A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Betanie Maria van Betanie kon zo goed luisteren!


Er zijn vier vrouwen geweest voor wie Jezus  alles betekende:

  1. Maria van Nazaret, de moeder van Jezus
  2. Maria  van Magdala
  3. Maria van Betanië
  4. De prostituee  uit Lucas 7

 

In The Davinci Code wordt alléén maar Maria van Magdala vermeld (Maria Magdalena). Zij zou volgens Brown het liefje van Jezus geweest zijn en de voornaamste apostel van de vroege kerk Van Jezus zou zij een kind gekregen hebben.De kerk zou dit geheim tot elke prijs willen verbergen. En daarom zou zij door Rome als  hoer zijn geschilderd  Dit is pure fantasie.

Ik zou eens  aandacht willen vragen voor die andere Maria, Maria van Betanië. Zij is de enige vrouw  van wie we weten dat Jezus  haar als een voorbeeld zag voor ons allen. Brown noemt háár naam niet!

 

 


Johannes Vermeer, Christus in het huis van Martha en Maria in Betanie..De schilder benadrukt de verbondenheid van beide zusters van Lazarus.Meestal proberen kunstenaars de tegen stelling tussen beide zusters weer te geven. Vermeer doet dit niet.In alle rust zet Martha een mandje met slechts een brood bij Jezus neer. Ze geeft aan wat nodig is, het 'levende brood'. dat is slechts een ding.Maria luistert intens naar Jezus woorden.

De vrouw uit Lucas 7 volgens Johannes Vermeer in zijn schitterend schilderij De koppelaarster" Met "Christus in het huis van Martah en Maria' nu te zien in het Mauritshuis in Den Haag

 

 

Helemaal rechts lag het plaatsje Betanië, nu het gehucht  El-Azariye (naar Lazarus).

In de tijd van Maria was de Olijfberg helemaal bedekt met Olijfbomen.

Jezus moest toen  onder de vele olijfbomen door lopen om in Betanië te komen. In de  woning van Simon maakte Marta een feestdiner klaar  om de opwekking van haar broer te vieren. Betanië lag rechts op de Olijfberg. Bij het beleg van Jereuzalem in het jaar 70  hebben de Romeinen alle olijfbomen gekapt. Hieronder een kaartje van de omgeving. Top van de Olijfberg is Et Tur

  

Hieronder volgen  de namen van de vier genoemde vrouwen. Deze foto met olijfbomen heb ik genomen vlak bij de plek van het bijbelse Betanië Jezus liep dus onder de bomen door.

Maria van Nazaret.

De traditie  vermeldt dat zij afkomstig was uit de stad Sepphoris (zie daar) Het is inderdaad niet uitgesloten dat Jozef tijdens  zijn werk als jonge  bouwvakker daar Maria als meisje heeft leren kennen. Herodes Antipas had in de tijd van Jezus veel vaklui nodig voor de herbouw van de verwoeste stad en Jozef was  een tekton, een bouwvakker zouden we vandaag zeggen.

 

Maria van Magdala (zie ook bij Magdala)

Magdala  was een dorpje aan het meer van Galilea.Zij wordt beschreven als een vrouw die door demonen bezeten was (Marc.16:9, Luc. 8:2).We weten niet hoe we ons die bezetenheid moeten voorstellen.Voor Ellen Gunderson Traylor die een boeiend boek over Maria Magdalena schreef, was zij een symbool van al het lijden en het leed  dat een mens kan treffen. Misschien was zij wel het centrum van bezet bezit van duistere machten van het fysische, psychische en morele kwaad.Zij wordt  vermeld als één van de vrouwen die uit eigen middelen  Jezus en zijn leerlingen verzorgde (Luca 8:2), ook als een getuige van de kruisiging, van Jezus’begrafenis en  van het lege graf. Na zijn opstanding verschijnt Jezus bij het graf allereerst aan haar, aan haar alleen. Waarom ? Omdat  Jezus met haar een verhouding had ? Waarschijnlijk omdat  zij door haar redding en genezing door Jezus van allerlei demonieën een levend bewijs was van de overwinning van Jezus over de macht van satan.Wanneer de leerlingen zich Jezus’grote macht herinneren in wat er allemaal gebeurd is met deze bijzondere vrouw uit Magdala, moet het hun toch ook niet vreemd voorkomen dat Hij óók over de dood  regeert.

Magdala lag aan het meer van Galilea.

De prostituee uit Lucas 7 

  

(zie ook aanhangsel hieronder)

In de traditie van de kerk werd Maria Magdalena uiteindelijk vereenzelvigd met  de prostituee uit Lucas 7.Maar er is geen enkele reden voor deze identificatie.Toch is dat wel gebeurd. Niemand minder dan paus Gregorius de Grote (zesde eeuw) heeft  in 591 in  Rome een preek gehouden  over Lucas 7:36-50 waarin hij Maria van Magdalena vereenzelvigde met de prostituee uit Lucas 7. Sinds  die tijd is Maria Magdalena  het toonbeeld geworden van een slechte vrouw die boete gedaan heeft en bij Jezus  totale vergeving vond. Op zich zelf was deze pauselijke gedachte nog niet zo vreemd, maar wel erg is dat Brown  tot het tegenovergestelde concludeerde. Maria van Magdalena was geen slechte vrouw, maar het liefje van Jezus  die Jezus  had aangesteld als hoofdapostel in een mannenmaatschappij

 Maria van Betanië

Er is ons betrekkelijk veel bekend over deze Maria. We kunnen drie momenten onderscheiden:

a)  Maria  tijdens Lazarus’leven als leerling van de Heer

b)  Maria na Lazarius’dood valt voor de voeten van Jezus neer

c)   Maria ’s zalving van Jezus in het huis van Simon de ex-melaatse

a) In Lucas 10: 38 -42 lezen we dat Maria ontzettend goed kon luisteren.

Vooral naar wat  Meester Jezus haar vertelde.We krijgen de indruk van Lucas dat haar zuster Marta een heel ander karakter had. Die kon niet stil zitten. Deze zal  ook wel de leiding gehad hebben in de  woning van de drie kinderen, die bij elkaar  waren blijven wonen na het overlijden van hun ouders.

 Lucas noemt  de naam van Marta immers  het eerst. Waarschijnlijk woonden ze in een ruime woning, want je moet toch wel over behoorlijk veel ruimte beschikken om 13 mensen onderdak te geven.

Marta  wil een goede indruk maken als gastvrouw op Jezus en zijn leerlingen en daarom is zij erg actief. Maria helpt haar niet maar gaat  “aan de voeten van Jezus zitten” Niet omdat ze lui is.

Het  is een Hebreeuwse uitdrukking  die wil zeggen dat Maria de luisterhouding aanneemt en leerling wil zijn. Paulus  vertelt ergens dat hij als leerling aan de voeten van Gamaliël heeft gezeten(Hand.22:3). Had Brown ook maar eens aan de voeten van Jezus gezeten, dan had hij niet zulke onzin uitgekraamd in zijn wereldwijd bekende boek (Zie Heilige Kraal, bij Onderwerpen).

 Jezus stelt Maria van Betanië ons ten voorbeeld. Het volgen van Jezus begint niet met overal hijgend achteraan te hollen, vreselijk actief te zijn, maar door te luisteren wat Jezus te vertellen heeft..Die luisterhouding wordt niet alleen van mannen gevraagd zoals dat in het Jodendom gebruikelijk was.

 De besneden jongens moeten leren   en blijven luisteren naar de Heer. Maar ook de meisjes en de vrouwen.Jezus zei  tegen Marta:”Marta, Marta, je maakt je veel te druk.Er is maar één ding noodzakelijk. Je moet net als Maria leren luisteren naar Mij”

b) Na het overlijden van Lazarus  blijft Maria verslagen thuis zitten.(Joh. 11 : 20). Marta is anders. Ze houdt ook nu van aanpakken. Als ze hoort dat Jezus onderweg is, gaat ze naar hem toe.Ik neem aan dat dit vlak bij de Jordaan geweest is, want  Jezus was onderweg van Betanië aan de Jordaan(zie daar) naar Betanië op de Olijfberg.

Dáár, op die plek tussen de Jordaan en de Olijfberg vindt dan het gesprek plaats dat Johannes heeft opgetekend in Joh. 11:21 e.v. Jezus zei daar “Ik ben de opstanding en het leven, wie in mij gelooft zal leven, ook wanneer hij sterft” Marta loopt snel weer terug naar de Betanië, vliegt hijgend haar woning binnen  en zegt tot Maria “De meester is er en hij vraagt naar je” Maria rent dan ook Betanië uit en loopt zo snel ze kan naar Jezus  toe even buiten het dorp.Waarschijnlijk   boven op de Olijfberg? Daar ontmoet ze Hem. Maar nu gaat ze niet aan de voeten van Jezus zitten, maar valt ze voor Hem neer (Joh.11:32).Maria neemt vervolgens Jezus mee.Ze komen bij de woning die tegen de heuvel is aan gebouwd, Ze snellen naar binnen Jezus ziet daar de dode Lazarus liggen en dan begint Hij ineens te huilen.

c) De meest indrukwekkende toewijding van Maria aan Jezus  vindt plaats na de opwekking van Lazarus in het huis van een zekere Simon (Matt. 26: 6 en 7)Hij was melaats geweest, maar Jezus had hem genezen.En ook hier is het weer de altijd beweeglijke Marta die de leiding op zich heeft genomen. Simon heeft het hele dorp uitgenodigd.Hij heeft een feestelijke maaltijd georganiseerd ter ere van Jezus die hun dorpsgenoot  tot leven heeft gewekt.En dat moet gevierd worden! Lazarus zelf is de grote publiekstrekker.Iedereen wil hem nu met eigen ogen zien. Lazarus zelf zal in levenden lijve laten zien waarom Jezus de eregast van het dorp is.Van wege het aantal gasten dat verwacht wordt, zal men samenkomen in de woning van Simon.Lazarus straalt! Marta  voelt zich verantwoordelijk voor de organisatie van het feestdiner. De mensen   blijven  binnenstromen en Maria ? Maria doet ook wat de prostituee uit Lucas 7 heeft gedaan. Ze  zalft Jezus. Maar niet alleen zijn voeten, maar zijn hele lichaam.Alleen in het vierde evangelie wordt de vrouw die Jezus zalfde met name genoemd: Maria van Betanië, de zuster van Marta en Lazarus. (Joh. 12:2)Johannes noemt niet alleen de naam van Maria, maar hij weet – met zijn oog voor de kleine details als altijd – de hoeveelheid nardusbalsem te melden: een litra, een Romeins pond.Johannes  die als lievelingsleerling van Jezus vlak naast Jezus lag (boezemleerling!) heeft het allemaal van heel dichtbij kunnen zien en horen en ook ruiken! Het hele gebeuren staat nog haarscherp op zijn netvlies. Zorgvuldig heeft Maria de voeten van Jezus met haar haren afgedroogd.Zo is ook Maria van Betanië ook in dit opzicht een voorbeeld voor de discipelen, die enkele dagen later weigeren elkaar de voeten te wassen.Daarover gaat  het volgende hoofdstuk Johannes 13.


Aanhangsel (preek)

Lucas 7 : 36  e.v. De prostituee

De koppelaarster van Johannes Vermeer

Simon de Farizeer heeft Jezus uitgenodigd voor een maaltijd. Dat is mooi.!! Dat is heel mooi zou je zeggen. Farizeers waren mensen van stand, geleerde heren, vrome heren.

Rabbi, komt u volgende week bij ons eten?

Jezus slaat nooit een uitnodiging af. Pas nog uitgenodigd door Levi, de tolbeamte van Kafarnaum.. Nu door Farizeer. Hele eer, hoor

Toch zit er een luchtje aan deze uitnodiging. Dat heeft Jezus goed aangevoeld.

Nog maar kort geleden had Jezus op de  sabbat aren geplukt en man verschrompelde man genezen op de sabbat. Farizeen hadden zich daaraan groen en geel geërgerd. Daarna gingen ze hem goed in de gaten houden.

Een van hen zet het masker van de gastvriendelijkheid op en gaat hem bespionneren.

Een van de Farizeen nodigde hem uit voor een maaltijd.

Staat er zo simpel. Maar hier ontmoet een Farizeer een niet-Farizeer.

En nog wel bij een maaltijd.Dat geeft bij voorbaat al veel spanningen. Jezus komt hier een wereld binnen van allerlei voorschriften en bepalingen.Voor de Farizeer komt alles aan op rituele reinheid. Begint al met kosher klaarmaken van het voedsel.Allerlei wassingen

Maar Jezus gaat naar binnen en gaat aanzitten aan tafel. Geen stoelen De Farizeen gingen nooit aanliggen, maar aanknielen. Zo voorstellen.Men zat op de knieën met de voeten naar achteren en de onderzijde naar boven.Zo ook Jezus.

Zo zit Jezus rechtop met de knieën op de grond. tussen al die Farizeen.

Sfeer is van meetaf erg gespannen.

Wat blijkt nu ?De regels van de gastvrijheid zijn met de voeten vertreden.Jezus krijgt geen wangkus en zelfs geen handkus..  In de tijd van Jezus 2 soorten kussen wangkus en de handkus. Elkaars gelijken kussen elkaar op de wang. Zoals staatshoofden in nabije oosten bij begin conferenties nog steeds doen. De leerling kust daarentegen de hand van de meester Zo heeft Judas Jezus verraden met een handkus..Simon had Jezus als rabbi, meester erkend. Hij had hem dus een handkus moeten geven.

Geen wasbekken aangeschoven voeten te wassen Geen lekker ruikende olie zoals de gewoonte was.Heel de sfeer is ontzettend koud en kil. Jezus voelt het Hij is hier niet welkom.Afstandelijk Noordpoolklimaat Dat laten ze merken.

Dan gebeurt er iets vréémds. Op het punt dat de theologische discussie moet beginnen, (wie bent u eigenlijk?)komt er ineens iemand binnen lopen.Dat kon in het oosten bij een maaltijd. De deur stond altijd open Dat was nodig voor licht en lucht te krijgen.Iedereen kon meeluisteren.

Helemaal niet vreemd dat een buitenstaander zo maar kan binnenlopen.Wat wel grote consternatie oproept is dat het vrouw is.Een vrouw in mannengezelschap

Dat was wel heel brutaal, stel je voor dat ze in de maandelijkse menstruatie periode verkeert  en ze wordt per ongeluk aangeraakt dan is het helemaal mis.. dan ben  ritueel onrein

Dan mag je niet de tempel bezoeken..Vrouwen kwamen nooit samen met mannen. In de synagoge zaten ze altijd zo ver mogelijk van de lessenaar vandaan op de gaanderij achter een ijzeren hek.

Toppunt is wel; die vrouw is een vrouw van lichte zeden. Ze gaat met mannen naar bed. Ze is een prostituee. Een ordinaire hoer.Je kunt wel zien dat die rabbi geen profeet is Anders had hij wel gezien dat de vrouw niet deugt

Ze is zeer geëmotioneerd. Ze huilt voortdurend Haar ogen zien rood vantranen. Dan gaat zij achter de rug van Jezus staan. Ze buigt zich voorover.Dikke tranen vallen op de voeten van Jezus. Zijn voeten worden nat van haar tranen.Het is duidelijk voor iedereen die vrouw heeft berouw.Heeft geen kwade bedoelingen.

 Farizeen zijn sprakeloos van ontzetting maar hun ogen  vallen bijna uit de kassen als ze zien wat die vrouw nog méér gaat doen. Ze maakt haar haarwrong los en gaat de voeten van Jezus afdrogen met haar haren.

Witheet van kwaadheid worden de schriftgeleerden.Je ziet weer; soort zoekt soort

Dat was toppunt van wetsovertreding. Dat mocht helemaal niet. Een vrouw mocht haar haarwrong niet losmaken in gezelschap van mannen..Als een andere man hiervan getuige was, kon dit wel eens aanleiding zijn voor een echtscheidingsprocedure

.Dan neemt ze het flesje met balsemolie dat ze meegenomen heeft en gaat de voeten van Jezus zalven

Farizeen zijn woedend. Wat een onbeschamdheid. Hoe durft die slet.

Dan kijkt Jezus de Farizeer recht in de ogen zegt Simon ik heb je iets te zeggen. Meester, spreek zegt hij.

Dan neemt Jezus de leiding van het tafelgesprek in eigen handen.

Er was eens een geldschieter die twee schuldenaars had.De een was hem 5oo denarien schuldig en de ander vijftig. Beiden wordt hun schuld kwijtgescholdenWie van die twee zal hem de meeste liefde betonen?Simon antwoord; ik vermoed degene aan wie het grootste bedrag is kwijtgescholden, is het antwoord van Simon,.

Juist geantwoord Simon. Dan draait Jezus zich om naar de vrouw. Zie je deze vrouw, Simon?   Natuurlijk heeft ie haar gezien. Veel beter dan Jezus, die haar niet doorzag.Wat  stom dat die rabbi die vrouw niet dóór heeft gehad

 Dan laat  Jezus hem stap voor stap ontdekken aan zich zelf door hem te confronteren met de daad van deze vrouw.

"Ik ben in jouw huis te gast en jij hebt me niet mij gegroet met een kus, geen water voor voeten., maar zij heeft onophoudelijk mijn voeten gekust.

Mijn hoofd heb je niet ingewreven met olijfolie, maar zij heeft mijn voeten ingewreven.kostbare balsem

Wat ons hier allereerst opvalt is dat Jezus een enorme aantrekkingskracht heeft uitgeoefend op vrouwen. Hoofdstuk 8:3 vele vrouwen in het gevolg van Jezus. Maria van Magdala, Susanna en Johanna, de vrouw van Chusa de rentmeerster van Herodes. Magdala lag maar 4 km van Tiberias vandaan. Contact met het hof van Herodes Gegoede kringen, niet onbemiddeld. Waarom volgen vele  vrouwen Jezus ?

Maria Magdalena en anderen waren zelfs present bij zijn kruisiging.Daar is maar één reden voor. Jezus ging met vrouwen om als volwaardige mensen. Hij sprak met haar, hij leefde met haar mee.

In Jezus dagen telden vrouwen niet mee. Zelfs discussies over de vraag of vrouwen wel tot het menselijk geslacht behoorden. Ze waren tweede rangswezens.Slavin en sloof van de mannen. Wegwerpartikelen en lustvoorwerpen.

Jezus accepteert de vrouw als  mens. Hij geeft haar haar gevoel van eigenwaarde terug.Dezelfde rechten als de man. Dat was in de hele Grieks.Romeinse wereld en ook in de Joodse wereld heel uniek Daarom maakte Jezus zo'n onverwoestbare indruk op vele vrouwen Nog steeds zijn er kerken waar de vrouw geen volwaardige plaats kan innemen geen ambt kan bekleden hetzij van ouderling hetzij van bisschop.

Maar er was nog iets anders, dat  zoveel vrouwen Jezus deed volgen. Dat was het persoonsgeheimenis van Jezus. Deze man sprak anders en deed anders dan alle andere rabbi's Hij sprak met goddelijk gezag en messiaans bewustzijn. Hij was zovol begrip,zovol liefde. Hij bond de mensen niet aan allerlei wetjes, maar aan zichzelf! Hij kon wat mensen vandaag helemaal niet meer kunnen Hij kon luisteren met zijn hart.

Je.zus had de vrouw al ontmoet, voordat de Farizeen Jezus hadden uitgenodigd. Ze voelde dat Hij alles van haar wist en hij had tot haar gezegd Vrouw, je zonden zijn je al lang vergeven.

Jezus zegt niet wat de vijandig gezinde gasten er later van zullen maken, dat Jezus ter plekke de zonden vergeeft.

De Griekse tekst heeft een voltooid verleden tijd. Bij de eerste ontmoeten met jezus had de Heiland haar zonden al lang vergeven.Ze voelde zich erg opgelucht. Deze rabbi had haar helemaal aanvaard en haar zonden vergeven.

Ze mocht zijn wie ze was.

En daarom heeft ze spontaan  een flesje dure balsem gekocht, Heeft ze alle terughoudendheid opzij gezet en heeft ze de minachtende blikken van de farizeen genegeerd. is zij op Jezus toegelopen en heeft haar liefde voor deze rabbi laten zien.

Niet zo dat haar zonden vergeven worden omdat zij zo veel liefde heeft getoond voor Jezus.

Dat dat als het ware een beloning is voor haar spontane actie. Het is helemaal omgekeerd.Ze weet dat haar zonden vergeven zijn en daarom geeft ze zoveel liefde.

Jezus zegt  tot haar ga heen uw geloof heeft u gered,. en niet uw spontane actie

heeft u behouden.

We herkennen ons niet in deze vrouw. Wij zijn nette fatsoenlijke mensen

Jezus houdt ons een spiegel voor. Wij zijn de geadresseerden. Wij zijn die Farizeer. Wij heten Simon. Jezus zegt tot ons Simon, ik heb jou iets te zeggen.

Wij zijn van die nette keurige  vrome mensen.

En we weten precies wie niet deugt.

Ons oordeel hebben we klaar,we zijn direct gepikeerd.Synode deugt niet , regering, Balkenende deugt niet

Maar het ontbreekt ons aan oprechte hartelijkheid.

Aan echte menselijkheid. Onze naaste in nood, die in de gestalte van jezus onze woning binnenkwam hebben we niet hartelijk welkom geheten, vriendelijk bejegend Ons treft het verwijt van Jezus Ik was hongerig en u hebt me niet te eten gegeven, ik was ziek en je hebt mij niet bezocht.

.Simon dacht; Rabbi die vrouw deugt niet. Dat je dát niet in de gaten hebt.

Hij deugde  zelf niet. Jezus memoreert dit nog even Je hebt mij niet welkom geheten, met een handkus, niet de voeten gewassen en mijn hoofd niet gezalfd, wat toch vanzelfsprekend is voor gastvrijheid.

Simon had vele zonden. Maar hij zag het niet en had er ook geen last van.Hij had weinig liefde, zo koud als een steen.En wat Jezus betreft; zelfs de categorie profeet was niet op hem van toepassing.Als hij profeet was, dan had hij wel gezien deze vrouw niet deugde

Die ene vrouw, die zo slecht bekend stond had het geheim van het christenzijn begrepen

Zij betoonde veel liefde, want haar was veel vergeven

Wat was de reactie van Simon? We lezen daar niets van.

Ze eindigt de vermelding van de reactie van de omstanders. Ze zijn erg verbaasd. Maar één vraag die hen bezighoudt.

Wie is die rabbi toch ? Als de vrouw en Jezus de kring van de Farizeen hebben verlaten, barst de discussie pas goed los.Zo iets hebben zij nog nooit gehoord.

Wie is toch deze dat Hij zelfs zonden vergeeft.?Wie is Hij toch, die Jezus ?

Die vraag wordt ook ons gesteld.

Is hij een rechtvaardig en vrome Jood, heel bijzonder  mens, lichtend voorbeeld.?

Jezus spreekt ons heel persoonlijk aan.

Hij zegt;Simon, Klaas, Hendrik  Agatha Ik heb jou iets te zeggen

Ons belijdend antwoord is:

Hoe liefelijk is uw gelaat
als gij uw ogen op mij slaat
dan doe de vreugd mij beven.
Gij Jezus, zijt zo trouw en goed
uw woord en geest, uw vlees en bloed
zij zijn mijn ziel, mijn leven
Heer des hemels
laat, getrouwe,
mij aanschouwen
uw erbarmen
Herder neem mij in uw armen.