Dodenrijk / Bijbel

Dodenrijk, waar zijn je kwellingen? Het dodenrijk is opgeslokt en overwonnen! Maar laten wij God danken, die ons door Jezus Christus de overwinning over het dodenrijk gééft

Wie overwint, hem zal ik geven een witte steen en op die steen een nieuwe naam geschreven, die niemand weet, dan die hem ontvangt Deze foto is genomen in Pergamum. Het is geen klein steentje dat in Open 2:17 bedoeld wordt

Dodenrijk of hel?

Zie ook bij 'hemel' en bij ‘hel’)

Ik lag gekneld in banden van de dood

Daar d’angst der hel mij alle troost deed missen

Ik was benauwd omringd door droefenissen,

maar riep de HEER dus aan in al mijn nood. (Psalm 116: 2 oude berijming)

In de nieuwe berijming lezen we:

Toen de benauwdheid dreigend op mij viel

En angsten voor het doodsrijk mij bekropen,

heb ik de naam des HEREN aangeroepen

En weende, HEER mijn God gewaar mijn ziel!

Ziet u het verschil in die twee vet gedrukte woorden?

In de nieuwe vertaling is de hel vervangen door het doodsrijk.

Op zichzelf is dit wel juist. We moeten echter niet vergeten dat de term ‘dodenrijk’ of doodsrijk in het Oude Testament een veel huiveringwekkender klank had dan het woord ‘dood’ .Het was het ergste wat je kon overkomen. Daarom is de vertaling met ‘hel’ niet uit de lucht gegrepen. De dichter heeft aan de rand ‘van de hel’ gestaan en is door de HERE God zelf verlost. “gij zijt verlost, God heeft u welgedaan Ps 116:4

De dichter kan wel jubelen van dankbaarheid omdat hij weet dat zijn leven gered is van de ondergang.

Onderwereld

De term onderwereld heeft twee betekenissen.De wereld van de criminelen en de mythologische wereld van het verblijf van de gestorvenenDat wordt het dodenrijk genoemd, het rijk der schimmen.In het Oude Testament heet de onderwereld sjeool .Deze voorstelling is geen openbaringsgegeven. Het is een tijdgebonden voorstellingNet als de gedachte dat de aarde een platte schijf is.De voorstelling van een sjeool mogen we niet overbrengen op onze begraafplaatsen.Onze doden zijn niet dáár, waar wij bloemen neerleggen!Sjeool: vinden we bijvoorbeeld in Psalm 115: in ’t stille graf zingt niemand ’s Heren lof

In de belevingswereld van de Israeliet had de sjeool een huiveringwekkende klank. De oude berijming van ps 116 is heeft zelfs vertaald door het woord 'hel" :daar d'angst der hel mij alle troost deed missen. Het Griese woord hades in het NT. wordt meestal vertaald door ' hel'

(zie ook Endor/dodencultus. en Endor/dodenbezweerster! en bij ONDERWERPEN

Opstanding van Jezus, Opstanding en wij, Onderwereld!)

De koningen en helden werden in Kanaan vergoddelijkt en aangeroepen als helpers en helers. Diep in de nacht kwam men bij elkaar rond hun graf en hield men een rituele maaltijd. Nabestaanden werden zo in contact gebracht met de overlevenden.

De verrezen Heer ontmoet Maria.Hij noemt alleen haar naam "Maria". Ze draait zich om en zij snelt Hem tegemoet en stamelt Rabboeni, Mijn Heer. (Joh. 20 : 16)

Wij mogen het dodenrijk of het hiernamaals zien in het licht van Jezus' opstanding.

Je vindt in het Oude Testament wel de gedachte van de sje’ool, het dodenrijk, maar nergens vinden we ook maar enige aanwijzing hoe wij ons dit dodenrijk moeten voorstellen. We moeten daarover ook maar niet te veel fantaseren. De dood is een gebied waarmee de mens zich niet moet bemoeien (zie ook Hel)

Kent u de symboliek van de haan op de kerktoren? De haan staat hier boven op het kruis van de lange Jan in Amersfoort. Wat betekent dit? De haan kondigt de nieuwe dageraad aan die met kruis en opstanding van Jezus is aangebroken. Het dodenrijk is opgeslokt en overwonnen. Die boodschap verkondigt de haan op de kerktoren en de dominee op de kansel.

Op Koninginnedag waren op de toren van de Michaelskerk te Wieringen vlag en wimpel vast gewaaid in kruis en kerkhaan. Wat te doen? En touwklimmer van een offshorebedrijf is een halve dag bezig geweest om vlag en wimpel te bevrijden. Het was een moeilijk karwei dat niet met vlag en wimpel gefixt kon worden. Zou de man de betekenis van de haan op het kruis gekend hebben?

.jpg'>

Hier kun je nog een keer een haan op het kruis van de toren zien zien staan.

Geestelijke opstanding?

Er is een rijk geschakeerd palet van hiernamaalsvoorstellingen van de vroegste tijd der mensheid af. Een uitvoerig overzicht kunnen we vinden in het boek van M.T.A. van Duinen gepensioneerd neurochirurg.”Denkend aan de dood. Geloof in het hiernamaals, dood en toch levend?”. Omdat ook sommige christenen vandaag zijn visie hebben – ook al in de tijd van Paulus - ga ik er iets van zeggen.

Heel merkwaardig is de visie van de schrijver over het hiernamaals en het rijk van de dood. Volgens hem is er absoluut geen lichamelijke opstanding in de toekomst. Er gaan geen graven meer open, er staan geen stoffelijke resten op, er is geen re-assemblage van lichamelijke resten en de opstanding van het lichaam is een joods-apocalyptisch concept dat gevoeglijk weggelaten kan worden. Daarvoor in de plaats komt bij hem de opstanding van het metafysische deel van de mens. Het vasthouden aan een ‘einde der tijden’ met een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zou berusten op apocalyptiek en een verouderde tijd-ruimte opvatting. Wat de kerk verstaat onder de ‘opstanding der doden’ laat hij plaats vinden bij het sterven van ieder mens. Sterven betekent volgens hem voor ieder mens God ontmoeten en dus het laatste oordeel. Het laatste oordeel zou dus samenvallen met het moment van het sterven. Dan zijn er twee mogelijkheden. Je stond tijdens je aardse leven in een positieve of in een negatiever dialogische relatie met God. Deze relatie houdt stand in en door de dood heen. Dood gaan betekent dus dat je eigen geest ten goede of ten schande opstaat. Dan valt dus het doek. Je hebt niets meer te verwachten.

Griekse filosofie.

Wat mij hier opvalt is dat de schrijver precies dezelfde visie vertolkt als de Griekse wijsgeren op de Areopagus (Hand. 17)en de opvatting van sommige Griekse christenen in Korinte die beweerden dat er geen opstanding der doden is. Hoe fel heeft de apostel Paulus deze misvatting bestreden!”Indien nu van Christus gepredikt wordt, dat Hij uit de doden is opgewekt, hoe komen sommigen onder u er toe te zeggen, dat er geen opstanding der doden is? (I Kor.15:1).De Griekse wijsgeren zagen het lichaam als iets minderwaardigs. ‘Het lichaam is het graf van de ziel’ zeiden ze :“Soma sèma”.

Er is voor de gelovige ook geen enkele grond voor de gedachte dat God bij de opstanding der doden zou moeten aansluiten bij iets dat nog is overgebleven van het lichaam.

Doden waren onrein in Israël

Het is in dit verband merkwaardig dat de doden in de Bijbel als onrein beschouwd worden, terwijl ze in Egypte heilig verklaard werden. Dat is toch wel een grote tegenstelling, nietwaar?!Israël mocht de doden ook niet raadplegen. Contact met de doden was niet mogelijk noch toegestaan.(Zie ook bij Dodenbezweerster in de rubriek ‘Onderwerpen) Je kunt dit alleen begrijpen als je beseft dat Israël Gods volk was dat geheel anders moest zijn dan de buurvolken waar de doden vereerd werden. In de Bijbel worden leven en dood nooit op zich zelf bezien. In leven en dood gaat het altijd om een levende relatie met God. Aandacht voor het hiernamaals hebben zonder een levende relatie met God de HEER is in het Oude Testament uitgesloten.

Leven en dood naast elkaar

Voor ons mensen komt de dood na het leven. Maar in het Oude Testament worden leven en dood niet na elkaar gezet, maar naast elkaar. Israël moest kiezen voor het leven en niet voor de dood, dat is het leven buiten de Levende om. Er is ook de dood midden in het leven. En het echte leven is ten diepste leven in gehoorzaamheid aan wat God van de mens vraagt. We moeten ook maar niet te veel gaan fantaseren over de dood, maar geloven in de Levende. De mens is sterfelijk. Van ons uit loopt er geen rechte lijn van het hiernumaals naar het hiernamaals. Het is opvallend dat het Evangelie geen dodenboeken kent.

Wel het Boek des Levens!!

Wel lezen we in het Evangelie over het Boek des levens!(Openb. 17:8 en 21:27). Daarin heeft God de namen van al Gods kinderen opgeschreven. Het is het receptiealbum van alle Christusgelovigen. Hun namen zijn ingeschreven in het register van de hemelse burgerstand. In het boek van de aardse burgerstand staan altijd twee rijen:ingekomen en uitgegaan. In het boek des levens is er maar één rij: ingekomen. Er gaat niemand uit.

Geen magie maar geloof

Wij kunnen ook niet door allerlei bezweringstechnieken het aardse leven verlengen, zoals de priesters van het oude Egypte dachten met het zogenoemde ‘mondopeningsritueel’ meenden te kunnen doen. Daarmee zou de dode in het hiernamaals zijn mond, ogen en oren kunnen openen. Als de eerste en de eersteling is Jezus Christus opgestaan uit het dodenrijk. Hij is de Enige die onsterfelijkheid heeft en onsterfelijkheid geeft. Oorspronkelijk gaat de uitdrukking “Boek des levens’ waarschijnlijk terug op de nauwkeurig bijgehouden geslachtsregisters in Israël (Neh.7:5, 64).In het Nieuwe Testament krijgt deze uitdrukking een verdiept perspectief! Jezus heeft tot zijn leerlingen gezegd:’Verheug je omdat jullie naam in de hemel opgetekend is (Luc.10:20) en Paulus schrijft aan de gemeente te Filippi dat de namen van Clemens en zijn overige medearbeiders in het Boek van het leven staan (Fi.4:3). Dat is andere taal dan de magische spreuken van de Egyptische dodenboeken!

Dood, waar is je overwinning?

In hoofdstuk 13 van het boek Hosea wordt het oordeel over Efraïm, dat is het tweestammenrijk aangekondigd. Efraïm en Juda hadden talloos veel stierenoffers gebracht in Gilgal.

Stierenoffer was duurste offer

In Hosea 14:3 staat"Als offers brengen wij de stieren van onze ogen. Dat is natuurlijk een vreemde vertaling, maar wel juist.Daar om heeft de NBV Als offers brengen wij u onze oprechte woorden. Het OT coloriet is verloren gegaan.

Heel veel altaren voor andere goden waren gebouwd.Ze lagen als steenhopen aan de rand van de geploegde akkers. (Hosea 12: 12). Gods volk verwachtte vruchtbaarheid van zelfgemaakte goden en godjes. Woedend was de Heilige daarover geworden.

De Allerhoogste gaat daarom aan de afgrond staan en in grote woede roept Hij zelf de dood naar boven: Dood, ga je gang met je kwellingen! Waar zijn je kwellingen?

Zo’n achthonderd jaar later gaat Paulus ook aan de afgrond staan en herhaalt deze woorden (I Kor. 15:55). Maar in het citaat van Paulus is het de triomfantelijke toon die ons treft.

“Dodenrijk, waar blijf je nou met je kwellingen? Dood, waar is je overwinning? Dood, waar is je angel? De angel van de dood is de zonde. Maar laten wij God danken die ons door Jezus Christus, de overwinning geeft over zonde en dodenrijk”.

We kunnen de dood niet beheersen door magische riten en rituelen zoals de Egyptenaren dachten te kunnen doen. “Waarom is deze oproep van de apostel op zo’n vrolijke en opgetogen toon gesproken?

Omdat de apostel weet dat ook Christus in de afgrond van het dodenrijk is neergedaald.

Daar heeft Hij het gevecht geleverd.

Daar heeft Hij dood en duivel overwonnen!

Daarom kan Paulus triomfantelijk roepen: “Dodenrijk, waar is uw angel?” I

n het licht van de verrijzenis van Jezus Christus, hoef je helemaal niet meer bang te zijn voor het dodenrijk (1 Kor. 15)