan tevergeefs zijn hulp inriepen tegen de Chabiroe, (waarschijnlijk de Hebreeen)! Chabiroe betekent net als Hebreeen: mensen van de overkant.

Zijn vrouw Nefertiti, de 'Mona' Lise' van Egypte

 

Echnaton  bracht een nieuwe religie, een nieuwe kunst en een nieuwe taal.

 

Vanaf de oudst denkbare tijden was de farao een god in mensengedaante.

Net als de goden leefde hij afgezonderd van het volk. De menselijke kant bleef voor het volk verborgen. Alleen bij feestelijke gelegenheden verscheen hij in het openbaar

.Farao Echnaton breekt hiermee volkomen. Hij introduceert niet alleen een nieuwe levensstijl, maar ook een nieuwe religie, een nieuwe kunst en een nieuwe taal.

Deze farao verschijnt telkens met zijn vrouw Nefertiti en dochters in het openbaar.

Hij laat met zijn vrouw telkens aan het volk zien dat hij ook maar een gewoon mens is. Dat moeten de schilders  gaan verbeelden.

Tot nu toe hadden schilders en beeldhouwers altijd rekening gehouden met het goddelijk karakter van de farao.

De klassieke uitbeelding van de farao was altijd  stijf en plechtig. Maar nu mag het  volk het zien wanneer de farao Nefertiti kust of als hij met zijn kinderen speelt.  Echnaton breekt met alle conventionele waarden en optredens. Hij wil eigenlijk ook meer priester en profeet zijn dan koning. Hij is niet geschikt als politicus.

Nieuwe religie

Hij breekt ook met de traditionele tempel met zijn driedelige vorm: de voorhof, geheel licht, het heilige, half licht , het heilige der heiligen geheel donker.

Hij herstelt weer de zonnetempels zoals die gestaan hebben in Memfis en Heliopolis (zie daar).In de zonnetempel die hij opricht in El Amarna bevinden zich géén zuilenzalen, géén godenkapellen, géén pylonen. Alleen een heel groot plateau met een obelisk.

Het is een heiligdom waar een natuurverering plaats vind t van de zuiverste soort.

Alle plaatselijke goden worden nu  verenigd in de aanbidding van die ene zonnegod. De zonnegod is als de scarabee, de mestkever die uit zichzelf ontstaat. En als de Egyptenaar zag hoe de mestkever zijn eieren legde in een hoop afval, daarvan een ronde bal maakte en die voor zich uit  wentelde,zo werd  deze scarabee voor hem  de aardse representant van de grote zonnekever, die de zonnebal rondwentelt  langs de hemelbaan.

De god van Thebe (Amon) schafte hij af en hij noemde de nieuwe zonnegod Aton. Vandaar dat zijn eigen naam Echnaton wordt.Echnaton schiep niet alleen een nieuwe religie, maar hij zorgde ook voor  een nieuwe kunstvorm.

 Nieuwe kunst

Alles moest zo natuurlijk mogelijk zijn en schijnen. De oude kunst was een en al ‘pose’, waarin het eigene  verloren ging.

 De Amarna-kunst vertoont daarom een eigen type en is voor ons westerse mensen zo herkenbaar, zo menselijk, zo natuurlijk.

Ook schiep hij een nieuwe taal. In de oude graf- en tempelinscripties heerste een koude en statige stijl. Maar met Echnaton wordt ook de taal aangepakt. Zelfs in het opschrift op de sarcofaag van Echnaton is de oude fraseologie losgelaten en is de gewone spreektaal gebruikt.De veranderingen die Echnaton wilde doorvoeren waren te radicaal.

De Amonpriesters kwamen in opstand en slechts enkele jaren heeft zijn regering het uitgehouden.

De nieuwe farao luisterde weer naar Amon, de vertrouwde naam van de god van Thebe: Toetanchamon (het levende  beeld van Amon). 

Toetanchamon betekent het levende beeld van Amon