Babel / Toren

De toren van Babel

NB!

De toren van Babel ligt in het vroegere Mesopotamië. Veel meer tekst en foto’s vindt u onder Mesopotamië/ Talen, Mesopotamië/Wonen en Mesopoamië/ Religie.

Welaan, laten wij ons een stad bouw met een toren, waarvan de top de hemel reikt.(Gen. 11:4)

Is dit niet het grote Babel dat ik gebouwd heb? (Dan. 4:30)

De toren van Babel is afkomstig uit de tijd van Nabopolasser en Nebukadnezar. Honderdvijftig jaar later bezoekt de historicus Nebukadnezar Babylon en hij vertelt er over.

Reconstructie van de 'hangende tuinen'

Bij de torenbouw van Babel gaat het om de mystieke eenwording van hemel en aarde.

Op de top van de toren van Babel bevond zich een heiligdom met blauwgeglazuurde tegels, zo vertelt Herodotus.

 De priesters vertelden hem dat  de god Mardoek daar de Nieuwjaarsnacht doorbracht in een gouden bed in gezelschap van hiervoor uitgekozen Babylonische maagden.

Het beroemde schilderij van J.P. Breughel

De toren  van Babel heeft model gestaan  voor de schrijver van Genesis 11.

Daar  beschrijft hij hoe de mensen een stad wilden bouwen waarvan de top in de hemel zou reiken, hoe ze naam wilden maken om niet over de hele aarde verstrooid te raken.

Laten we  die toren van Babel (Babylon) eens gaan bezoeken bezoeken.

We lopen met Ezechiël en andere ballingen uit Jeruzalem langs de grote karavaanweg vanuit het noorden in de richting van het Babylon van Nebukadnezar. (597 vóór Chr)

Op grote afstand van de stad  zien we heel  in de verte de tempeltoren al hoog oprijzen boven de dubbele stadsmuren.

Even daarna bereiken we de Isjtarpoort.

 De  poort van ongebrande  bakstenen, bedekt met  geglazuurd email in hemelsblauw en versierd met okerkleurige reliëfs schittert in de zon.  

Je kunt deze is Isjtarpoort nog bewonderen in   het Pergamon museum in Oost-Berlijn.

Niets van de glans is nog verdwenen door speciale bewerking die Nebukadnezar toepaste bij de bouw. In de 7e eeuw had Sanherib deze poort verwoest

Het is inderdaad Nebukadnezar die, staande op het dak van zijn paleis met de hangende tuinen, kon zeggen Dit is het grote Babel dat ik gebouwd heb! Even daarna  zien we links boven de vierkante huizenblokken een Isjtartempel uitsteken.

Rechts naderen we het bouwwerk dat dominerend is over de gehele stad: de toren van Babel.  Ze heeft een hoogte van ruim 90 meter. We hoeven nog geen tien minuten te lopen vanaf de Isjtarpoort of we zijn al bij het heilig gebied van de stad:de zogenoemde Esagila, wat letterlijk betekent het huis met de verheven top. Midden in Esagila   staat de zogenoemde zikkurat, een tempeltoren, een astrologische observatorium met een religieuze betekenis. Zo'n tempeltoren hebben de lezers van Genesis 11 voor ogen gehad.

Hier sta je boven op de ziggurat of tempeltoren in Ur

Zo zag de toren van Babel er dus uit. Niet rond, maar vierkant met aan de voorzijde een zeer hoge trap.

De meest recente opgravingen van de ziggurat van Ur

Babel in de kunst

1. Kunstenaars hebben zich bij de  voorstelling van deze toren laten inspireren door de nog altijd zichtbare toren van Samarra, die rond is en wiens spits door spiraalvormige wenteltrappen langs de buiten zijde te bereiken is. Zo komen we de toren van Babel tegen bij de beroemde schilder Breughel
2. Onmiddellijk naast de Esagila zien we de tempel van Marduk, de voornaamste god van Babel en die daarom ook wel Bel genoemd wordt. In de directe omgeving van deze tempel zien we honderden priesters lopen. Of zijn het soms de sterrenwichelaars die zo nauw met de zekkurat, de tempeltoren zijn verbonden ? We weten het niet. We weten wel dat andere steden ook hun goden hebben en dat één keer per jaar op het Nieuwjaarsfeest al die goden naar Babylon (door vier man voor elke godheid) gedragen worden langs de heilige processieweg om Marduk te vereren.  Uit het Zuiden, uit Borsippa komt het beeld van Nebo, uit het Oosten de godenbeelden  van Kuta en uit het Noorden die van Kisj.  De duizenden langs de brede processieweg zijn genieten van het kleurrijke schouwspel.  Ze juichen, dansen en schreeuwen  luid als de lange stoet  voorbij trekt.
3. Onwillekeurig moet ik aan Jeremia denken en ik hoor hem roepen in opdracht van God  De goden, die de hemel en de aarde niet gemaakt hebben zullen vergaan, doch de Here is de waarachtige God.  Hij is de levende God en een eeuwig Koning (Jer.10:10,11)

4. Babel als symbool van de stad van de hoogmoedige mens

5. In de bijbel is Babel een symboolwoord geworden van de trotse en hoogmoedige mens. We denken hierbij niet alleen aan de torenbouw van Babel, maar ook aan koning Nebukadnezar, die trots en eigenwijs uitriep:"Dit is het grote Babel dat ik gebouwd heb". Vandaag spreekt men terecht van een Babelcultuur wanneer geldt dat alles wat gemaakt kán worden ook gemaakt móet worden. Het is een God-loze en hoogmoedige cultuur waarin men alles verwacht van de raketachtige ontwikkeling van  techniek en wetenschap.  In de bijbel wordt Babel of Babylon dan ook het symboolwoord voor elke antigoddelijke  macht. In het laatste bijbelboek wordt het oordeel over Babylon uitgesproken en de val van Babylon aangekondigd. (Openb 17 en 18) Babylon is in het boek Openbaring  de stad van de hoogmoedige mens, die denkt dat hij door eigen prestaties op aarde de nieuwe heilstaat kan vestigen. Slechts zij die deemoedig en ootmoedig hun bescheiden  weg gaan, zijn bij God welkom. De profeet zegt:"Want er is een dag van de Heer der Heerscharen tegen al wat hoogmoedig is en trots en tegen al wat zich verheft, opdat het vernederd worde.  Dan wordt de verwatenheid der mensen neergebogen en de trots der mannen vernederd en de Heer alleen is te dien dage verheven". [Jes 2:12).De grote tegenpool van Babylon is het Nieuw Jeruzalem, [Openb 21)de nieuwe Godsstad, waar geen tranen en geen verdriet meer zullen zijn.  Christus, het Lam van God dat ons met God verzoende, staat dáár in het middelpunt!

6. Bab-ili en balal

In de antieke wereld wist iedereen wel wat die naam betekende, het was een naam die getuigde van fierheid en adeldom. De inwoners spraken van Bab-ili en dat betekende "poort Gods".  Wat een hoogmoedige gedachte zat daar toch achter! De stad die de mensen bouwden zag men als een poort waardoor de mens toegang had tot God en God zelf ook een open deur vond naar de mens.

Het Oude Testament bedrijft een fnuikend woordspel met deze naam en zegt als het ware: jullie met je poort Gods, horen jullie dan niet de klank van een ander woord het werkwoord "balal" en weten jullie wat dat betekent? Het betekent "verwarren".  Onder aan de voet van de toren van Babylon is het begonnen, de grote verwarring. Vandaar zijn   uitgegaan de plundertochten van de roofridders, de kruistochten van de kruisridders, de legers van de machtige koningen met hun strijdwagens, de tanks van de tirannen.  Ze spraken van een "poort Gods".  Ze hebben slechts verwarring, oorlogen , armoede en de dood gebracht. 

BABEL UND BIBEL

Een eeuw geleden ontstond er een buitengewoon emotionele strijd rond het thema Babel en Bijbel, beter bekend onder de Duitse titel ‘Babel und Bibel’. Wat gebeurde er namelijk ?

In het jaar 1902 kwam er een groot en zeer deftig gezelschap bijeen om te luisteren naar een lezing van een beroemde Assyrioloog.

Onder de aanwezigen bevond zich ook de Duitse keizer.

 Prof. Friedrich Delitzsch sprak over Babel und Bibel. Drie weken later herhaalde hij zijn lezing op uitdrukkelijk verzoek van de keizer in het koninklijk Slot.

Daar was ook de keizerin bij aanwezig. Wilhelm II heeft daarna tot aan zijn dood in Doorn zich bezig gehouden met Assyriologie, de studie over het Assyrische rijk waarvan Nineve een belangrijke stad was. Wilhelm II schreef zelfs een dik boek getiteld: Das Königtum im alten Mesopotamien”.

U raadt het al;de keizer zocht de confrontatie van de Mesopotamische opvattingen van  het koningschap met de aspiraties van het huis Hohenzollern. Er kwam een storm van protest op gang.

 Velen waren woedend over de publicaties van Delitzsch en de keizer, want de Bijbel was in het geding en bovendien zou de basis gelegd zijn voor antisemitisme. Babel und Bibel was niet zo maar een chronologische of alfabetische volgorde, nee, het ging om een geestelijke rangorde. Babel werd door ver boven Israël geplaatst. In de toespraak van de keizer kwamen de Isjtarpoort van Babylon en de wet van Hammurabi helemaal in het middelpunt te staan.

Zij vormden de laatste spectaculaire archeologische vondsten. Volgens de keizer was niet Rome of Athene de bakermat van onze cultuur, maar Mesopotamië en Babel in het bijzonder. Het orthodox Luthers milieu waarin de onaantastbaarheid was geleerd met de Bijbelse geschiedschrijving, kwam in conflict met de authentieke bronnen. Israëls literatuur bleek (zo meende men) in alle opzichten afhankelijk te zijn van de Babylonische en de Semietische van de  Sumerische.De Sumerische cultuur had Babel bepaald  en ook het Oude Testament.De oorspronkelijke openbaring van God in het Oude Testament zou fictie zijn.

De wetten van Hammurabi zouden op een hoger niveau staan dan de Tien Geboden van de Sinaï. Dat waren immers slechts Joodsewetten. Toen men vondsten deed in Ur der Chaldeeën  kwam men zelfs tot de suggestie dat Jezus wat afkomst en ras betreft, niet tot het Joodse volk zou behoren, Zijn voorgeslacht zou uit Baylonie komen en door Assyrie naar Samaria gedeporteerd zijn.

Hij zou een Chaldeeër geweest zijn. Zijn voorgeslacht zou  na de val van Samaria in 722 v. Chr. zich vermengd hebben met Babyloniers die door Assyrië naar Samaria verbannen waren. Door deze assimilatie zouden er tussen het meer van Galilea en Juda een gemengde bevolking zijn ontstaan, die Samaritanen genoemd werden.

 Volgens Delitzsch zouden deze Samaritanen oorspronkelijk Babyloniers zijn geweest en het zou hun universele naastenliefde geweest zijn, die Jezus  als voorbeeld stelde. Vertelde Hij in Lucas 10 niet de beroemde gelijkenis van de barmhartige Samaritaan? De appel valt toch niet ver van de boom?

Was het ook niet de wet van Hammurabi die liefde volle zorg eist voor de chronisch zieke vrouw, voor weduwen en wezen?  Is het niet de Babyloniër die door Jezus aan alle mensen ten voorbeeld wordt gesteld? “Ga heen en doe U evenzo”

Delitizsch riep het luid in boek en toespraak, dat  het Oude Testament als Heilige Schrift door de Christelijke kerk moet afgeschaft worden. Het Oude Testament heeft niets met het Nieuwe te maken en bovendien is het louter plagiaat van Babel. Zo heeft hij op zijn wijze   het antisemitisme voorbereid.